Tamoksifen Tedavisi Altında Yeni Tanı Diyabet Gelişimi

Year 2014, Volume: 36 Issue: 1, 23 - 26, 20.06.2015

Pinar Yıldız

Abstract

Diyabet ve kanser arasındaki ilişki bilinmektedir. Diyabeti olan hastalarda postmenopozal meme kanseri sıklığı
artmıştır. Ayrıca meme kanserli kadınlar diyabet gelişimi açısından da risk altındadır. Bunun yanında son dönemde meme
kanseri tedavisinde kullanılan tamoksifenin de diyabet gelişiminde rol oynayabildiği bildirilmiştir. Tamoksifen, primer
meme kanserinin adjuvan hormonal tedavisinde yaygın olarak kullanılmakta olan bir nonsteroidal östrojen antagonistidir.
Pankreatik beta hücreleri üzerinde insülin inhibisyonu oluşturarak insülin direnci gelişimine yol açar. Bu gözlemsel
çalışmada amacımız hastanemiz onkoloji polikliniğinde takipli meme kanseri olgularının tamoksifen tedavisi öncesi ve
sonrasında diyabet gelişimi açısından retrospektif analizinin yapılması ve bununla birlikte tedavi takibinin yeniden gözden
geçirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Hastanemiz Onkoloji polikliniğinde meme kanseri tanısıyla takip edilen ve tedavisinde
tamoksifen kullanılan hastaların retrospektif dosyaları incelendi. Bilgiler sadece dosya kayıtları esas alınarak
değerlendirildi. Tamoksifen başlanmadan önceki ve son başvuru açlık glukoz değerleri değerlendirildi. Yeni tanı konulan
diyabet hastaları kaydedildi. Hastaların meme kanseri tanısı aldıklarında menopoz durumları, özgeçmiş ve soygeçmiş
bilgilerinin kaydı yapıldı. Özgeçmişinde diyabet tanısı olanlar çalışmaya alınmadı. Çalışmamıza 44 meme kanseri olgusu
dahil edildi, 30 kişi tamoksifen tedavisi almış hasta grubu, 14 kişi tamoksifen tedavisi almayan kontrol grubu olarak
belirlendi. Çalışmaya dahil edilen olguların yaş ortalaması 50± 9,7 idi. Hasta grubunda 25 kişinin beden kitle indeksi 25 ve
üstündeydi. Tamoksifen kullananlarda ortalama kullanım süresi 1.88±1,68 idi. Çalışmaya aldığımız hasta grubunda 15
kişide tamoksifen tedavisi sonrasında yeni tanı diyabet gözlemlendi. Tüm çalışma grubunda tanı aşamasında ve en son
kontroldeki kan glukoz değerleri değişimi arasında istatistiksel anlamlı fark mevcuttu(p=0.001). Hastaların kontrol grubuna
göre en son kontrol glukoz ölçüm değerleri kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlı yüksekti (t=5.661, p < 0.001).
Tartışma ve Sonuç Diyabetin kanser gelişimindeki rolü tanımlanmış ve bu ilişki başta hiperinsülinizm olmak üzere, insülin
direnci, obezite, beslenme alışkanlıkları, IGF-1 yüksekliği gibi farklı mekanizmalarla açıklanmaya çalışılmıştır. Hayvan
çalışmalarında tamoksifenin beta hücre apopitozunu arttırdığı ve insülin sekresyonunu azalttığı gösterilmiştir. Bu sayede
diyabete yatkınlık yarattığı açıklanmaktadır. Çalışmamızda tamoksifen tedavisi altındaki 30 kişinin 15’inde yeni tanı
diyabet gelişmiştir. Tamoksifenin östrojen reseptörü pozitif hastalara başlanması ve bu hastaların östrojen reseptörü
negatif olanlara göre östrojen maruziyetinin ve dolayısıyla diyabete yatkınlığının da fazla olmasının, diyabet gelişiminde
rol oynadığı savunulmuştur. Çalışmamızda plazma glukoz değerleri açısından değerlendirildiğinde hastaların son
kontrollerindeki ölçümlerin tamoksifen kullananlarda kullanmayanlara göre istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek
bulunmuştur. Sonuç olarak çalışmamız tamoksifenin insülin direnci ve diyabet gelişimi açısından etkilerini
değerlendirmede prospektif randomize kontrollü geniş ölçekli çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu göstermiştir. Tamoksifen
tedavisi öncesinde hastaların metabolik profillerinin belirlenmesinin yan etki gelişimi açısından ön gördürücü olacağı
düşüncesindeyiz.

Keywords

Diyabet, meme kanseri, tamoksifen

References

• Larsson, S.C. Mantzoros, C.S. Wolk, A. (2007). Diabetes mellitus and risk of breast cancer: a meta-analysis. Int J Cancer, 121:856-862. 2. Lipscombe, L.L. Goodwin, P.J. Zinman, B. McLaughlin, J.R. Hux, J.E. (2006). Diabetes mellitus and breast population-based cohort study. Breast Cancer Res Treat. 98:349-356.
• Van den Brandt, P. A. Spiegelman, D. Yaun, S.S. et al. (2000). Pooled analysis of prospective cohort studies on height, weight, and breast cancer risk. Am J Epidemiol. 152: 514-527.
• Trentham-Dietz, A. Newcomb, P.A. Storer, B.E. et al.(1997). Body size and risk of breast cancer. Am J Epidemiol. 145:1011-1019.
• Key, T.J. Appleby, P.N. Reeves, G.K. et al.(2003). Body mass index, serum sex hormones, and breast cancer risk in postmenopausal women. J Natl Cancer Inst. 95:1218-1226.
• Shoelson, S. E. Lee, J. Goldfine, A. B. (2006). Inflammation and insulin resistance. J Clin Invest. 116:1793- 1801.
• McCarthy, N. J. (2004). Care of the breast cancer survivor: increased survival rates present a new set of challenges. Postgrad Med. 116:39-40, 42, 45-46.
• Goldhirsch, A. Glick, J.H. Gelber, R.D. Coates, A.S. Thurlimann, B. Senn, H.J. (2005). Meeting highlights: international expert consensus on the primary therapy of early breast cancer 2005. Ann Oncol. 16:1569-1583.
• Liu, S. Mauvais-Jarvis, F. (2009). Rapid, nongenomic estrogen actions protect pancreatic islet survival. Islets. 1:273-275.
• Liu, S. Mauvais-Jarvis, F. (2010). Minireview: Estrogenic protection of beta-cell failure in metabolic diseases. Endocrinology. 151:859-864.
• Louet, J.F. LeMay, C. Mauvais-Jarvis, F. (2004). Antidiabetic actions of estrogen: insight from human and genetic Atheroscler Rep. 6:180-185. models. Curr 12. Barros, R.P. Machado, U.F. Gustafsson, J.A. (2006). Estrogen receptors: new players in diabetes mellitus.Trends Mol Med. 12:425-431.
• Godsland, I. F. (2005). Oestrogens and insulin 48:2213-2220 Diabetologia.
• Le May, C. Chu, K. Hu, M. et al. (2006). Estrogens protect pancreatic beta-cells from apoptosis and prevent insulin-deficient diabetes mellitus in mice. Proc Natl Acad Sci USA. 103:9232-9237.
• Majed, B. Moreau, T. Asselain, B. (2009). Overweight, obesity and breast cancer prognosis: Optimal body size indicator cut-points. Breast Cancer Res Treat. 115:193-203.
• Enger, S.M. Greif, J.M. Polikoff, J. et al. (2004). Body weight correlates with mortality in early-stagebreast cancer. Arch Surg. 139:954-958.
• Petrelli, J.M. Calle, E.E. Rodriguez, C. et al. (2002). Body mass index, height, and postmenopausal breast cancer mortality in a prospective cohort of US women. Cancer Causes Control. 13:325-332.
• Borugian, M.J. Sheps, S.B. Kim-Sing, C. et al. (2003). Waist-to-hip ratio and breast Epidemiol. 158:963-968. Am J
• Caan, B.J. Kwan, M.L. Hartzell, G. et al. Pre-diagnosis body mass index, post-diagnosis weight change, and prognosis among women with early stage breast cancer. Cancer Causes Control. 19:1319-1328.
• Abrahamson, P.E. Gammon, M.D. Lund, M.J. et al. (2006). General and abdominal obesity and survival among young women with breast cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 15:1871-1877.
• Hebert, J.R. Augustine, A. Barone, J. et al. (1988). Weight, height and body mass index in the prognosis of breast cancer: Early results of a prospective study. Int J Cancer. 42:315-318.
• Elisaf, M.S. Nakou, K. Liamis, G. Pavlidis, N.A. (2000). Tamoxifen induced severe hypertriglyceridemia and pancreatitis. Ann Oncol. 11:1067- 1069.
• Yang, X.R. Chang-Claude, J. Goode, E.L. et al. (2011). Associations of breast cancer risk factors with tumor subtypes: a pooled analysis from the Breast Cancer Association Consortium studies. J Natl Cancer Inst. 103:250- 263.
• Suzuki, R. Orsini, N. Saji, S. Key, T.J. Wolk, A. (2009). Body weightand incidence of breast cancer defined by estrogen status-a meta-analysis. Int J Cancer, 124:698-712.