Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Öğrencilere İlk Okuma Yazma Öğretimine İlişkin Öğretmen Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 2, 343 - 359, 31.12.2020

Furkan Şahin , Emrah Boylu

Öz

Bu araştırmanın amacı, Suriyeli öğrencilere ilk okuma yazma öğreten öğretmenlerin ilk okuma yazma öz yeterlik algı düzeylerini tespit etmek ve bu algıyı çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya, Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES) kapsamında 23 ilde görev yapan 282 öğretmen katılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak Delican (2016) tarafından geliştirilen “İlk Okuma Yazma Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği” ve araştırmacının hazırladığı “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizi için parametrik testler grubunda bulunan t- testi ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin öz yeterlik ortalamalarının 4,41 ile çok yüksek düzeyde olduğu ve bu algının branş, mesleki deneyim, yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yönelik eğitim alma, ilk okuma yazma öğretimine yönelik eğitim alma, ana dili Türkçe olanlara ilk okuma yazma öğretimi tecrübesi olma değişkenlerinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlk okuma yazma öğretimi, Suriyeli öğrenciler, öz yeterlik algısı

Kaynakça

• Açık, F. (2008). Türkiye'de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu’nda Sunulan Bildiri. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, 27-28 Mart.
• Akyol, H. (2015). Türkçe İlk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Aslantürk, H. (2018). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının incelenmesi: Erzurum ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freemanand Company.
• Bakır, S. (2014), Türkiye’deki yabancılara Türkçe öğretim merkezleri ve Atatürk Üniversitesi Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 51, 435-456.
• Biçer, N. ve Kılıç, B. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• Boylu, E. (2014), Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen temel seviyedeki İranlı öğrencilerin yazma problemleri, Zeitschrift für die Welt der Türken, 6 (2), 335-349.
• Boylu, E. ve Başar, U. (2016), Türkçe öğretim merkezlerinin güncel durumu ve standartlaştırılması üzerine, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (24), 309-324.
• Boylu, E. ve Işık, P. (2019). Suriyeli mülteci çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretenlerin yaşadıkları durumlara ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39 (2), 895-936.
• Çavuş, O. (2014). Sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterlik düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu, Türkiye.
• Dedeli, S. (2008). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin yapılandırmacı yaklaşıma göre ses temelli cümle yöntemiyle ilkokuma ve yazma öğretimi konusunda yeterlilik düzeylerine ilişkin bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Delican, B. (2017), İlk okuma yazma öğretimine yönelik öz yeterlik ölçeği, Turkish Studies, 11 (3), 861-878.
• Delice, F. (2019). Müzik öğretmenlerinin müzik öğretimine yönelik öz yeterlik düzeyleri üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Ünivesitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
• Dilci, T. (2012), Sınıf öğretmenlerinin öğrenme ve öğretme sürecine ilişkin yeterlik algıları, Millî Eğitim Dergisi, 194, 166-183.
• Dolunay, S. K. (2005). Türkiye ve dünyadaki Türkçe öğretim merkezleri ve Türkoloji bölümleri üzerine bir değerlendirme. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (28-30 Eylül 2005), Denizli Üniversitesi, Denizli.
• Dönmez M. İ. ve Paksoy, S. (2015). Türkiye’de öğrenim gören Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğrenmede karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma: Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği. International Journal of Languages Education and Teaching UDES 2015, 1907-1919.
• Ekin, Ö. (2018). Sınıf öğretmenlerinin ilkokuma yazma öğretimi öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye.
• Erdil, M. (2018), Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kuruluna bağlı 209 üniversitede yabancılara Türkçe öğretimi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (60), 93-112.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) (2019). Göç idaresi genel müdürlüğü geçici koruma altındaki Suriyeli verileri. www.goc.gov.tr/icerik3/istatistik_558_560_8971
• Göçer, A. (2013), Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi, içinde Durmuş, M. ve Okur, A. (ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı, 171-178.
• Göçer, A. (2014). Etkinlik temelli ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013), Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri, Turkish Studies International Academic Journals, 8 (7), 201-221.
• Kaçar, T. (2016). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye
• Kahramanoğlu, R. ve Ay, Y. (2013), Sınıf öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından analizi, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2 (2), 285-301.
• Kandemir, S. (2018). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançları ve tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep, Türkiye.
• Karadeniz, C. B. (2011), Öğretmenlerin coğrafya öz-yeterlik inançları: Ordu ili örneği), Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 9 (35), 28-47.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kızılırmak, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin görsel sanatlar dersi alan bilgisi öz yeterlik inançları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• MEB. (2004). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Yayınları.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Yayınları.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi OPUS, 8 (15), 1426-1449.
• Özdemir, C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının ilkokuma ve yazma öğretimine ilişkin öz yeterlik inançlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye.
• Öztürk, T. (2015). Yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algı ve tutumları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale, Türkiye.
• Öztürk, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma ve yazma öğretimine yönelik öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisasns Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• PIKTES (2016). Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi. https://piktes.meb.gov.tr
• Sakız, G. (2013), Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 185-209.
• Şahin, A. (2011), “İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisi Farkındalıklarının Sosyo-Ekonomik Düzeye Göre İncelenmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1), 178-188.
• Şengül, K. (2018), Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6 (3), 538-552.
• Şimşek, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının coğrafyaya yönelik öz-yeterlik düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Doktor Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariatestatistics (Sixthedition). United States: Pearson Education.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective, içinde M. Boekaerts, P.R. Pintrichand M. Zeidner (ed.), Handbook of self-regulation, San Diego, CA: Academic Press, 13-39.