Little Man Tate ve Gifted Filmleri Üzerinden Üstün Yetenekliliğe Bakış

Yıl 2018, Cilt: 37 Sayı: 2, 107 - 122, 25.12.2018

Şener Şentürk

Öz

Üstün yetenekliler, akranlarına göre hızlı
öğrenebilen, farklı ilgi alanlarına, farklı bir mizah anlayışına ve sıra dışı
bir hayal gücüne sahip, merak, merhamet, adalet duyguları oldukça gelişmiş,
yüksek düzeyde performans gösteren bireyler olarak tanımlanırlar. Bu sıra dışı
özellikler nedeniyle beyaz perdeye de zaman zaman konu olan üstün
yeteneklilerle ilgili, süper insan oldukları, bütün akademik alanlarda başarılı
oldukları, bütün üstün yeteneklilerin birbirine benzer özelliklere sahip olduğu
gibi sıra dışı mitler öne sürülmüştür. Bu algıların oluşmasında yetersiz
bilgiye sahip olunmasının yanı sıra beyaz perdenin ve medyanın kendine has
üslubu da etkili olmuştur. Araştırmada, üstün yetenekli çocukların hayatlarının
beyaz perdeye aktarıldığı Little Man Tate ve Gifted isimli filmlerin, üstün
yeteneklilerin tipik özellikleri açısından incelenmesi ve filmler üzerinden
üstün yeteneklilerin sinemadaki izdüşümlerinin eleştirel olarak ele alınması
amaçlanmıştır. Nitel araştırma yaklaşımı kullanılan bu araştırmada doküman
inceleme yöntemiyle toplanan veriler, kategoriler oluşturularak ele alınmış ve
içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda her iki filmde de
çocukların zihinsel kapasiteleri ile ön plana çıkarıldığı, ailenin ve çevrenin
öneminin altının çizildiği, akademik üstünlüğün onların birer çocuk olduğu
gerçeğini unutturmaması gerektiği mesajlarının verildiği görülmüştür. Filmlerin
her ikisinde de çocukların sosyal becerilerde ve iletişimde sorunlar yaşadığı,
akranlarla iletişim kuramadığı, çevre ve aile beklentisinin-baskısının
sorunları daha da büyüttüğü konusunda ortak bir dil kullanıldığı; üstün
yeteneklilerin akademik açıdan akranlarından ileride olmalarının duygusal
açıdan da ileride olacakları anlamına gelmediği, uyumsuz gelişimin olabileceği
gerçeğinin altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üstün yetenekli, Film, “Little Man Tate”, Gifted

Kaynakça

• Akkanat, H. (2004). Üstün Veya Özel Yetenekliler. Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı, 168-192. 02.07.2018 tarihinde http://cocukuniversitesi.aydin.edu.tr/ tez/ruhi_sirin_secilmis_makaleler_ kitabi.pdf adresinden alınmıştır.Altıntaş, E. & İlgün, S. (2016).TheTerm “Gifted Child” From Teachers View. Educational Researchand Reviews,11(10), 957-965. Retrieved from http://www.academicjournals.org/journal/ERR/article-full-text- pdf/7A065BB58771.Aral, N. ve Gürsoy, F. (2012). Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş.Ankara: Morpa Yayıncılık. Ataman, A. (1984). Ankara ili resmi şehir ilkokullarındaki üstün yetenekli çocukların fiziksel gelişim özellikleri, (Yayınlanmamış Doçentlik Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Ataman, A. (2003). Üstün Zekâlı /Üstün Yetenekli Çocuklar (Ed. Ataman). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Baykoç Dönmez, N. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. 02.07.2018 tarihinde http://www.necatebaykoc.com.tr/data/dokumanlar/ustun_ve_ozel_yetenekliler.alınmıştır. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Clark, B. (2002). GrowingUpGifted. DevelopingThePotential Of Children At Home And At School. (5th ed.). UpperSaddleRiver, New Jersey: PrenticeHall.Cutts, N. E., & Moseley, N. (2004). Üstün Zekâlı Ve Yetenekli Çocukların Eğitimi [TeachingtheBrightandGifted]. (İ. Ersevim, Çev.). İstanbul: Özgür Yayınları.Çağlar, D. (2004). Okulda Başarısız Olan Üstün Zekâlı Çocuklar. (Kulaksızoğlu, A., Bilgili, A. E., Şirin, M. R. Hazırlayan) Birinci Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. 409-415. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. Davaslıgil, Ü. ve Zeana, M. (2004). Üstün Zekâlıların Eğitimi Projesi. 1. Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, (s. 96). İstanbul.Davaslıgil, Ü. (2015). Kimler üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerdir, Erişim Tarihi: 02.07.2018, http://www.tuzyeksav.org.tr/wp-content/uploads/2015/09/davasligil-umit-kimlerustun-zekali-ve-yetenekli-ogrencilerdir.pdf. Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.Enç, M. (2005). Üstün Beyin Gücü: Gelişim ve Eğitimleri. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.Film Özeti: https://www.sinemalar.com/film/236235/gifted-2017Fotoğraf 1. Erişim: https://www.sinemalar.com/film/12615/kucuk-adam-tateFotoğraf 2: Erişim: https://www.sinemalar.com/film/236235/gifted-2017Gross, M.U.M. (1993). ExceptionallyGiftedChildren.London: Routledge.Güçhan, G. (1993). Sinema-Toplum İlişkileri. Kurgu Dergisi. 12,51-71.Gür, C. (2011). Ustun yetenekli çocukların karşılaştığı sosyal ve duygusal problemler ve bu problemlerin çözümüne ilişkin öneriler: Arkadaş edinme sorunu, alay edilme, anksiyete-endişeler ve aşırı mükemmeliyetçilik üzerine bir çalışma. 2nd International Conference on New Trends in EducationandTheirImplications, 27-29 April 2011, Antalya, Turkey.Jost, M. (2006). İleri Zekâlı Çocukları Tespit Etmek Ve Desteklemek(Çev: A. Kanat). İzmir: İlya Yayıncılık.Karaduman, G. B. (2009). Üstün Yetenekli Öğrencilerde Başarı Düşüklüğünü Önlemek İçin Örnek Bir Model. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 196-221.Keskin, G. ve Sezgin, B. (2009). Bir grup ergende akademik başarı durumuna etki eden etmenlerin belirlenmesi, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4.(10), s. 3-18.Kingore, B. (2001). Giftedkids, gifted characters, and great books. Gifted Child Today, 24 (1), 30-32.Kokot, S. (2016). Uluslararası Üstün / Özel Yeteneklilerin Eğitimi Konferansı Raporu, İstanbul Aydın Çocuk Üniversitesi, 165-170, İstanbul.Kozloff, S. (1992). Narrative theory and television. Channels of Discourse, Reassembled, 67-100.Leana Taşçılar, M. (2015). Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi (Ed. Feyzullah Şahin.), İki kere farklı öğrenciler (187-208) . Ankara: Pegem Akademi.Levent, F. (2011). Üstün yeteneklilerin eğitiminde görüş ve politikaların incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Levent, F. (2014). Üstün Yeteneklileri Anlamak. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. MEB (2007). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi.02.07.2018 tarihinde, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593_0.html - Önbellek – adresinden ulaşılmıştırMiles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). ThousandOaks, CA: Sage National Association fo rGifted Children. (2005). State of the states 2004–2005. Washington, DC.NAGC. (2017). What is Giftedness? National Association For Gifted Children http://www.nagc.org/resources-publications/resources/what-giftednessadresinden alınmıştır.Orta, N. (2008). Hollywood sinemasına karşı Avrupa film politikaları ve gelişen korumacı tedbirler. Marmara İletişim Dergisi,13(13), 161-169.Özbay, Y. ve Palancı, M. (2011). Üstün Yetenekli Çocuk ve Ergenlerin Psikososyal Özellikleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (Aralık 2011), 89-108.Özbay, Y. (2013). Üstün Yetenekli Çocuklar ve Aileleri. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Hangar Marka İletişimi ve Reklam Hizmetleri. Ankara.Özsoy, A. (2016). Yerli Televizyon Dizilerinde Farklılaşan Toplumsal Cinsiyet Temsilleri Üzerine Bir Tartışma. Toplumsal Cinsiyet & Medya Temsilleri, (Ed. Şahide Yavuz), İstanbul: Heyamola Yayınları.Pektaş, D., Çetin, A., Işık, E., Kırman, A.ve Metin, N. (2017). Üstün Yetenekli Çocukların Konu Edildiği Filmlerin Gelişimsel ve Eğitsel Açıdan İncelenmesi. I. International Scientific And Vocational Studies Congress 113. Kırıkkale Üniversitesi. Kırıkkale.Renzulli, J.S. Smith, L.H. White, A.J. Callahan, C.M. Hartman, R.K., & Westberg, K.L. (2002). Scales For Rating The Behavioral Characteristics Of Superior Students (Rev. ed.). Mansfield Center, CT: Creative Learning Press.Sak, U. (2010). Üstün Zekâlılar Özellikleri Tanılanmaları ve Eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.Sak, U. (2014). Üstün Zekalılar. Ankara: Vize Yayıncılık.Sarı, H. (2003). Özel Eğitime Muhtaç Öğrencilerin Eğitimleriyle İlgili Çağdaş Öneriler, Ankara: PegemA YayıncılıkSilverman, L. (1994). The moral sensitivity of gifted children and the evolution of society. Roeper Review, 17(2), s. 110-116.Smutny, J. F. (Ed.) (1998). The Young Gifted Child: Potential And Promise, An Anthology.Smutny, J. F. (2001). Stand Up For Your Gifted Child: How To Make The Most Of Kids’ Strengths At School And At Home. Minneapolis, MN: FreeSpirit.Şekeral, C. K. ve Özkardeş, O.G. (2013). Üstün zekâlı öğrencilerde özel öğrenme güçlüğü belirtilerinin taranması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi. 12(23): 197-219 Tavşancıl, E. Ve Aslan, E. (2001). İçerik Analizi Ve Uygulama Örnekleri (1.baskı). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.İncekara, H. (2013). Üstün Yetenekli Çocukların Keşfi, Eğitimleriyle İlgili Sorunların Tespiti Ve Ülkemizin Gelişimine Katkı Sağlayacak Etkin İstihdamlarının Sağlanması Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Ankara.Topal, M., ve Tortop, H. S. (2016). Film incelemesi: Little Man Tate Filmi’nin üstün yetenekliler eğitimi açısından incelenmesi. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(1), 61-65Webb, T.J., Gore, J.L., Amend, E.R. and Devrise, A.R. (2016). Üstün Yetenekli Çocuklar, Uzmanlar Ve Aileler İçin El Kitabı. (Çeviren: Bahar Uyaroğlu, Burcu Bülbün Aktı). Ankara: Anı Yayıncılık.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yıldırım, F. (2012). Üstün yetenekli çocuklar ve ailelerinde duygusal ve davranışsal özellikler. 02.07.2018 tarihinde, http://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/12345/12969 adresinden alınmıştır.