Metin Kavramı Ve Metin Çözümlemesı Üzerine Bazı Dikkatler

Yıl 1994, Cilt: 9 , 65 - 67, 30.03.2015

Yavuz Demir

Öz

Metin Kavramı Ve Metin Çözümlemesı Üzerine Bazı Dikkatler

Öz

Bir cümleden daha uzun herhangi bir metni dinleyen ya da okuyan bir alıcı, normal olarak, hiç zorlanmadan, metnin bir “bütünlük” mü yoksa “ilişkisiz” cümleler yığını mı olduğuna karar verebilir. Bir söylem çözümlemesinde dikkat edilecek en önemli nokta; metnin iç düzeni, yani, -bağdaşıklık- prensibi itibariyle arz ettiği görüntüdür. Okur, “metiniçi” bu düzenlenişin esaslannı fark ettikten sonra her metnin kendinden önce gelen metinlerle ilişkili olduğu1 gerçeğini de, metinler arası (intertextuality) dikkate alarak sağlıklı bir metin çözümlemesine ulaşacaktır. Öncelikle üzerinde durulması gereken temel kavram “metin”(text)dir. Metin bir bütünlüğü çağrıştıran, sözlü ya da yazılı çeşitli uzunlukta olabilen bir pasaja işaret eder. Dilbilimde kavram genellikle bu şekliyle ifadesini bulur. R.FowIer, Unguisfic Criticism adlı eserinde, metin (text) ve söylem(discourse) arasında bir ayrım yapar. Böylece metin fonksiyonel olarak da daha net ortaya çıkabilmekledir”. Kısaca söylemek gerekirse, metinler (text) söylemin{discourse) taşıyıcıları olarak telakki edilebilirler.3 Söylem, sözleştiren insan ile bunları (ibareler)kapsayan metin arasındaki güçleştirilmiş bir süreçtir.

Anahtar Kelimeler

Metin, Kavramı, Çözümlemesı

Kaynakça

• - BernaMoran, Tiak Romanına Eleştirel Bakış 3,İstanbul1994, s. 98.
• - M.AK.Halliday, R.Hasan,Cohesion In Englısh, NewYork 1916, s.1;M.Aksan, Y.Aksan, "MetinKavramı ve TanımlarliDilbilim Araştırmaları 1991, ss. 90-1 04.
• - RogerFowler,LingulStıc Critictsm, Oxford, 1988, sS.85-86.
• - David Crysta1,ADictionary of Lingıasttcs and Phonetics, Oxford, 1988, s. 96; Katie Wales,A Diotionary of Stylistics, New York 1989, SS.129-130.
• - Syavuz Demir, "Metindilbilim Ağırlıklı Lisansüstü Çalışmalar Üzerine Bir Deneme “Yedi
• Iklim, Nisan 1993, s.31.
• - 6Gillian Brown, George Yule, Discourse Analaysis. Cambridge1988, 5.190.
• - Ha1liday, Hasan, a.g.e., s.2.;RFowler,a.g.e.,s.59.
• - Mustafa Kutlu,Yoksulluk İçimizde, İstanbul 1981, s. 9.
• - Tahsin Yücel,Yazın,Gene Yazın, İstanbul 1995, 88.12-13.