GENETİK YAPISI DEĞİŞTİRİLMİŞ BİTKİLER VE BİTKİ KORUMA AMAÇLI KULLANIMI

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 3, 105 - 109, 20.11.2005

Miray Sökmen

Öz

Günümüzde genetik yapısı değiştirilmiş (transgenik) bitkiler konusundaki tartışmalara rağmen bu bitkilerin ekim alanları her yıl genişlemeye devam etmektedir. Ekimi yapılan transgenik bitkilerin önemli bir çoğunluğunu, bitki sağlığına yönelik olarak geliştirilenler oluşturmaktadır. Yabancı ot ilacına (herbisit), böceklere ve viral hastalıklara dayanıklı transgenik bitkiler ile tarımsal üretimde daha yüksek verimin alınması ve özellikle böceklere dayanıklı bitkiler ile pestisit kullanımının tüm dünyada azaltılması hedeflenmektedir. Soya, mısır, kanola, patates, kabak ve papaya günümüzde dünyada ekimi yapılan transgenik bitki türleridir. Henüz pratikte daha kullanılmamasına rağmen bitkilerdeki fungal ve bakteriyel hastalıklara dayanıklılık konusunda da gen transformasyon çalışmaları devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Transgenik bitki, dayanıklılık, herbisit, böcek, virus

GENETİK YAPISI DEĞİŞTİRİLMİŞ BİTKİLER VE BİTKİ KORUMA AMAÇLI KULLANIMI

Öz

Günümüzde genetik yapısı değiştirilmiş (transgenik) bitkiler konusundaki tartışmalara rağmen bu bitkilerin ekim alanları her yıl genişlemeye devam etmektedir. Ekimi yapılan transgenik bitkilerin önemli bir çoğunluğunu, bitki sağlığına yönelik olarak geliştirilenler oluşturmaktadır. Yabancı ot ilacına (herbisit), böceklere ve viral hastalıklara dayanıklı transgenik bitkiler ile tarımsal üretimde daha yüksek verimin alınması ve özellikle böceklere dayanıklı bitkiler ile pestisit kullanımının tüm dünyada azaltılması hedeflenmektedir. Soya, mısır, kanola, patates, kabak ve papaya günümüzde dünyada ekimi yapılan transgenik bitki türleridir. Henüz pratikte daha kullanılmamasına rağmen bitkilerdeki fungal ve bakteriyel hastalıklara dayanıklılık konusunda da gen transformasyon çalışmaları devam etmektedir

Anahtar Kelimeler

Transgenik bitki, dayanıklılık, herbisit, böcek, virus

Kaynakça

• Anonymous, 2000. Food for our future (Genetic Modification and Food). Published by The Food and Drink Federation in the UK. London. p: 28.
• Barton, J.H. and Berger, P. 2001. Patenting agriculture. Issues in Science and Technology. 17: 43-50.
• Baulcombe, D.C. 1994. Novel strategies for engineering virus-resistance in plants. Current Opinion in Biotechnology. 5: 117-124.
• Baulcombe, D.C. 1996. Mechanisms of pathogen- derived resistance to viruses in transgenic plants. Plant Cell. 8:1833-1844.
• Bejarano, E.R. and Lichtenstein, CP. 1994. Expression of TGMV antisense RNA in transgenic tobacco inhibits replication of BCTV but not ACMV geminiviruses. Plant Molecular Biology, 24: 241- 248.
• Carter, J.E. and Langridge, W.H.R. 2002. Plant-based vaccines for protection against infectious and autoimmune diseases. Critical Reviews in Plant Science. 21: 93-109.
• Cooper, B. Lapidot, M., Heick, J.A., Dodds, J.A., and Beachy, R.N. 1995. A defective movement protein of TMV in transgenic plants confers resistance to multiple viruses whereas the functional anolog increases susceptibility. Virology. 206: 307-313.
• Danna, K. and Nathans, D. 1971. Specific cleavage of simian virus 40 DNA by restriction endonuclease of Hemophilus influenzae.Proc. Natl. Acad.Sci.U.S. A. 68:2913-2917.
• Duke, S.O. 1996. Herbicide-resistant crops- Background and perspectives. In: Herbicide- resistant Crops. Edited by S. O. Duke. CRC Press, Inc. Lewis Publishers. USA. p: 1-9.
• Dyer, W.E. 1996. Techniques for producing herbicide- resistant crops. In: Herbicide-resistant Crops. Edited by S. O. Duke. CRC Press, Inc. Lewis Publishers. USA. p:37-47.
• Ecevit, O., Tuncer, C. 1991. Gen transferi ile böceklere karşı dayanıklı bitki elde etme çalışmaları. Türkiye Entomoloji Dergisi. 15: 117-127.
• Ergül, A., Aras, S., Erayman, M. ve Özcan, S. 2001. Virüslere dayanıklı transgenik bitkilerin geliştirilmesi. Bitki Biyoteknolojisi II. Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları (Editörleri: S. Ozcan, E. Gürel, M. Babaoğlu). S. Ü. Vakfı Yayınları. s: 239-260.
• Forster, B.P., Lee, M.A., Lundovist, U., Millam, S., Vamling, K. Wilson, T.M.A. 1997. Genetic engineering of crop plants: from genome to gene. Expl. Agric. 33:15-33.
• Heritage, J. 1999. One swallow does not a summer make (A microbiological look at genetically modified crops). Microbiology Today. 26: 4-5.
• Jan, F.J. Fagoaga, C., Pang, S.Z., Gonsalves, D. 2000. A single chimeric transgene derived from two distinct viruses confers multi-virus resistance in transgenic plants through homology-dependent gene silencing. Journal of Gen.Virology. 81: 2103-2109.
• Kazan, K. ve Gürel, E. 2001. Hastalıklara dayanıklılığın artırılması. Bitki Biyoteknolojisi II Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları (Editörleri: S. Ozcan, E. Gürel, M. Babaoğlu). S. Ü. Vakfı Yayınları.s: 261-287.
• Kefi, S. 2003. Tarımsal biyoteknoloji ve biyogüvenlik. Tarım ve Mühendislik Dergisi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayın Organı. Sayı 66-67: 69- 79.
• Lal, R. and Lal, S. 1993. Genetic engineering of plants for crop improvement. CRC Press. USA. p: 246.
• Lewin, B. 1995. Genes V. Oxford University Press. Oxford. p: 1272.
• Lindsey, K. and Jones, M.G.K. 1992. Plant Biotechnology in Agriculture. Wiley Biotechnology Series. John Wiley&Sons Ltd, West Sussex, England. p: 241.
• Moffat,A.S. 2001. Finding new ways to fight plant diseases. Science, 292: 2270-2273.
• Mullis, K.B. and Faloona, F.A. 1987. Specific synthesis of DNA in vitro via a polymerase- catalyzed chain reaction. Methods in Enzymology, 155:335-350.
• Öktem, H.A. 2001a. Herbisitlere dayanıklı transgenik bitkilerin geliştirilmesi. Bitki Biyoteknolojisi II. Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları (Editörleri: S. Ozcan, E. Gürel, M. Babaoğlu). S. Ü. Vakfı Yayınları. s:190-207.
• Öktem, H.A. 2001b. Böceklere dayanıklı transgenik bitkilerin geliştirilmesi. Bitki Biyoteknolojisi II Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları (Editörleri: S. Ozcan, E. Gürel, M. Babaoğlu). S. Ü. Vakfı Yayınları.s: 208-238.
• Powell-Abel, P., Nelson, R.S., De B, Hoffmann, N., Fraley, RT., Beachy, R.N. 1986. Delay of disease development in transgenic plants that express the tobacco mosaic virus coat protein gene. Science 232: 738-743.
• Primrose, S.B. 1991. Molecular Biotechnology. Balackwell Scientific Publications. Oxford. p:196.
• Register III, J.C. and Nelson, R.S. 1992. Early events in plant virus infection: relationships with genetically engineered protection and host gene resistance. Seminars in Virology, 3:441-451.
• Sherman, T.D., Vaughn, K.C. and Duke, S.O. 1996. Mechanisms of action and resistance to herbicides. In: Herbicide-resistant Crops. Edited by S. O. Duke. CRC Press, Inc. Lewis Publishers. USA. p:13-28.
• Smith, H.O and Wilcox, K.W. 1970. A restriction enzyme from Haemophilus influenzae: I. Purification and general properties. Journal of Molecular Biology, 51: 379-91.
• Thomzik, J.E. 1996. Gene transfer in plants. Pflanzenschutz Nachrichten Bayer: Special Issue. Vol: 49: 1-120.
• Watson, J.D. and Crick, F.H.C. 1953. A structure of deoxyribose nucleic acid. Nature, 171: 737.
• Weber, H., Schultze, S ve Pfitzner, A.J.P. 1993. Two aminoacid subtitutions in the tomato mosaic virus 30-kilodalton movement protein confer the ability to overcome the Tm-2 resistance gene in the tomato. Journal of Virology. 67: 6432-6438.
• Wu, R and Taylor E. 1971. Nucleotide sequence analysis of DNA. II. Complete nucleotide sequence of the cohesive ends of bacteriophage lambda DNA. Journal of Molecular Biology, 57: 491-511.