KETEN’İN VERİM VE VERİM UNSURLARI İLE HAM YAĞ ORANINA BİTKİ BÜYÜME DÜZENLEYİCİSİ UYGULAMA ZAMANI VE AZOTLU GÜBRE DOZU UYGULAMASININ ETKİLERİ

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 3, 16 - 22, 20.11.2005

Orhan Kurt Serkan Yılmaz Ayten Demir

Öz

Bu çalışma; ketenin verim ve verim unsurları ile yağ oranına bitki büyüme düzenleyicisi uygulama zamanlarının (kontrol, çiçeklenme öncesi ve çiçeklenme sonrası) ve azotlu gübre dozlarının (0, 4, 8 ve 12 kg/da) etkilerini belirlemek amacıyla, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü ve Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme parselinde, bölünmüş parseller deneme desenine göre, üç tekerrürlü olarak, 2000 yılında, yürütülmüştür. Araştırma sonucu; bitki büyüme düzenleyicisi uygulama zamanı ve azotlu gübre dozu uygulamasının verim, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı ve 1000 tane ağırlığına etkisinin istatistik anlamda önemli olmadığı, ham yağ oranı bakımından ise düzenleyici uygulama zamanının etkisinin çok önemli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Keten, bitki büyüme düzenleyicisi, azot, verim, verim unsurları

KETEN’İN VERİM VE VERİM UNSURLARI İLE HAM YAĞ ORANINA BİTKİ BÜYÜME DÜZENLEYİCİSİ UYGULAMA ZAMANI VE AZOTLU GÜBRE DOZU UYGULAMASININ ETKİLERİ

Öz

Bu çalışma; ketenin verim ve verim unsurları ile yağ oranına bitki büyüme düzenleyicisi uygulama zamanlarının (kontrol, çiçeklenme öncesi ve çiçeklenme sonrası) ve azotlu gübre dozlarının (0, 4, 8 ve 12 kg/da) etkilerini belirlemek amacıyla, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü ve Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme parselinde, bölünmüş parseller deneme desenine göre, üç tekerrürlü olarak, 2000 yılında, yürütülmüştür. Araştırma sonucu; bitki büyüme düzenleyicisi uygulama zamanı ve azotlu gübre dozu uygulamasının verim, bitkide kapsül sayısı, kapsülde tane sayısı ve 1000 tane ağırlığına etkisinin istatistik anlamda önemli olmadığı, ham yağ oranı bakımından ise düzenleyici uygulama zamanının etkisinin çok önemli olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Keten, bitki büyüme düzenleyicisi, azot, verim, verim unsurları

Kaynakça

• Anonymous, 2000a. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Samsun.
• Anonymous, 2000b. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Rasat Kayıtları, Samsun.
• Anonymous, 2001. FAO Agriculture Statistics Databases. www.fao.org.
• Awashti, U. S., Girish, J. H. A., Namdeo, K. N., Shukla, N. P. ve Singh, R., 1989. Response of Linseed to Nitrogen and Phosphorus Levels. Indian Journal of Agronomy, Vol. 34 (4): 432-433.
• Bramm. A. ve Dambroth, M., 1992. Influence of Genotype, Crop Density and N Fertilizer Application on the Yield Potential of Oilseed Flax (Linum usitatissimum L.). LandbauforschungVolkenrode. Vol. 42-3, 193 - 198.
• Büyük, H., 1993. Çukurova Koşullarında Sulanabilir Alanlarda keten (Linum usitatissimum L.)’de uygun Sıra Arası Mesafesinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Can Akçalı R., 1999. Bazı Keten Genotiplerinin Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Diri, Ö. U., 1996. Tohumluk Miktarı ve Azotlu Gübre Dozlarının Ketenin Verim ve Verim Öğelerine Etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Esin, U., 1979. İlk Üreticiliğe Geçiş Evresinde Anadolu ve Güneydoğu Avrupa. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Faithfull, N. T. ve James, T., 1992. Analytical Laboratory. The University College of Wales. U.K.
• Freer, J. B. S., 1992. Effects of Nitrogen and Plant Growth Regulators on Lodging, Seed Yield and Quality in Linseed. Test of Agrochemicals and Cultivars 12, Annals of Applied Biology 120: 70-71.
• Gomez, K. A. ve Gomez, A. A., 1984. Statistical Procedures for Agricultural Research (Second Edition). John Willey & Sons, Inc.
• Hocking, P. J. ve Pinkerton, A., 1991. Response of Growth and Yield Components of Linseed to the on Set or Relief of Nitrogen Stres at Several Stages of Crop Development. Division of Plant Industry Field Crops Research. Vol 2: 83-102.
• İncekara, F., 1963. Endüstri Bitkileri ve Islahı Ders Kitabı. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 65. İzmir.
• İncekara, F., 1972. Endüstri Bitkileri ve Islahı, Cilt:2, Yağ Bitkileri ve Islahı. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 33. İzmir.
• İncekara, F., Schuster, W. ve Tugay, M. E., 1983. Çeşitli Yağ Bitkilerinin Kimi Nicelik Özelliklerinin Kalıtsal Yapıya ve Çevreye Bağlı Değişimi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 473. İzmir.
• Jain, V. K., Chauan, Y. S., Khandekar, M. P., Sharma, R. P. ve Yadav, M. S., 1989. Effects of Nitrogen and Phosphorus on Growth and Yield of Linseed (Linum usitatissimum L.). Indian Journal of Agronomy. Vol. 34-1, 122 - 124.
• Khandekar, M. P. ve Sharma, R. P., 1990. Effects of Nitrogen and Phosphorus on Growth and Yield of Linseed (Linum usitatissimum L.) Field Crop Abstract Vol 43: 4391.
• Kurt, O., 1996a. Bazı Keten Çeşitlerinin (Linum usitatissimum L.) Tane Verimi ve Verim Unsurları ile Bazı Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 11 (1): 87-92.
• Kurt, O., 1996b. Bitki Gelişmesini Düzenleyici Bazı Kimyasal Maddelerin Uygulama Zamanlarının Keten Bitkisinde (Linum usitatissimum L. cv. Antares) Tane Verimi ve Verim Unsurlarına Etkileri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 11 (3): 87 - 97.
• Kurt, O., 1996c. Ketenin (Linum usitatissimum L.) Üretimi ve Kullanım Alanları. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 11 (1): 189-194.
• Kurt, O., 1997. The Effects of Plant Growth Regulators (Chlormequat & Ethephon) on Growth, Development, Seed Yield and Yield Components of Linseed. Flax and Other Bast Plants Symposium. p. 174-175. 30 September and 1 October, 1997, Ponzan, Poland.
• Kurt, O. ve Evans, G. M., 1998. Genetic Basis of Variation in Linseed (Linum Usitatissimum L.). Tr. J. Of Agriculture and Forestry 22: 373-379.
• Kurt, O., 2002. Tarla Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı No: 44. Samsun.
• Kurt, O., 2004. Alternatif Yağ Bitkisi Olarak Keten. (Yayınlanmamış Rapor). OMÜ Zir. Fak.
• Kurt, O., Doğan, H. ve Demir, A., 2005. Samsun Ekolojik Koşullarına Uygun Kışlık Keten Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, (Baskıda).
• Leitch, M. H. ve Kurt, O., 1999. Effects of Plant Growth Regulators on Stem Extention and Yield Components of Linseed (Linum usitatissimum). Journal of Agricultural Science, Cambridge, 132: 189-199.
• Maddens, K., 1989. Weed and Lodging Control Srtategies. In Flax : Breeding and Utilisation. s71-89. Kluwer Academic Publishers.
• Mukherjee, A. K. ve Rona, S. K., 1988. Effect of Different Doses of Nitrogen and Phosphorus on Linseed Production. Infusionstherapie, Vol. 16, 114-117.
• Osman, R. O. ve Abu-Lila, B. H., 1985. Studies on the Effects of Gibberellic Acid and Cycocel on Flax Plants (Linum usitatissimum L), Seed Oil Content and Oil Composition. Zeitschrift fur-Acker –undPflanzenbeu. No.155: 2, 82-88.
• Özdamar., M., 2003. Tokat Kazova Şartlarında Bazı Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin İncelenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Saunders, P. J. ve Freer, J. B. S., 1994. Effects of Chlormequat on capsule production and sprouting in two linseed cultivars in an atypically wet season. Tests of Agrochemicals and Cultivars 15, Annals of Applied Biology 124: 64-65
• Saunders, P. J., Freer, J. B. S., Clarke, J., Lane, L., Mitchell, A., Ramans, M. ve Ryan, P., 1994. The effects of Chlormequat on the Physiology of two Linseed Varieties. Aspects of Applied Biology Vol. 40-42: 407-410
• Tan, A., 1998. Current Status of Plant Genetic Resources Conservation in Turkey. The Proceeding of International Symposium on In Situ Conservation of Plant Genetic Diversity, 5-16.
• Turner, J., 1987. Linseed Law. A Handbook for Growers and Advisers. BASF.
• Yıldırım, M. U., 1998. Yabancı Kökenli Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşit ve Populasyonlarının Bazı Bitkisel Özellikleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.