YENİLEBİLİR BAZI LACTARIUS TÜRLERİNİN MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN, PROTEİN VE MİNERAL İÇERİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 3, 301 - 305, 31.12.2007

Aysun Pekşen Beyhan Kibar Gökçen Yakupoğlu

Öz

u çalışmanın amacı Orta Karadeniz Bölgesinden Samsun ve Ordu illerinin bazı ilçe ve köylerinden toplanan ve halk tarafından tüketilen Lactarius pyragalus, L. controversus ve L. semisanguifluus türlerine ait mantar örneklerinin morfolojik özellikleri ile protein ve mineral madde içeriklerini belirlemektir. Çalışmada morfolojik özelliklerin türlere göre değişiklik gösterdiği ve L. controversus’un diğer iki türden daha büyük mantarlara sahip olduğu tespit edilmiştir. Diğer türlerle karşılaştırıldığında L. pyragalus mantar türünün kuru
madde, kül, protein, N, Fe, Mg, Mn ve K içeriği bakımından daha zengin olduğu belirlenmiştir. Çalışmada elde
edilen sonuçlar L. pyragalus, L. controversus ve L. semisanguifluus mantar türlerinin protein ve mineral
maddeler yönünden zengin olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Lactarius pyragalus, L. controversus, L. semisanguifluus, Morfolojik özellikler, Protein, Mineral

YENİLEBİLİR BAZI LACTARIUS TÜRLERİNİN MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN, PROTEİN VE MİNERAL İÇERİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı Orta Karadeniz Bölgesinden Samsun ve Ordu illerinin bazı ilçe ve köylerinden toplanan ve halk tarafından tüketilen Lactarius pyragalus, L. controversus ve L. semisanguifluus türlerine ait mantar örneklerinin morfolojik özellikleri ile protein ve mineral madde içeriklerini belirlemektir. Çalışmada morfolojik özelliklerin türlere göre değişiklik gösterdiği ve L. controversus’un diğer iki türden daha büyük mantarlara sahip olduğu tespit edilmiştir. Diğer türlerle karşılaştırıldığında L. pyragalus mantar türünün kuru madde, kül, protein, N, Fe, Mg, Mn ve K içeriği bakımından daha zengin olduğu belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlar L. pyragalus, L. controversus ve L. semisanguifluus mantar türlerinin protein ve mineral maddeler yönünden zengin olduğunu ortaya koymuştur

Anahtar Kelimeler

Lactarius pyragalus, L. controversus, L. semisanguifluus, Morfolojik özellikler, Protein, Mineral

Kaynakça

• Adejumo, T.O., Awosanya, O.B., 2005. Proximate and mineral composition of four edible mushroom species from South Western Nigeria. African Journal of Biotechnology, 4 (10): 1084-1088.
• Agrahar-Murugkar, D., Subbulakshmi, G., 2005. Nutritional value of edible wild mushrooms collected from the Khasi hills of Meghalaya. Food Chem., 89 (4): 599–603.
• Akgün, M., 1977. Bazı Mantarların Bileşimi ve Konserveye Uygunluklarının Tespiti Üzerinde Araştırmalar. Bursa Gıda Kontrol Eğitim ve Araştırma Enstitüsü (İhtisas Tezi).
• Anonymous, 2007. http://www.fao.org/docrep/007/y5489e/ y5489e08.htm
• AOAC, 1984. Official Methods of Analysis (14th ed.), Association of Official Analytical Chemists, Washington, DC.
• AOAC, 1990. Official Methods of Analysis (15th ed.), Association of Official Analytical Chemists, Washington, DC.
• Bobek, P., Ginter, E., Jurcovicova, M., Kuniak, L., 1991. Cholesterol-lowering effect of the mushroom Pleurotus ostreatus in hereditary hypercholesterolemic rats. Annals of Nutrition and Metabolism, 35: 191–195.
• Breene, W., 1990. Nutritional and medicinal value of speciality mushrooms. J. Food Protec., 53: 883-894.
• Chang, S.T., 1991. Cultivated mushrooms. Handbook of Applied Mycology, Vol. 3, Marcel Dekker, New York, 221-240.
• Çolak A., Kolcuoğlu Y., Sesli E., Dalman O., 2007. Biochemical Composition of Some Turkish Fungi. Asian J. Chem., 19 (3): 2193-2199.
• Demirbaş, A., 2001. Heavy metal bioaccumulation by mushrooms from artificially fortified soils. Food Chem., 74: 293-301.
• Diez, V.A., Alvarez, A., 2001. Compositional and nutritional studies on two wild edible mushrooms from northwest spain. Food Chem., 75: 417-422.
• Dursun, N., Özcan, M.M., Kaşık, G., Öztürk, C., 2006. Mineral contents of 34 species of edible mushrooms growing wild in Turkey. J. Sci. Food and Agric., 86: 1087-1094.
• Fasidi, O.I., Ekuere, U.U., 1993. Studies on Pleurotus tuberregium (Fries) Singer: Cultivation, proximate composition and mineral contents of sclerotia. Food Chem., 8: 255-258.
• Heilmann-Clausen, J., Verbeken, A., Vesterholt, J., 2000. The Genus Lactarius. Fungi of Northern Europe, In: Laessoe, J.H. Petersen and S.A. Elborne, Vol. 2, Denmark.
• Işıloğlu, M., Yılmaz, F., Merdivan, M., 2001. Concentrations of trace elements in wild edible mushrooms. Food Chem., 73: 169-175.
• Jiskani, M.M., 2001. Energy potential of mushrooms. The DAWN Economic and Business Review, Oct. 15-21.
• Kacar, B., 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: III, Toprak Analizleri. 149-165, Ankara Üni. Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3, Ankara.
• Latiff, L.A., Daran, A.B.M., Mohomed, A.B., 1996. Relative distribution of minerals in the pileus and stalk of some selected edible mushrooms. Food Chem., 56: 115-121.
• Lumyong, S., Sanmee, R., Lumyong, P., Rerkkasem, B., Dell, B., 2001. Nutritional value of edible ectomycorrhiza from a Northern Thailand forest. Third International Conference on Mycorrhizas, 8-13 July 2001, Adelaide, Australia
• Manzi, P., Gambelli, L., Marconi, S., Vivanti, V., Pizzoferrato, L., 1999. Nutrients in edible mushrooms: an interspecies comparitive study. Food Chem., 65 (4): 477-482.
• Manzi, P., Aguzzi, A., Pizzoferrato, L., 2001. Nutitional value of mushrooms widely consumed in Italy. Food Chem., 73: 321-325.
• Mau, J.L., Lin, H.C, Ma, J.T., Song, S.F., 2001. Nonvolatile taste components of several speciality mushrooms. Food Chem., 73: 461-466.
• Mattila, P., Könkö, K., Eurola, M., Pihlava, J.M., Astola, J., Vahteristo, L., Hietaniemi, V., Kumpulainen, J., Valtonen, M., Piironen, V., 2001. Contents of vitamins, mineral elements, and some phenolic compounds in cultivated mushrooms. J. Agric. Food Chem., 49: 23432348.
• Mendil, D., Uluözlü, O.D., Hasdemir, E., Çağlar, A., 2004. Determination of trace elements on some wild edible mushroom samples from Kastamonu Turkey. Food Chem., 88: 281-285.
• Özçelik, E., Şahin, G., Pekşen, A., 2004. Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinin bazı yenen ve tıbbi mantar türleri. Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi (22-25 Eylül 2004), 128-139, Korkuteli, Antalya.
• Pekşen, A., Karaca, G.H., 2000. Samsun ili ve çevresinde saptanan yenilebilir mantar türleri ve bunların tüketim potansiyeli. Türkiye VI. Yemeklik Mantar Kongresi (2022 Eylül 2000), 100-111, Bergama, İzmir.
• Pekşen, A., Karaca, G., 2003. Macrofungi of Samsun province. Turk. J. of Botany, 27: 173-184.
• Perkin-Elmer, 1982. Analytical methods for atomic absorption spectrophotometry, Perkin-Elmer Corp, USA.
• Phillips, R., 1994. Mushrooms and Other Fungi of Great Britain & Europe, New Interlitho S. P. A., Milan, 288 pp.
• Racz, L., Papp, L., Prokai, B., Kovacz, Z., 1996. Trace element determination in cultivated mushrooms: an investigation of manganese, nickel, and cadmium intake in cultivated mushrooms using ICP atomic emission. Microchemical Journal, 54: 444-451.
• Rudawska, M., Leski, T., 2005. Macro- and microelement contents in fruiting bodies of wild mushrooms from the Notecka forest in west-central Poland. Food Chem., 92 (3): 499-506.
• Sanmee, R., Dell, B., Lumyong, P., Izumori, K., Lumyong, S., 2003. Nutritive value of popular wild edible mushrooms from northern Thailand. Food Chem., 84 (4): 527–532.
• Sesli, E., 1999. A5 (Samsun-Bafra) ve A6 (Ordu) karelerinde saptanan makrofunguslar. OT Sistematik Botanik Dergisi, 6: 95-98.
• Souci, S.W., Fachmann, W., Kraut, H., 1974. NahrwertTabellen Wissenschftliches Verlagsgeselchaft, M.B.H. Stuttgart.
• Şeker, T., 1992. Samsun ve Çevresinde Yetişen Yenilebilen Doğal Mantarların Bileşimi Üzerine Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 109 s.
• Türkekul, I., Elmastaş, M., Tüzen, M., 2004. Determination of iron, copper, manganese, zinc, lead, and cadmium in mushroom samples from Tokat, Turkey. Food Chem., 84: 389-392.
• Vetter, J., 2003. Data on sodium content of common edible mushrooms. Food Chem., 81: 589-593.
• Yang, J.H., Lin, H.C., Mau, J.L., 2001. Non-volatile taste components of several commercial mushrooms. Food Chem., 72: 465-471.
• Yıldız, A., Karakaplan, M., Aydın, F., 1998. Studies on Pleurotus ostreatus (Jacq. ex Fr.) Kum. var. salignus (Pers. ex Fr.) Konr. et Maubl.: cultivation, proximate composition, organic and mineral composition of carpophores. Food Chem., 61: 127-130.
• Yıldız, A., Yeşil, Ö.F., Yavuz, Ö., Karakaplan, M., 2005. Organic elements and protein in some macrofungi of south east Anatolia in Turkey. Food Chem., 89 (4): 605609.