SAMSUN KOŞULLARINDA BAZI TRİTİKALE HATLARININ VERİM VE VERİM ÖĞELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 1, 33 - 39, 15.02.2006

Serfiraz Yanbeyi İsmail Sezer

Öz

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında farklı kökenli tritikale genotiplerinin verim ve verim öğelerini belirlemek amacıyla, 1994-95 ve 1995-96 yıllarında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak ele alınan bu araştırmada ilk yıl 47 tritikale genotipi içerisinden seçilen 20’si kullanılmıştır. Araştırma sonucu, denemede kullanılan tritikale genotiplerinin başaklanma-erme süresi 57.0-63.0 gün, m2’de başak sayısı 104.3-375.0 adet, bitki boyu 94.7-117.4 cm, başak boyu 10.7-13.6 cm, başakta tane sayısı 45.1-66.1 adet, başakta tane ağırlığı 2.01-3.39 g, bin tane ağırlığı 38.3-53.1 g, hektolitre ağırlığı 57.8-76.3 kg, tane verimi ise 225.5-415.3 kg/da arasında değişmiştir. Araştırma sonucunda, denemede yer alan tritikale genotipleri arasında incelenen özellikler bakımından önemli farklar bulunmuştur. Dekara en fazla tane verimi 16 no’lu ( DAWS / SPY / B164 /3 / A876 / YOCO BK84-1147-11MI-1MI-OMI) ve 10 no’lu (M85-8064 /2*A876 // EMS A876 /3 / B219 / A876 BK84-388-17MI-1MI- 1MI-OMI) tritikale genotiplerinden elde edilmiş olup, diğerlerine göre bölge koşullarına daha iyi uyum sağladığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tritikale, tane verimi, verim öğeleri

SAMSUN KOŞULLARINDA BAZI TRİTİKALE HATLARININ VERİM VE VERİM ÖĞELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında farklı kökenli tritikale genotiplerinin verim ve verim öğelerini belirlemek amacıyla, 1994-95 ve 1995-96 yıllarında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak ele alınan bu araştırmada ilk yıl 47 tritikale genotipi içerisinden seçilen 20’si kullanılmıştır. Araştırma sonucu, denemede kullanılan tritikale genotiplerinin başaklanma-erme süresi 57.0-63.0 gün, m2’de başak sayısı 104.3-375.0 adet, bitki boyu 94.7-117.4 cm, başak boyu 10.7-13.6 cm, başakta tane sayısı 45.1-66.1 adet, başakta tane ağırlığı 2.01-3.39 g, bin tane ağırlığı 38.3-53.1 g, hektolitre ağırlığı 57.8-76.3 kg, tane verimi ise 225.5-415.3 kg/da arasında değişmiştir. Araştırma sonucunda, denemede yer alan tritikale genotipleri arasında incelenen özellikler bakımından önemli farklar bulunmuştur. Dekara en fazla tane verimi 16 no’lu ( DAWS / SPY / B164 /3 / A876 / YOCO BK84-1147-11MI-1MI-OMI) ve 10 no’lu (M85-8064 /2*A876 // EMS A876 /3 / B219 / A876 BK84-388-17MI-1MI- 1MI-OMI) tritikale genotiplerinden elde edilmiş olup, diğerlerine göre bölge koşullarına daha iyi uyum sağladığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tritikale, tane verimi, verim öğeleri

Kaynakça

• Akulov, A.S., 1988. Variation in Certain Quantitative Traits in Peas Grown Under Different Conditions. Horticultural Abstracts Vol. 58, No. 9, Abst. No:468.
• Anonim, 1997. Tarım İl Müdürlüğü Arazi Kayıtları, Samsun.
• Bağcı, S.A. ve Ekiz, H., 1993. Triticalenin İnsan ve Hayvan Beslenmesindeki Yeri. Konya’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Bildiri Özetleri, (12-14 Mayıs 1993). Konya
• Botezan, V., Moldovan, V. and Moldovan, M., 1988. The Winter Triticale Variety Vladeasa. P.B. Abst. Vol. 58, No.5, Abst. No:3879.
• Demir, İ., Aydem, N. ve Korkut, K.Z., 1981. İleri Triticale Hatlarının Bazı Agronomik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1-2-3), 227-236
• Genç İ., Ülger, A.C., Yağbasanlar, T., 1988a, Triticale. Bilim ve Teknik Dergisi, 21- 2479, 40-42.
• Genç, İ., Ülger, A.C., Yağbasanlar, T., Kırkok, Y. ve Topal, M., 1988b. Çukurova Koşullarında, Triticale, Buğday ve Arpanın Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Kıyaslamalı Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fak.Dergisi 3(2),1-13.
• Genç, İ., Ülger, A.C., Yağbasanlar T., 1989. Triticale: Türkiye İçin Yeni Bir Tahıl Cinsi Triticale. Hasad Dergisi. Sayı: 53. 14-15.
• Gökmen, S., Sencar, Ö., 1994. Tokat Kozova Bölgesinde Triticalenin Verim ve Adaptasyon Yeteneği üzerinde Bir Araştırma . Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (1),145
• Güney, F., 1985. Ankara koşullarında Buğdayda Ekim Sıklığının Bazı Morfolojik Karakterlere Verim ve Verim Öğelerine Etrkisi. A.Ü. Fen bilimleri Enstitüsü 1982-1987, Tez Özetleri, Ankara, 318.
• Kakareka, L.M., Kaminskaya, L.M., 1988. Relationship Between The Rate of Garain Germination and Yield in Hexaploid Triticales. P.B. Abst. Vol. 58, No. 3, Abst. No.2076.
• Kovac, K. And Kollar, B., 1979. The Dependence of Triticale Yield Formation on The Yield –Forming Factors in A Field Model Experiment With Different Sowing Rates and Depths. Rostlinna Vyroba,25(6), 639-562
• Köksal, A. 1985. Ankara Koşullarında Arpada Ekim Sıklığının Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. A.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü (1982-1987), Tez Özetleri. Ankara
• Küçükakça, M.1995. Konyada Sulu ve Kuru Şartlarda Kışlık Bazı Triticale Çeşitlerinde Önemli Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Konya.
• Lorenz, K., Maga, J. and Sızer, C., 1975. Variability in the Limiting Amino Acid Composition of Winter Wheats and Titicales. Journal Agric. Food Chem. 23 (2), 59-66.
• Kün, E., 1988. Serin İklim Tahılları. A.Ü.Z.F. Yayınları 1032 Ders Kitabı:299, Ankara Üniv. Basınevi, S, 322.Ankara
• Lehman, W.F., Ovelset, C.O. and Jackson, L.F., 1983. Production and Performance of Common and durum Wheats and Triticale at The Univ. of California. Imperial Valley Field Station. El Centro in 1981, 1982 and 1983, Univ. of California. Agric. Exp. Sta. Progress Report. 142,20 p.
• Sarpa, V.t., Heyne, E.G. and Wilkıns, H.D., 1973. Variations in Yield Characteristics in Three Populations of Winter Triticale. Trans. Kans. Acad. Sci. Vol 76, no 1, 18-23.
• Selman, T., 1996. Bazı Triticale Çeşitlerinin Kimi Teknolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Bil. Uzm. Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst. Konya.
• Sencar, Ö., Gökmen, S., Kılıç, M., 1994. Tokat Koşullarında Triticalenin Verim ve Adaptasyon Yeteneği Üzerinde Bir araştırma. E.Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Kongresi Bitki Islahı Bildirileri, İzmir 25-29 Nisan, 1994.43-46, İzmir.
• Sharma, S.C. ve Rao, S.R.G., 1990. Genetic Variability, Association Among Metric Traits and Path Cefficient Analysis in Triticale, Plant Breeding Abst. Vol 60,5; 4059.
• Skowmand, B., Fox, P.N., and Villareal R.L.,1984. Triticale in Commercial Agriculture: Progress and Promise. Advandes in Agronomy. Vol. 37,1-45.
• Şener, O., 1993. Çukurova Koşullarında Yüksek Verimli Üç Hexaploid Karakterlere Etkisi Üzerinde Bir araştırma. Doktora Tezi, Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ülger, A.C., Yağbasanlar, T. ve Genç, İ., 1989. Çukurova Koşularında Seçilen Yüksek Verimli Triticale Hatlarının Önemli Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(3b), 1342-1362.
• Varughese, G., Barker, T. and Saari, E., 1987. Triticale CIMMYT, Mexico, D.F.32p.
• Yağbasanlar, T., 1987. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Tarihlerinde Yetiştirilen Değişik kökenli Yedi Triticale Çeşidinin Başlıca Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, S-171, Adana.
• Yağbasanlar, T. ve Genç, İ., 1988. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Tarihlerinde Yetiştirilen Değişik Kökenli Yedi Triticale Çeşidinin Başlıca Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-21.
• Yağmur, M., 1993. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Değişik Kökenli Bazı Triticale Hatlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Bir araştırma. Doktora Tezi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.