Kronik Hastalığı Olan ve Olmayan Adölesanlarda Kaygı ve Otonomi İlişkisi

Year 2022, , 166 - 172, 11.09.2022

Ayşe Şahin , Suat Tuncay , Kamile Akça , Duygu Arıkan

https://doi.org/10.38108/ouhcd.871163

Abstract

Amaç: Bu araştırmada, kronik hastalığı olan ve olmayan adölesanlarda kaygı ve otonomi ilişkisini belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Karşılaştırmalı tanımlayıcı ve ilişkisel türde gerçekleştirilen araştırmanın kapsamına kronik hastalığı (n=79) olan ve olmayan (n=79) toplam 158 adölesan alındı. Araştırma verileri, Erzurum’da bir eğitim-araştırma hastanesi çocuk polikliniğine başvuran kronik hastalığı olan ve olmayan adölesanlara; Adölesan Bilgi Formu, Sürekli Kaygı Ölçeği ve Sosyotropi-Otonomi Ölçeği uygulanarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde frekans, yüzde, ki-kare, bağımsız gruplar t testi ve korelasyon testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan, kronik hastalığı olan adölesanların yaş ortalaması 13.9±2.28, kronik hastalığı olmayan adölesanların yaş ortalaması 14.6±2.06’dır. Adölesanların %41.8’inin endokrin hastalığı, %12.7’sinin gastrointestinal sistem hastalığı olduğu belirlendi. Kronik hastalığı olan adölesanlarda Sürekli Kaygı Ölçeği toplam puan ortalaması 51.0±7.01, kronik hastalığı olmayan adölesanlarda 51.11±8.36 olarak bulundu. Kronik hastalığı olan adölesanların Otonomi Ölçeği ortalama toplam puanı 82.98±13.53, kronik hastalığı olmayan adölesanlarda ise bu puan 76.68±18.20 olarak belirlendi. Kronik hastalığı olan ve olmayan adölesanların kaygı ve otonomi kişilik özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki belirlenmedi (r=0.14; p=0.19).
Sonuç: Araştırmaya katılan kronik hastalığı olan ve olmayan adölesanların orta düzeyde kaygıya sahip olduğu belirlendi. Kronik hastalığı olan adölesanların otonomisinin olmayanlara göre daha yüksek olduğu tespit edildi. Kronik hastalığı olan ve olmayan adölesanların kaygı ve otonomi puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı.

Keywords

Adölesan, Kronik Hastalık, Kaygı, otonomi

The Relationship between Anxiety and Autonomy in Adolescents with and without Chronic Disease

Abstract

Objective: This study aimed to determine the relationship between anxiety and autonomy in adolescents with and without chronic disease.
Method: A total of 158 adolescents with (n=79) or without the chronic disease (n=79) were included in this comparative descriptive and correlational study. Research data were collected by applying Adolescent Information Form, Trait Anxiety Scale and Sociotropy-Autonomy Scale to adolescents with and without chronic disease who applied to a training-research hospital pediatric outpatient clinic in Erzurum. hospital. Frequency, percentage, chi-square, independent groups T-test and correlation test were used to evaluate the data.
Results: The average age of adolescents with chronic diseases participating in the study was found 13.9 ± 2.28, and the average age of adolescents without chronic disease was 14.6 ± 2.06. It was determined that 41.8% of adolescents had endocrine diseases and 12.7% had gastrointestinal diseases. The total score of the Trait Anxiety Scale was 51.0±7.01 in adolescents with chronic disease, and 51.11±8.36 in adolescents without chronic disease. The mean total score on the Autonomy Scale of adolescents with chronic diseases was 82.98±13.53, while this score was 76.68±18.20 in adolescents without chronic disease. No statistically significant relationship was found between the anxiety and autonomy personality traits of adolescents with and without chronic disease (r=0.14; p=0.19).
Conclusion: It was determined that the adolescents who participated in the study with and without the chronic disease had moderate anxiety. Adolescents with chronic diseases were found to have higher autonomy than those without. No correlation was found between anxiety and autonomy scores of adolescents with and without chronic diseases.

ABSTRACT
Objective: This study aimed to determine the relationship between anxiety and autonomy in adolescents with and without chronic disease.
Method: A total of 158 adolescents with (n=79) or without the chronic disease (n=79) were included in this comparative descriptive and correlational study. Research data were collected by applying Adolescent Information Form, Trait Anxiety Scale and Sociotropy-Autonomy Scale to adolescents with and without chronic disease who applied to a training-research hospital pediatric outpatient clinic in Erzurum. hospital. Frequency, percentage, chi-square, independent groups T-test and correlation test were used to evaluate the data.
Results: The average age of adolescents with chronic diseases participating in the study was found 13.9 ± 2.28, and the average age of adolescents without chronic disease was 14.6 ± 2.06. It was determined that 41.8% of adolescents had endocrine diseases and 12.7% had gastrointestinal diseases. The total score of the Trait Anxiety Scale was 51.0±7.01 in adolescents with chronic disease, and 51.11±8.36 in adolescents without chronic disease. The mean total score on the Autonomy Scale of adolescents with chronic diseases was 82.98±13.53, while this score was 76.68±18.20 in adolescents without chronic disease. No statistically significant relationship was found between the anxiety and autonomy personality traits of adolescents with and without chronic disease (r=0.14; p=0.19).
Conclusion: It was determined that the adolescents who participated in the study with and without the chronic disease had moderate anxiety. Adolescents with chronic diseases were found to have higher autonomy than those without. No correlation was found between anxiety and autonomy scores of adolescents with and without chronic diseases.

Keywords

Adolescent, Chronic Disease, Anxiety, Autonomy

References

• Alford BA, Gerrity DM. (2003). The specificity of sociotropy-autonomy personality dimensions to depression vs. Anxiety. Journal of Clinical Psychology, 51, 190-195.
• American Psychological Association (APA). (2002). Developing adolescents: A reference for professionals. Erişim tarihi: 26.12.2020, https://www.apa.org/pi/families/resources/deve lop.pdf
• Arlı, M, Nazik, H. (2010). Bilimsel Araştırmaya Giriş. 4. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi, s. 7-158.
• Baydoğan M, Dağ İ. (2008). Hemodiyaliz Hastalarındaki Depresiflik Düzeyinin Yordanmasında Kontrol Odağı, Öğrenilmiş Güçlülük ve Sosyotropi-Otonomi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19, 19-28.
• Beck AT, Epstein N, Harrison RP, Emery G. (1983). Development of the Sociotropy-Autonomy Scale: A measure of personality factors in psychopathology. Unpublished manuscript, Philadelphia: Center for Cognitive Therapy, University of Pennsylvania Medical School, p. 406.
• Bieling PJ, Beck AT, Brown GK. (2000). The Sociotropy–Autonomy Scale: Structure and Implications. Cognitive Therapy and Research, 24, 763-780. DOI: 10.1023/A:1005599714224
• Büyükbayram A, Arabaci LB, Gülsenay T, Varol D. (2016). Öğrenci hemşirelerin duygusal zekâ ve sosyotropi-otonomi kişilik özellikleri ile psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişki. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1, 29-37.
• Çavuşoğlu H. (2015). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. 11 Baskı, Ankara, Sistem Ofset Basımevi, s.71-86.
• Clarke DM, Currie KC. (2009). Depression, anxiety and their relationship with chronic diseases: a review of the epidemiology, risk and treatment evidence. Medical Journal of Australia, 190, 54-60. DOI: 10.5694/j.1326-537.2009.tb 02471.
• Cobham VE, Hickling A, Kimball H, Thomas HJ, Scott JG, Middeldorp CM. (2020). Systematic Review: Anxiety in Children and Adolescents with Chronic Medical Conditions. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 59, 595-618. DOI: 10.1016/j.jaac.2019.10.010
• Conk Z, Başbakkal Z, Bal Y, Bolışık B. (ed.).(2013). Pediatri hemşireliği (1. bs.). Ankara, Akademisyen Tıp Kitabevi, s. 901-936.
• Demir DS. (2019). Yetişkinlerde Bağlanma Stilleri İle Sürekli Kaygı Düzeyi ve Sosyotropik-Otonomik Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. Adolesan Sağlığı II Sempozyum Dizisi, 63, 19-21.
• Er M. (2006). Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 155-168.
• Gandhi B, Cheek S, Campo JV. (2012). Anxiety in the pediatric medical setting. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North American, 21, 643-653. DOI: 10.1016/j.chc.2012.05.013
• Gürsoy F, Aydoğdu F, Aysu B, Aral N. (2017). Göçmen çocukların kaygı düzeylerinin karşılaştırılmalı incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6, 113-124.
• Gürsoy F. (2006). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki ergenlerin benlik tasarım düzeyleri ile kaygı düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 183-190.
• Kaya N, Aştı T, Acaroğlu R, Kaya H, Şendir M. (2006). Hemşire öğrencilerin sosyotropik-otonomik kişilik özellikleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, 1-11.
• Kiliś-Pstrusińska K, Medyńska A, Adamczak P, Bałasz- Chmielewska I, Grenda R, Kluska-Jóźwiak A. ve ark. (2013). Anxiety in children and adolescents with chronic kidney disease-multicenter national study results. Kidney and Blood Pressure Research, 37, 579-587. DOI: 10.1159/000355738
• Kurnaz E. (2007). Bebeği Yenidoğan Bakım Ünitesinde Olan Annelerin Endişeleri ve Bakım Gereksinimleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• LaGrant B, Marquis BO, Berg AT, Grinspan ZM. (2020). Depression and anxiety in children with epilepsy and other chronic health conditions: National estimates of prevalence and risk factors. Epilepsy Behavior, 103, 106-828. DOI: 10.1016/j.yebeh.2019.106828
• Lüle AR. (2002). Lise Mezunu Olup Üniversiteye Hazırlanan Ergenlerin Özerklik Düzeyleri ile Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ovayolu N, Ovayolu Ö. (2016). Temel İç Hastalıkları Hemşireliği ve Farklı Boyutlarıyla Kronik Hastalıklar. Ankara, Çukurova Nobel Tıp Kitabevi.s. 1-805.
• Öner N, Le Compte A. (1998). Süreksiz Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. 2. Baskı, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 1-26.
• Özdal F, Neriman A. (2005). Baba yoksunu olan ve anne-babası ile yaşayan çocukların kaygı düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 255-267.
• Özusta Ş. (1995). Çocuklar için durumluk-sürekli kaygı envanterinin uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 10,32-44.
• Pao M, Bosk A. (2011). Anxiety in medically ill children/adolescents. Depression and Anxiety, 28, 40-49. DOI: 10.1002/da.20727
• Şahin N, Ulusoy M, Şahin N. (1993). Exploring the sociotropy‐autonomy dimensions in a sample of Turkish psychiatric inpatients. Journal of Clinical Psychology, 49, 751-763. DOI: 10.1002/jclp.10198
• Sato T, Gonzalez MA. (2009). Interpersonal patterns in close relationships: The role of sociotropy–autonomy. British Journal of Psychology, 100, 327-345. DOI: 10.1348/000712608X331009
• Serinkan C, Barutçu E. (2006). Pamukkale Üniversitesi İBF öğrencilerinin kariyer planları ve sosyotropi-otonomi kişilik özelliklerine ilişkin bir araştırma Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8, 317-339.
• Souza MHdN, Nóbrega VMd, Collet N. (2020). Social network of children with cronic disease: knowledge and practice of nursing. Revista brasileira de enfermagem, 73, 1-8. https://doi.org/10.1590/0034-7167-2018-0371
• Törüner EK, Büyükgönenç L. (2017). Çocuk Sağlığı: Temel Hemşirelik Yaklaşımları. 1. Baskı, Ankara, Nobel Tıp Kitapevi. s.1-680.
• Wright KD, Stewart SH, Finley GA, Buffett-Jerrott SE. (2007). Prevention and intervention strategies to alleviate preoperative anxiety in children: a critical review. Behavior Modification, 31, 52-79. DOI: 0.1177/0145445506295055
• Yardan ED, Dikmetaş H. (2013). Hastane çalışanlarının sosyotropi-otonomi kişilik özellikleri ile psikolojik sözleşme algılamaları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 134-145.