Opinions of Patients Applying to Primary Health Care Institutions About Health Education: A Qualitative Research

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 341 - 350, 26.08.2025

Songül Algün , Sevim Ulupınar

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1478628

Abstract

Objective: To determine the opinions of patients applying to primary health care institutions regarding health education activities.
Methods: The research is of qualitative design type and phenomenological (descriptive) pattern. The research was conducted between September and December 2022 in an A-class family health center selected by simple random method by listing all family health centers with a population of over 4000 in Istanbul. Individual in-depth interviews were conducted with 11 patients who volunteered to participate in the study. A semi-structured interview form was used in the interviews. Content analysis method was used to analyze the data. “Research and Publication Ethics” were complied with in the study.
Results: All participants are women; the majority of them are married. The data are grouped under six main themes and fifteen subthemes. The main themes were the reasons for applying to the institution, the implementation of the training, the subject of the training, the educator, the problems experienced during the training process, and suggestions for improving the training. In this study, it was determined that health education in primary health care institutions was not at the desired level. Participants stated that the trainings were not planned, they were given brief information during the examination, there was no suitable environment, and the trainings were not evaluated.
Conclusion: The research results indicate that the implementation of educational activities fails to achieve the desired level and quality. It is recommended to provide health education systematically in line with the stages of the education process, to increase the sensitivity of health professionals on this issue, and to provide in-service training.

Keywords

primary health care provider , patient , Health education

Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Hastaların Sağlık Eğitimine Yönelik Görüşleri: Niteliksel Bir Araştırma

Abstract

Amaç: Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastaların sağlık eğitimi faaliyetlerine yönelik görüşlerini belirlemektir.
Yöntem: Araştırma, nitel tasarım tipinde ve fenomenolojik (betimsel) desendedir. Araştırma, İstanbul’da nüfusu 4000 üzerinde olan tüm aile sağlığı merkezi listelenerek basit rastlantısal yöntem ile seçilen, A sınıfında yer alan bir aile sağlığı merkezinde Eylül-Aralık 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmaya katılmaya gönüllü 11 hasta ile bireysel derinlemesine görüşme yapılmıştır. Görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, içerik analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada “Araştırma ve Yayın Etiğine” uyulmuştur.
Bulgular: Katılımcıların tamamı kadındır, büyük çoğunluğu evlidir. Veriler altı ana tema ve on beş alt tema altında gruplandırılmıştır. Kuruma başvuru nedenleri, eğitimin uygulanması, eğitim konusu, eğitimci, eğitim sürecinde yaşanan sorunlar, eğitiminin geliştirilmesine yönelik öneriler ana temalar olarak ele alınmıştır. Araştırmada, birinci basamak sağlık kuruluşlarındaki sağlık eğitimlerin istenen düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Katılımcılar, eğitimlerin planlı olmadığını, muayene sırasında kısa bilgilendirme şeklinde yapıldığını, uygun ortamın olmadığını, eğitimlerin değerlendirilmediğini ifade etmiştir.
Sonuç: Araştırma sonuçları eğitim faaliyetlerinin etkin yürütülmediğini, olması istenen düzey ve nitelikte olmadığını göstermektedir. Sağlık eğitimlerinin eğitim süreci aşamaları doğrultusunda sistemli olarak yapılması, sağlık profesyonellerinin bu konudaki duyarlılıklarının artırılması ve hizmet içi eğitimler yapılması önerilmektedir.

Keywords

Birinci basamak sağlık kuruluşu , hasta , sağlık eğitimi

Ethical Statement

Çalışmanın yapılacağı kurum izni için İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve bağlı olunan İlçe Sağlık Müdürlüğünden izin alındı (21.09.2022 tarih E-159606-604.01.02-11500 sayı). Çalışma için bir üniversitenin sosyal ve beşeri bilimler araştırmaları etik kurulundan yazılı izin alındı (10.06.2022 tarih ve E-74555795-050.01.04-405084 sayı).

Supporting Institution

Bu araştırma için finansal destek alınmamıştır.

Thanks

Çalışmaya katılan tüm katılımcılara teşekkürlerimizi sunarız.

References

• Akar Y, Arıkan C. (2023). Sağlık hizmetlerinde talebi etkileyen faktörler. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi; 21(1), 1-21.
• Arıkan İ. (2020). Gelecek salgınlara hazırlıkta sağlık eğitimi ve bireysel davranış modelleri: COVID-19 örneği. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5, 70-78.
• Aydan, S. (2023). Hekim göçü açısından Türkiye’nin çalışma koşullarının değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26 (3), 895-920.
• Aygül S, Ulupınar S. (2012). Hemşirenin hasta eğitimindeki rolüne yönelik hastaların görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 15 (1), 1-9.
• Ayyıldız N, Ulupınar S. (2019). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin engelli bireylere yönelik sağlık eğitimi etkinlikleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 51-61.
• Baltacı A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Çifçi İ. (2021). Aile sağlığı merkezi yönetimine güncel yaklaşım-1. Akademisyen Kitapevi s.17-25.
• Çimen Ü. (2020). Aile hekimliği uygulamasının sağlık iletişimi bağlamında değerlendirilmesi ve Erzurum ili örneği. Ekev Akademi Dergisi, 463-486.
• Değerli H, Yiğit A. (2020). Sağlığın korunması ve geliştirilmesinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeyinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 573-586.
• Delican O, Yapakçı A, Yılmaz E, Altun A, Kesen C. H, Atal S. S. (2019). Ailelerin aile hekimliğinden hizmet alımı ve memnuniyeti. Journal of Turkish Family Physician, 18-34.
• Derbent G. A, Büyüközmen E, Akkaya M, Polat Ö. (2023). Sağlık okuryazarlığı eğitiminin bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyini geliştirmedeki yerine ilişkin bir uygulama: Foça İlçe Halk Kütüphanesi örneği. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 388-417.
• Duran Ü, Öğüt S, Asgarpour H,Kunter D. (2018). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 138-147.
• Erden Ş, Yıldız A. (2018). Aile sağlığı merkezlerinde yetişkinlere yönelik düzenlenen sağlık eğitimleri üzerine nitel bir çalışma. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 71(3), 145- 151.
• Gökkaya D,Erdem R. (2017). Sağlık hizmetleri kullanımına etki eden faktörlerin hastalık şiddeti algısıyla değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 149-184.
• Gökkoca Z. U. (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 371-375.
• Güven E, Avcı İ. (2022). The thoughts and suggestions of the students taking the public health nursing course about providing health education to the society. Journal of Nursology, 89-94.
• Herval Á, Oliveira D, Gomes V, Vargas A.(2019).Health education strategies targeting maternal and child health:A scoping review of educational methodologies:A scoping review of educational methodologies. Medicine, 98(26), 16174.
• İlgün G, Şahin B. (2016). Aile hekimliği çalışanlarının aile hekimliği uygulaması hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), 115-130.
• Kalkım A, Dağhan Ş. (2017). Theory-based osteoporosis prevention education and counseling program for women: A randomized controlled trial. Asian Nursing Research, 11(2), 119–127.
• Korku C. (2022). Sağlık çalışanlarının uluslararası göçü. Sağlık Yönetimi Güncel Konular Üzerine Akademik Değerlendirmeler, Efe Akademi, E-book, 1, 35-49.
• Kuloğlu Y, Yalçı C, Helvacı M. (2022). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlarının incelenmesi: Kırklareli Üniversitesi örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 116-128.
• Özata, M. (2016). Bozkır İlçesinde birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Editörler: Bahar H. Kuyumcu H. Konya: Uluslararası Sempozyum Geçmişten Günümüze Bozkır Bildiri Kitabı, 1169-1179.
• Rizvi D. S. (2022). Health education and global health: Practices, applications, and future research. J Educ Health Promot, 1-10.
• Sağlık Bakanlığı (SB). Aile hekimliği uygulama yönetmeliği. Erişim tarihi:15.05.2022 https://www. mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17051&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Sağlık Bakanlığı (SB) Birinci basamak sağlık hizmeti. Erişim tarihi: 28.04.2023, https://hsgm.saglik.gov.tr /tr/bbsh.html
• Söyler S, Çavmak Ş. (2020). Temel sağlık hizmetleri bağlamında sağlık eğitimi ve bağımlılıkla mücadele. Erişim tarihi: 03.04.2022 https://iksadyayinevi .com/ wp-content/uploads/2020/09/TEMEL-SA%C4% 9ELIK-H%C4%B0ZMETLER%C4%B0-BA%C4%9ELAMINDA-SA%C4%9ELIK-E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0-VE-BA%C4%9EIMLILIKLA-M%C3%9CCADELE.pdf
• Świątoniowska-Lonc N, Sławuta A, Dudek K, Jankowska K, Jankowska-Polańska, B. (2020). The impact of health education on treatment outcomes in heart failure patients. Advances in clinical and experimental medicine: Official organ.Wroclaw Medical University, 29(4), 481–492.
• Taşdemir Y. (2021). Türk hukukunda aile hekimliği sistemi ve aile hekiminin işveren sıfatına ilişkin bir inceleme, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, 261-296. Yorulmaz R, Erdem R. (2021). Sağlıklı yaşam üzerine kavramsal bir çerçeve. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(1), 57-74.