1. DergiPark
  2. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi
  3. Archive
  4. Volume 10, Issue 17
Year 2019, Volume 10 , Issue 17, Pages 1304 - 1331 2019-03-31

Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Annelerinin İstismar Düzeyleri, Ebeveyn Tutumları ve Çocuklarının Davranış Problemleri Arasındaki İlişki
The Relation Between the Abuse Levels of Mothers, Parental Attitudes and Behavioural Problems of Children

Pınar BAĞÇELİ KAHRAMAN [1] , Ayşe ÇUBUKCU [2]

Abstract

Okul öncesi dönemde çocukların davranış sorunlarının özellikle davranışlarıyla bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bu durumdan yola çıkarak okul öncesi dönemde çocukların davranış sorunlarının annelerin tutumları ve istismar düzeylerinden ne düzeyde etkilendiğinin belirlenmesinin davranış sorunlarının en az düzeyde ve erken dönemde önüne geçilebilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı da okul öncesi dönem çocuğuna sahip annelerin anne tutumları ve istismar düzeylerinin çocukların davranış sorunlarını ne düzeyde yordadığını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda bu araştırmada ilişkisel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Bursa ili merkez ilçelerine bağlı yedi farklı resmi okul öncesi eğitim kurumunda öğrenim görmekte olan 5-6 yaş grubu çocuklar arasından uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş toplam 208 çocuk ve bu çocukların anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formu, Okul Öncesi Davranış Sorunları Tarama Ölçeği (Kanlıkılıçer, 2005), İstismar Farkındalık Ölçeği: Ebeveyn Formu (Pekdoğan, 2017) ve Ebeveyn Tutum Ölçeği (Demir ve Şendil, 2008) kullanılmıştır. Annelerin istismar düzeyleri ve tutumlarının, davranış problemlerini ve alt boyutlarını en iyi açıklayan değişkenleri belirlemek amacıyla çoklu hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda çocukların davranış problemleri toplamı ile annelerin istismar farkındalık düzeyleri ve izin verici tutuma sahip olmaları arasında pozitif yönlü, annelerin demokratik tutuma sahip olmaları arasında ise negatif yönlü bir ilişki bulunduğu saptanmıştır. Ayrıca izin verici tutum gösteren ebeveynlerin, çocuklarının davranış problemleri, kavgacı-saldırgan olmaları, aşırı hareketli ve dikkatsiz olmaları arasında ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda demokratik tutumun çocukların kavgacı-saldırgan olmaları ile negatif yönlü ilişkiye sahip olduğu da saptanmıştır. Annenin istismar düzeyi ile çocuklarının aşırı hareketli ve dikkatsiz olmaları arasında pozitif yönlü ilişki belirlenmiştir. Yapılan bu araştırma sonucunda her ne kadar izin verici tutumun davranış sorunları ile pozitif yönlü ilişkisi olduğu belirlenmiş olsa da ilişki oranının düşük olduğu da belirlenmiştir. 

It is thought that within the preschool period especially the behaviours of the mothers cause the children’s behavioural problems. From this point of view it is thought that the determination of the relation between the children’s behavioural problems and mothers’ attitudes with abuse levels will contribute to the decrease of the behavioural problems and prevent these behaviours in early period. Within the study it is aimed to determine the relation between the children’s behavioural problems and the attitudes of the mothers who has preschool children with their abuse levels.  From this point of view the purpose of this research is to determine how the attitude of the mothers and the abuse levels predict the children’s behavioural problems. In this study correlational research was used. The study group of the research consists of totally 208 children, who were chosen with the appropriate sampling method among children at the age of 5-6 and attend seven different public preschools in the central districts of Bursa city, and the mothers of these children. Within the research personal information form, “Preschool Behavioural Problems Scanning Scale”, “Abuse Awareness Scale: Parent Form” and “Parent Attitude Scale” were used. In order to determine the variables that determine the mothers’ abuse levels and attitudes, the behavioural problems which are dependent variable and their sub dimensions ideally multi hierarchical regression analysis was performed. As a result of the research it was determined that there was a positive relation between children’s behavioural problems and mothers abuse levels along with their having permissive attitude; and negative relation between mothers’ having democratic attitude. Also as a result of the research; it was determined that the parents, who have permissive attitudes, affect the children’s behavioural problems positively, being combative-aggressive, hyperactive and inattentive. In addition as a result of this research it was determined that democratic attitude has effect negatively on the children’s being combative-aggressive. It was found that mother’s abuse level has positive effect on the children’s being hyperactive and inattentive. As a result of this research although it is determined that permissive attitude has  positive effect on behavioural problems it is seen that the effect rate is low.

References

  • Akman, B., Akyol, G.,Arslan, T., Çelik-Kükütçü, A. ve S., Kent (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları sorun davranışlara ilişkin düşünceleri. E-Journal Of New World Sciences Aca-demy Education Sciences, 6 (2), 1715-1731.
  • Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 156-174
  • Alisinanoğlu, F. ve Kesicioğlu, O. S. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının davranış sorunlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Giresun ili örneği). Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 3 (1), 93-110.
  • Atabey, D. (2017). Anasınıfına devam eden çocukların annelerinin anne tutumlarının incelenmesi (Çorum ili örneği). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 145-168
  • Aunola, K., ve Nurmi, J. E. (2005). The role of parenting styles in children's problem behavior. Child development, 76(6), 1144-1159.
  • Aydoğdu, F. ve Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
  • Baumrind, D. (1971). Harmonious parents and their preschool children. Developmental Psychology, 4, 99-102
  • Benzies, K., Keown, L. A., ve Magill-Evans, J. (2009). Immediate and sustained effects of parenting on physical aggression in Canadian children aged 6 years and younger. The Canadian Journal of Psychiatry, 54(1), 55-64.
  • Berk, L.E (2009). Child development (8th ed). Boston : Pearson
  • Bernard vanLeer Vakfı (2014). Türkiye’de 0-8 yaş arası çocuğa yönelik aile içi şiddet araştırması. İstanbul. http://www.ailecocuksiddet.info-/RAPOR.pdf adresinden erişildi.
  • Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development. Harvard University Press.
  • Budak, S. (2017). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
  • Büküşoğlu N, Aysan F ve Erermiş S. (2001). Okul fobisi olan çocukların davranışsal özellikleri, annelerinin ruhsal belirti düzeyleri ve aile fonksiyonlarının incelenmesi. Ege Tıp Dergisi, 40, 99-104.
  • Büyüköztürk, S., Kiliç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
  • Caldarella, P. ve Merrll, K.W.(1997). Common dimensions of social skills of children and adolescents: A taxonomy of positive behaviors. School Psychology Rewiew,26 (2), 264–268.
  • Cenk, S.D. ve Demir, A. (2015). The relationship between parenting style, gender and academic achievement with optimism among turkish adolescents. Current Psychology, 9(35), 720-728.
  • Çebi, S. (2017).60-72 aylık çocukların davranış sorunlarını ve kendilik algılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
  • Demir, T. Karabay, Ş. O. ve Ası, D.,Ş. (2017). 5 yaş çocuklarının sosyal duygusal uyumları ile ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişki. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-14.
  • Dereobalı, N., Karadağ, S. Ç. ve Sönmez, S. (2013). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı ihmali şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66.
  • Derman-Taner, M. ve Başal, H.,A. (2013). Okul öncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.
  • Erkan, S. (2010). Aile ve aile eğitimi ile ilgili temel kavramlar. Z. Fulya Temel (Ed.). İçinde: Aile Eğitimi Ve Erken Çocukluk Döneminde Aile Katılım Çalışmaları, 1-48, 1. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Fluori E., Tzavidis N. ve Kallis C. (2009). Adverse life events, area socioeconomic disadvantage, and psychopathology and resilience in young children: the importance of risk factors’ accumulation and protective factors’ specificity. Eur Child Adolesc Psychi-atry,19(6), 535-46
  • Gimpel, G. A., Peacock, G. G., ve Holland, M. L. (2003). Emotional and behavioral problems of young children: Effective interventions in the preschool and kindergarten years. Guilford Press.
  • Grusec, J. E., Danyliuk, T., Kil, H., ve O’Neill, D. (2017). Perspectives on parent discipline and child outcomes. International Journal of Behavioral Development, 41(4), 465-471.
  • Gülay, H. ve Önder, A. (2011). Annelerin tutumlarına göre 5-6 yaş çocuklarının sosyal-duygusal uyum düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 89-105.
  • Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134.
  • Gürhan N (2015) Her yönüyle çocuk istismar ve ihmali (sağlık-yasa-eğitim ve aile boyutu). Ankara: Nobel Tıp Kitabevi.
  • Huntsinger, C. S., ve Rose, P. S. (2009). Relations among parental acceptance and control and children’s social adjustment in Chinese American and European American families. Journal of Family Pyschology, 23, 321-330.
  • İkiz, F. E., Bahar, M. ve Vural, D. E. (2016). Erken çocukluk döneminde görülen problem davranışlar: öğretmenlerin değerlendirmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 216-229.
  • Kalaycı, S. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Publishing.
  • Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği: Geçerlilik güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Kargı, E. ve Erkan, S. (2004). Okul öncesi dönem çocuklarının sorun davranışlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 135-144.
  • Kaya, A. , Bozaslan, H. ve Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
  • Kaya İ, Çeçen-Eroğul A.R. (2013). Ergenlerde çocukluk dönemi istismar yaşantılarının yordayıcısı olarak aile işlevlerinin rolü. Eğitim ve Bilim, 38(168), 386-397.
  • Keser, N., Odabaş, E. ve Elibüyük, S. (2010). Ana-babaların çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 4(3), 150-157.
  • Kiff, C. J., Lengua, L. J., ve Zalewski, M. (2011). Nature and nurturing: Parenting in the context of child temperament. Clinical child and family psychology review, 14(3), 251-301. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.1007/s10567-011-0093-4 on 11.09.2018.
  • Köyceğiz, M. ve Özbey, S. (2018). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin çatışma eğilimleri ile çocuklarının sosyal becerileri ve problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 655-669.
  • Lansford, J. E., Godwin, J., Tirado, L. M. U., Zelli, A., Al-Hassan, S. M., Bacchini, D., ... ve Di Giunta, L. (2015). Individual, family, and culture level contributions to child physical abuse and neglect: A longitudinal study in nine countries. Development and psychopathology, 27(4pt2), 1417-1428.
  • Leetch, A. N., ve Woolridge, D. (2013). Emergency department evaluation of child abuse. Emergency Medicine Clinics, 31(3), 853-873.
  • Levey, E. J.,Gelaye, B., Bain, P., Rondon, M. B., Borba, C. P., Hender-son, D. C. ve Williams, M. A. (2017). A systematic review of randomized controlled trials of interventions designed to dec-rease child abuse in high-risk families. Child abuse ve neglect, 65, 48-57.
  • Milaniak, I., ve Widom, C. S. (2015). Does child abuse and neglect increase risk for perpetration of violence inside and outside the home?. Psychology of Violence, 5(3), 246-255.
  • Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440.
  • Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60–72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 493-517.
  • Özerk, H. (2006). Ana babaların çocuk yetiştirmeye ilişkin tutumlarının, bilgi düzeylerinin ve 11–18 yaş grubu öğrencilerin kendilerini değerlendirmelerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Özgentürk, İ. (2014). Child abuse and neglect. Journal Of Human Sciences, 11(2), 265-278.
  • Özyürek, A. ve Şahin, F. T. (2005). 5 ve 6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 395-414.
  • Papalia, D. E. ve Feldman, R. D. (2011). A child’s WorldI nfancy Through Adolescence. (Twelfth Ed.), New York: Mc Graw Hill Connect Learn Succeed.
  • Park, J. L., Johnston, C., Colalillo, S., ve Williamson, D. (2018). Parents’ attributions for negative and positive child behavior in relation to parenting and child problems. Journal of Clinical Child ve Adolescent Psychology, 47(sup1), 63-75.
  • Pekdoğan, S. (2017). İstismar farkındalık ölçeği ebeveyn formu: Ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış Dergisi, 62, 174-185.
  • Pekdoğan, S. ve Kanak, M. (2017). 4-6 yaş çocuğa sahip annelerin istismar düzeylerinin kadının çalışması ve algılanan cinsiyet rolleri ile olan ilişkisinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 10(48), 510-516.
  • Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı 1. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Santrock, J. W. (2015). Life-span development. Ankara: Nobel Publishing.
  • Svensson, B.,Bornehag, C. ve Janson, S. (2011). Chronic conditions in children increase the risk for physical abuse–but vary with socio-economic circum stances. Acta Paediatrica. 100, 407-412.
  • Şahin, F. T. ve Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414
  • Şendil, G. ve Demir, K. E. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği. Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
  • Tarkoçin, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-66 aylık çocukları olan ebeveynlerin çocukları ile iletişim kurma düzeyleri ve davranış sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • UNICEF (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması özet rapor. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu. Ankara
  • Uyanık, Ö., İnal Kızıltepe, G., Özsüer, S. ve Can Yaşar, M. (2013). 61–72 aylık çocukların demokratik tutum ve davranışlarının anne görüşlerine göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(3), 227-243.
  • Ünal, F. (2008). Ailede çocuk istismarı ve ihmali. TSA Dergisi. 1, 9-18.
  • Waller, R.,Gardner, F., Hyde, L. W., Shaw, D. S., Dishion, T. J. ve Wilson, M. N. (2012). Do harsh and positive parenting predict parent reports of deceitful – callous behavior in early childhood? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53 (9), 946- 953.
  • WHO (2002). Dünya Sağlık Örgütü. http://www.who.int/violence_injury _prevention/ iolen-ce/child/en/ adresinden erişildi.
  • Yalçın, H., Koçak, N. ve Duman, G. (2014). Anne babaların çocuk istismarıyla ilgili tutumlarının incelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3, 137-143.
  • Yılmaz, G., İşiten, N., Ertan, Ü. ve Öner, A. (2003). Bir çocuk istismarı vakası. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 46(4), 295-302.
  • Yoleri, S., Isikoglu Erdogan, N. ve Tetik, G. (2017). Ebeveyn Tutumlarının okul öncesi dönemdeki çocukların mizaç özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 226-249.
  • Yurdeşen, S., Erol, N. ve Gençöz, T. (2013). The effects of parental attitudes and mothers’ psychological well-being on the emotional and behavioral problems of their preschool children. Matern Child Health, 17, 68–75.

Details

Primary Language tr
Subjects Education, Scientific Disciplines
Journal Section Articles
Authors

Orcid: 0000-0002-0551-7741
Author: Pınar BAĞÇELİ KAHRAMAN (Primary Author)
Institution: Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fak. Temel Eğitim Böl. Okul Öncesi Eğitimi ABD.
Country: Turkey

Orcid: 0000-0003-0607-947X
Author: Ayşe ÇUBUKCU
Institution: Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitsü
Country: Turkey
Dates

Publication Date : March 31, 2019

Cite

APA Bağçeli Kahraman, P , Çubukcu, A . (2019). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Annelerinin İstismar Düzeyleri, Ebeveyn Tutumları ve Çocuklarının Davranış Problemleri Arasındaki İlişki . OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 10 (17) , 1304-1331 . DOI: 10.26466/opus.507909
Authors of the Article
Pınar BAĞÇELİ KAHRAMAN [1]
Ayşe ÇUBUKCU [2]
Submit Article
Accepted Submissions
Archive
Editorial Board
Contact