BAL ARILARI (Apis mellifera L.)’NDA YAPAY TOHUMLAMA VE TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 3, 370 - 378, 25.11.2006

Ahmet Güler

Öz

Koloninin genetik anahtarı niteliğindeki birey olan ana arının kovan dışında ve çok sayıda erkek arı ile çiftleşmesi genetik yapının kontrol edilmesini imkansız kılmaktadır. Bu nedenle bal arısı (Apis mellifera L.) gen kaynaklarının muhafazası izole bölge, kontrollü çiftleştirme alanı ve yapay tohumlama uygulamaları ile mümkündür. Saf yetiştiricilik ve hibrit yetiştiriciliği gibi kontrollü çiftleştirme gerektiren çalışmalar ise ancak yapay tohumlama ile başarılabilmektedir. Anadolu Dünyanın en önemli arı gen merkezlerinden birisidir. Bu genetik zenginlik son yıllarda yoğun ve kontrolsüz bir şekilde yapılan göçer arıcılık, ana arı ve koloni satışları gibi uygulamalar sonucu saflıklarını kaybetme aşamasındadırlar. Türkiye yapay tohumlama alt yapısını bir an önce kurarak bu genetik kaynakların muhafaza altına alınmasını başarmak durumundadır.

Anahtar Kelimeler

Bal arısı , Apis mellifera, ana arı, yapay tohumlama, Türkiye

BAL ARILARI (Apis mellifera L.)’NDA YAPAY TOHUMLAMA VE TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ

Öz

Koloninin genetik anahtarı niteliğindeki birey olan ana arının kovan dışında ve çok sayıda erkek arı ile çiftleşmesi genetik yapının kontrol edilmesini imkansız kılmaktadır. Bu nedenle bal arısı (Apis mellifera L.) gen kaynaklarının muhafazası izole bölge, kontrollü çiftleştirme alanı ve yapay tohumlama uygulamaları ile mümkündür. Saf yetiştiricilik ve hibrit yetiştiriciliği gibi kontrollü çiftleştirme gerektiren çalışmalar ise ancak yapay tohumlama ile başarılabilmektedir. Anadolu Dünyanın en önemli arı gen merkezlerinden birisidir. Bu genetik zenginlik son yıllarda yoğun ve kontrolsüz bir şekilde yapılan göçer arıcılık, ana arı ve koloni satışları gibi uygulamalar sonucu saflıklarını kaybetme aşamasındadırlar. Türkiye yapay tohumlama alt yapısını bir an önce kurarak bu genetik kaynakların muhafaza altına alınmasını başarmak durumundadır

Anahtar Kelimeler

Bal arısı, Apis mellifera, ana arı, yapay tohumlama, Türkiye

Kaynakça

• Adam, B., 1983. In search of the best strains of honeybee. N.Bee Boks, West Yorkshire.
• Bodenheimer, FS., 1942. Studies on the honey bee and
• beekeeping in Turkey. Merkez Zirai Mücadele Enstitüsü
• Ankara. Numune Matbaası, İstanbul.
• Büchler, R., 1993. Specific combination of Carnica lines to
• improve productivity and varroa tolerance. Pszczelnicze
• zeszyty naukowe, Rok XL, Nr 2, S.:119-125.
• Cobey, S., 1983a. The development of instrumental
• insemination. Amer. Bee Journal 123(2): 108-111.
• Cobey, S., 1983b. Instrumental insemination: Current
• developments and its application today. Amer. Bee
• Journal 123(4): 284-289.
• Cobey, S., 1983c. Instrumental insemination: The possibility
• of semen storage. Amer. Bee Journal 123(5): 389-395.
• Cobey, S., Schley, P., 1989. Precision instrumental
• insemination equipment. Amer. Bee Jour. 129: 322-323.
• Cobey, S., 1995. Instrumental insemination equipment: sophistication and simplification in designs. Ohio State Univ., 1735 Neil Ave. Columbus, OH 43210, USA.
• Cobey, S., Schley, P., 2002. Innovation in instrumental insemination. The compact, versatile right and left handed Schley model II instrument. Ohio State University 1735 Neil Ave. Columbus, Ohio USA.
• Cobey, S., 2004a. The extraordinary honey bee mating strategy and a simple field dissection of the spermatheca. Ohio State Univ., 1735 Neil Ave. Columbus, OH 43210.
• Cobey, S., 2004b. Instrumental insemination and honey bee breeding. Short Course, June/July. The Ohio State University Rothenbuhler Honey Bee Laboratory Colombus, Ohio.
• Collins, A. M., 1986. Quantitative Genetics. Edit. Rinderer, T.E., in Bee Genetics and Breeding. Academic Pres, Inc. London., S.: 283-304.
• Cornuet, J.M., 1986. Population Genetics. Edit. Rinderer, T.E., in Bee Genetics and Breeding. Academic Press, Inc. (London) Ltd., S.: 235-254.
• Guler, A; Bek, Y., 2002. Forewing angles of honey bee (Apis mellifera) samples from different regions of Turkey. J. Apic. Res.; 40: 43-49.
• Güler, A., Bacaksız, D., 2003. Türkiye’de arıcılığa aktarılan destek ve kaynaklar. Teknik Arıcılık 82: 12-18.
• Güler, A., H. Alpay, 2005. Reproductive characteristics of some honeybee (Apis mellifera L.) genotypes. J. Anim. Vet. Adv., 4 (10): 859-863.
• Güler, A., Demir, M., 2005. Beekeeping potential in Turkey. Bee World 86(4): 114-119.
• Güler, A., 2006. Bal Arısı (Apis mellifera). O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 55. 574s.
• Harbo, J.R., 1974. A technique for handling stored semen of honey bees. Ann. Entomol. Soc. Amer. 67: 191-194.
• Harbo, J.R., 1984. A comparison of instrumentally inseminated and naturally mated queens. J. Apic. Res. 23: 31-36.
• Harbo, J.R., Szabo, T. I., 1984. A comparison of instrumentally inseminated and naturally mated queens. J. Apic. Res., 23: 31-36.
• Harbo, J.R., 1985. Instrumental insemination of queen bee. Stock Center Laboratory, ARS, USDA, Route 3, Ben Hur Road, Baston Rouge, LA 70820.
• Harbo, J.R., 1986. Propagation and Instrumental Insemination. Edit. Rinderer, T.E., in Bee Genetics and Breeding. Academic Press Ltd. (London). S.:361-390.
• Kaftanoğlu, O., Y. S. Peng, 1980a. A new syringe for semen storage and instrumental insemination of queen honey bees. J. Apic. Res. 19(1): 73-76.
• Kaftanoğlu, O., YS. Peng, 1980b. A washing technique for collection of honey bee semen. J. Apic. Res. 19(3):205- 211.
• Kaftanoğlu, O., Y. S. Peng, 1982. Effects of insemination on the initiation of oviposition in the queen honeybee. J. of Apic. Research. 21 (1):3-6.
• Kaftanoğlu, O., 1990. Arıcılıkta Yapay Tohumlama Kursu, 04-09 Haziran Ç.Ü. Ziraat Fak. Adana.
• Kaftanoğlu, O., Kumova, U., 1992. Çukurova Bölgesi koşullarında yetiştirme mevsiminin ana arı kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi. Turkish J. Vete. Ani. Sci., 16: 569-577.
• Kaftanoğlu, O., 2005. Arıcılıkta Yapay Tohumlama Kursu. 23-25 Mayıs 2005. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi. Adana.
• Kandemir , I; Kence, M; Kence, A., 2000. Genetic and morphometric variation in honeybee (Apis mellifera) population of Turkey. Apidologie, 31: 343-356.
• Koç, A.U.; Karacaoğlu, M., 2005. Erkek arılarda cinsel gelişim ve çiftleşme davranışı. Teknik Arıcılık 90: 23- 30.
• Kulincevic, J.M., 1986. Breeding Accomplishment With Honey Bees. Edit. Rinderer, T.E. in Bee Genetics and Breeding. Academic Press Ltd. (London). S.:391-414.
• Kumova, U., 1989. Arı ıslahında ele alınan başlıca karakterlerin kalıtımı. Teknik Arıcılık, 23: 9-15.
• Laidlaw, H. H. Jr., 1944. Artificial insemination of the queen bee: Morphological basis and results. Jour. Of Morph. 74(3): 429-465.
• Laidlaw, H. H. Jr., 1977. Instrumental Insemination of Honey Bee Queens. Dadant and Sonss. Hamilton. Illınios.
• Laidlaw, H. H. Jr., 1979. Contemporary Queen Rearing. Dadant and Sons. Hamilton, Illinois.
• Lodesani, M., Costa, C., 2003. Bee breeding and genetics in Europe. Bee World 84(2): 69-85.
• Mackensen, O., 1947. Effect of carbon dioxide on initial oviposition of artificially inseminated and virgin queen bees. Jour. Econ. Ent. 40(3): 344-349.
• Mackensen, O., Nye, W.P., 1966. Selecting and breeding honeybee for collecting Alfalfa. J. Apic. Res., 5: 322- 323.
• Morse, R.A., 1994. Rearing Queen Honeybees. Wicwas Press; Cheshire, CT, USA; 128p.
• Page, R.E., Laidlaw, H. H. Jr., 1985. Closed population honeybee breeding. Bee World 66(2): 63-72.
• Rinderer, T.E., 1986. Selection. Edit. Rinderer, T.E., in Bee Genetics and Breeding. Academic Press Ltd. (London). S.:155-176.
• Rinderer, E. T., 1986. Bee Genetics and Breeding. Academic Press, Inc. Ltd. 24-28 Oval Road. London NW1 7DX. London. 425 pp.
• Ruttner, F., 1972. Controlled mating and selection of the honey bee. APIMONDIA, 1972, Lunz Am See, Austria.
• Ruttner, F., 1976. The Instrumental Insemination of the Queen Bees. International Beekeeping Technology and Economy Institute of Apimondia. Bucharest, Romania.
• Ruttner, F., 1988. Breeding Techniques and Selection for Breeding of The Honeybee. The British Isles Bee Breeders Association. Verlag, Munich. 152 pp.
• Schley, P., 1988. An important improvement in the insemination technique of queen honey bees. Justus Liebig University, 6300 Giessen, Otto-Begahel-Strasse 10/D, W. Germany.
• Smith, DR; Slaymaker, A; Palmer, M; Kaftanoğlu, O., 1997. Turkish honeybees belong to the east Mediterranean mitochondrial lineage. Apidologie, 28: 269-274.
• Snodgrass, R. E., 1957. A Revised Interpretation of The External Reproductive Organs of Male Insects. Smithson. Misc. Collns 135, no.6, 60 pp.
• Şengonca, M., 2004. Arı Genetiği ve Islahı. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 559, Bornova, İzmir.
• Woyke, J., 1962. Natural and artificial insemination of queen honey bees. Bee World 43: 21-25.
• Woyke, J., Jasinski, Z., 1973. Influence of external conditions on the number of spermatozoa entering the spermatheca of instrumentally inseminated honeybee queens. J. Apic. Res., 12: 145-151.
• Woyke, J., Jasinski, Z., 1976. The influence of age on the results of instrumental insemination of honeybee queens. Apidologie 7(4): 301-306.
• Woyke, J., 1986. Sex Determination. Edit. Rinderer, T.E. in Bee Genetics and Breeding. S.:91-120.