The foundation of the Ottoman Empire was the period in which the dervishes, jurists, alps, gazis, ahis and sisters were particularly active. During this period, many scholars and Sufis belonging to various religious and Sufi groups migrated to the lands under the rule of Osman Bey with hundreds of alps, students and disciples subject to them, and by continuing their lives here, they prepared the scientific and cultural environment in which a new state would find its emergence. These parties, who generally originated from the Khorasan region, were called Yesevi dervishes, and carried out important activities in turning the region into a homeland by launching lodges (zâviye) and shelters in various cities of Anatolia. One of the most active was Geyikli Baba, who settled in the İnegöl region of Bursa in the early stages of the Ottoman Empire. Geyikli Baba, who had participated in the conquest of Bursa with his disciples, sought to win hearts by settling in the rural areas of the city after it was conquered. During this period, he contributed significantly to the Turkification and Islamisation of these lands by guiding the people in the lodges opened on his behalf.
The lodge was built in İnegöl and two villages were offered as gifts to the lodge with the aim of meeting the needs of the lodge with the income from the donated villages. According to the needs of the Geyikli Baba Lodges, which are recognised and supported by the state, appointments such as sheikhs, muezzins, etc. were undertaken. This institution, which continued its activities in the region for many years, was transformed into a Bektashi lodge in the 19th century. This zâviye, which for a time represented the Bektashis’ identity, was closed and ceased its activities in 1826, when Bektashism was outlawed. Nevertheless, a few years later, when some Bektashi lodges were opened, the Geyikli Baba Lodge was reopened and began its activities where it left off.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş süreci dervişlerin, fakihlerin, alplerin, gazilerin, ahîlerin, bacıların en aktif olduğu dönem olmuştur. Bu dönemde muhtelif dinî ve tasavvufî zümrelere mensup pek çok âlim ve mutasavvıf kendilerine tabi yüzlerce alp, talebe ve müritleriyle birlikte Osman Bey’in hâkimiyetindeki topraklara göç etmişler ve yaşamlarını burada idame ederek uçlarda yeni bir devletin neşvünema bulacağı ilmî ve kültürel ortamı hazırlamışlardır. Genellikle Horasan bölgesinden gelen ve Yesevi dervişleri olarak adlandırılan bu gruplar Anadolu’nun muhtelif şehirlerinde tekke ve zâviyeler açarak bölgenin vatan kılınmasında önemli faaliyetler gerçekleştirmişlerdir. Bu konuda etkin olanlardan biri de Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde Bursa’nın İnegöl yöresine yerleşen Geyikli Baba’dır. Müritleriyle birlikte Bursa’nın fethedilmesinde de görev alan Geyikli Baba, şehrin ele geçirilmesi ile birlikte kentin kırsal bölgesine yerleşerek gönülleri fethetmeye çalışmıştır. Bu dönemde kendi adına açılan zâviyesinde halkı irşad ederek bu toprakların Türkleşmesi ve İslamlaşmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
İnegöl’de inşa edilen bu zâviyeye iki köy vakfedilerek ihtiyaçlarının vakfedilen köylerden gelen gelirlerle sağlanması amaçlanmıştır. Devlet tarafından varlığı tanınan ve desteklenen Geyikli Baba Zâviyesi’ne ihtiyaç duyulan şeyh, müezzin vb atamalar yapılmıştır. Uzun yıllar bölgede faaliyetlerini sürdüren bu yapı 19. yüzyılda Bektaşî tekkesine dönüşmüştür. Bir süre Bektaşî kimliği ile hizmet veren mezkûr zâviye, 1826 yılında Bektaşîliğin yasaklanması üzerine kapatılarak faaliyetlerine son verilmiştir. Ancak birkaç yıl sonra bazı Bektaşî zâviyelerinin açılması sırasında Geyikli Baba Zâviyesi de yeniden hizmet vermeye başlamış ve faaliyetlerine kaldığı yerden devam etmiştir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Intellectual History of Ottoman, Ottoman Institutions and Civilization (Other) |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | |
Submission Date | May 6, 2024 |
Acceptance Date | September 5, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Issue: 23 |
Indexes
SCOPUS, TÜBİTAK/ULAKBİM TR DİZİN [SBVT]
INDEX COPERNİCUS [ICI], ISAM, SOBIAD and Scilit.
The articles published in our magazine, unless otherwise stated, are licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license. All authors and translators who submit texts for publication in the journal are expected to be the sole copyright holders of the submitted text or to have obtained the necessary permissions. By submitting texts to the journal, authors and translators implicitly accept that these texts will be licensed under CC BY 4.0, unless explicitly stated otherwise to the editors at the outset.