Duygusal ve Davranışsal Bozukluk Açısından Risk Altında Olan İlkokul Öğrencilerinin Belirlenmesi

Year 2019, Volume: 20 Issue: 1, 1 - 28, 01.03.2019

Özlem Çetiner , Bülbin Sucuoğlu

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.385874

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı duygusal davranışsal problemler (DDB) açısından risk
altında bulunan öğrencileri belirlemektir. Bu genel amaç doğrultusunda çalışma
üç alt amaçtan oluşmuştur: a)DDB açısından risk
grubunda olan öğrencileri belirlemek amacıyla geliştirilmiş Öğrenci Risk Tarama
Ölçeği’nin (ÖRTÖ-T) Türkçe Formu’nun psikometrik özelliklerini incelemek, b)
Öğrencilerin ölçek puanlarının sınıf düzeyleri ve cinsiyetlerine göre değişip
değişmediğini belirlemek ve c)ÖRTÖ-T puanlarını temel alarak DDB açısından
yüksek risk grubunda bulunan öğrencileri belirlemek. Bu amaçlarla 10 devlet
okulunda çalışan 108 öğretmenin 2378 öğrenci için ölçeği doldurmaları
sağlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, ölçeğin Türkçe Formu’nun geçerlik ve
güvenirliği orijinal forma benzerdir ve veri toplanan ilkokul öğrencilerinin
yaklaşık %6’sı DDB açısından yüksek risk grubundadır. Erkeklerin toplam ve
dışsallaştırılmış davranışları, kızların ise içselleştirilmiş davranışları
fazladır. Ayrıca, dördüncü sınıf öğrencilerinin hem toplam hem de alt ölçek
puanları diğer sınıf öğrencilerinden anlamlı düzeyde fazladır. Çalışma
alanyazın temel alınarak tartışılmış, sınırlılıklar açıklanmış ve ileri
çalışmalar için öneriler sunulmuştur.

Keywords

ilkokul öğrencileri, tarama, risk, duygusal ve davranışsal bozukluklar

References

• Abalı, O., Durukan, M., Mukaddes, N. M., & Polvan, Ö. (2006). Çocuk psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastaların sosyodemografik özelliklerine göre değerlendirilmesi [The Assessment of Patients at the Child Psychiatry Outpatient Clinic]. Haseki Tip Bülteni, 44.
• Adler, P. A., Kless, S. J., & Adler, P. (1992). Socialization to gender roles: Popularity among elementary school boys and girls. Sociology of education, 169-187.
• Alpar, R. (2014). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik – Güvenirlik [With the examples of sports sciences,health sciences and educational sciences,applied statistics and validity- reliability]. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anıl, D., & Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri [Elementary School Theachers’ Vıews On Issues They Experıence Through Measurement And Evaluatıon Processes]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Aras, Ş., Ünlü, G., & Taş, F. V. (2007). Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastalarda belirtiler, tanılar ve tanıya yönelik incelemeler [The symptoms and diagnosis of the patients who have applied for the polyclinic of child and adolescent psychiatry and diagnosis - oriented processes]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 28-37.
• Austin, V. L., & Sciarra, D. T. (2012). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar (Çev. Ed. M. Özekes). Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal eserin yayın tarihi (2009).
• Comings, D. E., Gade‐Andavolu, R., Gonzalez, N., Wu, S., Muhleman, D. & Blake, H., et al.(2000a). Comparison of the role of dopamine, serotonin, and noradrenaline genes in ADHD, ODD and conduct disorder: multivariate regression analysis of 20 genes. Clinical genetics, 57(3), 178-196.
• Comings, D. E., Gade‐Andavolu, R., Gonzalez, N., Wu, S., Muhleman, D. & Blake, H., et al (2000b). Multivariate analysis of associations of 42 genes in ADHD, ODD and conduct disorder. Clinical genetics, 58(1), 31-40.
• Conroy, M. A., & Brown, W. H. (2004). Early identification, prevention, and early intervention with young children at risk for emotional or behavioral disorders: Issues, Trends, and a Call for Action. Behavioral Disorders, 29(3), 224-236.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları [Applied multivariate statistical analysis SPSS and Lisrel applications for social sciences]. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dereboy, C., Şener, Ş., Dereboy, F., & Sertcan, Y. (1997). Conner's Teacher Rating Scale Turkish Version-II. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi/Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 4(1), 10-18.
• Diken, I. H., Cavkaytar, A., Batu, E. S., Bozkurt, F., ve Kurtyılmaz, Y. (2010). First Step to Success–a school/home intervention program for preventing problem behaviors in young children: examining the effectiveness and social validity in Turkey. Emotional and Behavioural Difficulties, 15(3), 207-221.
• Diken, İ. H., Cavkaytar, A., Batu, E. S., Bozkurt, F., & Kurtyılmaz, Y. (2011). Effectiveness of the Turkish Version of" First Step to Success Program" in Preventing Antisocial Behaviors. Education ve Science/Egitim ve Bilim,36(161).
• Dümenci, L., Erol, N., Achenbach, T. M., & Şimşek, Z. (2004). Measurement structure of the Turkish translation of the Child Behavior Checklist using confirmatory factor analytic approaches to validation of syndromal constructs. Journal of abnormal child psychology, 32(3), 335-340.
• Eaves, L. J., Silberg, J. L., Meyer, J. M., Maes, H. H., Simonoff, E. & Pickles, A., et al. (1997). Genetics and developmental psychopathology: 2. The main effects of genes and environment on behavioral problems in the Virginia Twin Study of Adolescent Behavioral Development. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 38(8), 965-980.
• Erol, N. & Şimşek, Z. (1998). Türkiye’nin ruh sağlığı profili raporu. Çocuk ve gençlerde ruh sağlığı: yeterlik alanları, davranış ve duygusal sorunların dağılımı [The report of the mental health pofile of Turkey: Mental health for child and adolescent: proficiency areas, distribution of behavioral and emotional problems]. TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Erol, N., Kılıç, C., Ulusoy, M., Keçeci, M., & Şimşek, Z. (1998). Türkiye’nin ruh sağlığı profili raporu [The report of the mental health pofile of Turkey]. TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Erol, N., & Şimşek, Z. (2000). 13 Mental health of Turkish children: Behavioral and emotional problems reported by parents, teachers, and adolescents. International perspectives on child and adolescent mental health, 1, 223-247.
• Evans, G. W. (2004). The environment of childhood poverty. American psychologist, 59(2), 77.
• Evans, G. W., & Kim, P. (2007). Childhood poverty and health cumulative risk eXposure and stress dysregulation. Psychological Science, 18(11), 953-957.
• Gansle, K. A. (2005). The effectiveness of school-based anger interventions and programs: A meta-analysis. Journal of School Psychology, 43(4), 321-341.
• Gelbal, S., & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar [Teachers’ Profıcıency Perceptıons Of About The Measurement And Evaluatıon Technıques And The Problems They Confront]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33).
• Goodman, R. (1997). The Strengths and Difficulties Questionnaire: a research note. Journal of child psychology and psychiatry, 38(5), 581-586.
• Goodman, R., Meltzer, H., & Bailey, V. (1998). The Strengths and Difficulties Questionnaire: a pilot study on the validity of the self-report version. European child ve adolescent psychiatry, 7(3), 125-130.
• Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M., & Aydoğdu, A. (2004). Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı [The distribution of symptom and diagnosis in the adolescents who applied for psychiatry clinic]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(2), 103-110.
• Gül, N., Tiryaki, A., Kültür, S. E. C., Topbaş, M., & Ak, I. (2010). Prevalence of attention deficit hyperactivity disorder and comorbid disruptive behavior disorders among school age children in Trabzon. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni-Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 20(1), 50-56.
• Güvenir,T., Özbek, A., Baykara, B., Arkar, H., Şentürk, B., & İncekaş, S. (2008). Güçler ve Güçlükler Anketi’nin (GGA) Türkçe uyarlamasının psikometrik özellikleri [Psychometrıc Propertıes Of The Turkısh Versıon Of The Strengths And Dıffıcultıes Questıonnaıre (SDQ)]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(2), 65-74. Hawkins, J. D., Jenson, J. M., Catalano, R. F., & Lishner, D. M. (1988). Delinquency and drug abuse: Implications for social services. The Social Service Review, 258-284.
• Jensen, M. M. (2005). Introduction to emotional and behavioral disorders: Recognizing and managing problems in the classroom: Pearson College Division.
• Jenson, J. M. (2010). Advances in preventing childhood and adolescent problem behavior. Research on Social Work Practice, 20(6), 701-713.
• Kalberg, J. R., Lane, K. L., Driscoll, S., & Wehby, J. (2010). Systematic screening for emotional and behavioral disorders at the high school level a formidable and necessary task. Remedial and Special Education, 32(6), 506-520.
• Kaner, S,, Büyüköztürk, Ş., ve İşeri, E. (2013a). Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Kısa: Türkiye uyarlama çalışması [Conners Teacher Rating Scale-Revised Short: Turkish Adaptation Study]. Eğitim ve Bilim Dergisi. 38 (167), 81-97.
• Kaner, S., Büyüköztürk, Ş., ve İşeri, E. (2013b). Conners Anababa Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Kısa: Türkiye uyarlama çalışması [Conners parent rating scale-revised short: Turkish standardization study]. Nöro-Psikiyatri Arşivi Dergisinde, 50 (5), 100-109.
• Kaner, S. (2003). Duygusal ve davranışsal bozuklukları olan çocuklar [Children with Emotional and Behavioral Disorders]. A. Ataman (Ed.). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (Sayfa 231-261). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Kaner, S., Büyüköztürk, Ş., İşeri, E., Ak, A. & Özaydın, L. (2011a). Conners Ana baba Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Uzun Formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Conners’ Parent Rating Scale Long Form-Revised: Factor Sructure, Reliability and Validity Studies]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18 (1), 45-58. Kaner, S., , Büyüköztürk, Ş., İşeri, E., Ak, A. & Özaydın, L. (2011b). Conners-Wells Ergen Öz-Bildirim Ölçeği Uzun Formu: Türk ergenlerde psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi [Conners-Wells' Adolescent Self-Report Scale-Long Form: Evaluation Psychometric Properties for Turkish Adolescents]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14 (2), 71-84.
• Kaner, S., , Büyüköztürk, Ş., İşeri, E., Ak, A. & Özaydın, L. (2011c). Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Uzun Formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Conners’ Teacher Rating Scale Long Form-Revised: Factor Sructure, Reliability and Validity Studies]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14 (3), 150-163.
• Kaner, S., , Büyüköztürk, Ş., & İşeri, E. (2012). Conners-Wells Ergen Öz-Bildirim Ölçeği Kısa Formunun Türk ergenlere uyarlama çalışması [Adaptation Study of Conners-Wells Self-Report Scale Revised Short Form to Turkish Adolescents]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 15 (4), 208-217.
• Kaner, S., Bayraklı, H., Diken, H.İ. & Çelik, S. (2012). Türkiye’de özel eğitim alanında geliştirilmiş ve uyarlanmış ve ölçme araçları [The instruments developed and applied in special education area in Turkey]. Cilt I. Ankara: Maya Yayınevi.
• Kauffman, J. M. & Landrum, T.J. (2015) Characteristics of Emotional and Behavioral Disorders of Children and Youth (Ş. Demir, Çev.). S.Kaner (Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Kauffman, J.M. (2005). Characteristics of Emotional and Behavioral Disorders of Children and Youth. Pearson/Merrill Prentice Hall
• Kiernan, K. E., & Huerta, M. C. (2008). Economic deprivation, maternal depression, parenting and children's cognitive and emotional development in early childhood. The British journal of sociology, 59(4), 783-806.
• Lane, K. L., Bruhn, A. L., Eisner, S. L., & Kalberg, J. R. (2010). Score reliability and validity of the student risk screening scale: A psychometrically sound, feasible tool for use in urban middle schools. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 18(4), 211-224. doi: 10.1177/1063426609349733.
• Lane, K. L., Kalberg, J. R., Lambert, E. W., Crnobori, M., & Bruhn, A. L. (2009). A comparison of systematic screening tools for emotional and behavioral disorders: A replication. Journal of emotional and behavioral disorders.
• Lane, K. L., Oakes, W. P., Ennis, R. P., Cox, M. L., Schatschneider, C., ve Lambert, W. (2011). Additional evidence for the reliability and validity of the Student Risk Screening Scale at the high school level a replication and extension. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 21(2), 97-115.doi: 10.1177/1063426611407339.
• Lane, K. L., Kalberg, J. R., Parks, R. J., & Carter, E. W. (2008). Student risk screening scale: İnitial evidence for score reliability and validity at the high school level. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 16(3), 178-190. doi: 10.1177/1063426608314218.
• Lane, K. L., Menzies, H. M., Oakes, W. P., Lambert, W., CoX, M., & Hankins, K. . (2012a). A validation of the student risk screening scale for internalizing and eXternalizing behaviors: Patterns in rural and urban elementary schools. Behavioral Disorders, 37(4), 244-270.
• Lane, K. L., Oakes, W. P., Carter, E. W., Lambert, W. E., & Jenkins, A. B. (2013). Initial evidence for the reliability and validity of the Student Risk Screening Scale for Internalizing and EXternalizing Behaviors at the middle school level. Assessment for Effective Intervention. 20(10), 1-15. DOI: 10.1177/1534508413489336.
• Lane, K. L., Oakes, W. P., Harris, P. J., Menzies, H. M., CoX, M.., & Lambert, W. (2012b). Initial evidence for the reliability and validity of the Student Risk Screening Scale for Internalizing and EXternalizing Behaviors at the elementary level. Behavioral Disorders, 37(2), 99-122.
• Lane, K. L., Oakes, W. P., Swogger, E. D., Schatschneider, C., Menzies, H. M., & Sanchez, J. (2015). Student Risk Screening Scale for Internalizing and EXternalizing Behaviors: Preliminary Cut Scores to Support Data-Informed Decision Making. Behavioral Disorders, 40(3), 159.
• Lane, K. L., Oakes, W., & Menzies, H. (2010). Systematic screenings to prevent the development of learning and behavior problems: Considerations for practitioners, researchers, and policy makers. Journal of Disability Policy Studies, 21(3), 160-172.
• Lane, K. L., Parks, R. J., Kalberg, J. R., & Carter, E. W. (2007). Systematic Screening at the Middle School Level Score Reliability and Validity of the Student Risk Screening Scale. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 15(4), 209-222.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2000). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Hizmetler Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/66.html
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Hizmetler Yönetmeliği.
• http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf.
• Overbeek, G., Vollebergh, W., Meeus, W., Engels, R., & Luijpers, E. (2001). Course, co-occurrence, and longitudinal associations of emotional disturbance and delinquency from adolescence to young adulthood: A siX-year three-wave study. Journal of Youth and Adolescence, 30(4), 401-426.
• Pachter, L. M., Auinger, P., Palmer, R., & Weitzman, M. (2006). Do parenting and the home environment, maternal depression, neighborhood, and chronic poverty affect child behavioral problems differently in different racial-ethnic groups?. Pediatrics, 117(4), 1329-1338.
• Pallant, J. (2010). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS . Maidenhead.
• Pastor, P. N., Reuben, C. A., & Duran, C. R. (2012). Identifying Emotional and Behavioral Problems in Children Aged 4-17 Years: United States, 2001-2007. National Health Statistics Reports. Number 48. National Center for Health Statistics.
• Quinn, M. M., Kavale, K. A., Mathur, S. R., Rutherford, R. B., & Forness, S. R. (1999). A meta-analysis of social skill interventions for students with emotional or behavioral disorders. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 7(1), 54-64. doi: 10.1177/106342669900700106.
• Reef, J., Diamantopoulou, S., van Meurs, I., Verhulst, F., ve Van der Ende, J. (2010). Predicting adult emotional and behavioral problems from externalizing problem trajectories in a 24-year longitudinal study. European Child ve Adolescent Psychiatry, 19(7), 577-585. doi: 10.1007/s00787-010-0088-6.
• Reef, J., Diamantopoulou, S., van Meurs, I., Verhulst, F., & Van der Ende, J. (2011). Predicting adult emotional and behavioral problems from eXternalizing problem trajectories in a 24-year longitudinal study. European Child ve Adolescent Psychiatry, 19(7), 577-585. doi: 10.1007/s00787-010-0088-6.
• Saçarçelik, G., Türkcan, A., Güveli, H., & Yeşilbaş, D. (2013). Evaluation of the Relation between Deliberate Self-Harm Behavior and Childhood Trauma Experiences in Patients Admitted to the Second-Step Psychiatric Outpatient Clinic for Adolescent and Young Adult. Nöropsikiyatri Arşivi 50(3), 222-229.
• Schalkwyk, J. (2000). Culture, Gender Equality and Development Cooperation. http://www.oecd.org/social/gender-development/1896320.pdf. 10. Kasım. 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Severson, H. H., Walker, H. M., Hope-Doolittle, J., Kratochwill, T. R., & Gresham, F. M. (2007). Proactive, early screening to detect behaviorally at-risk students: Issues, approaches, emerging innovations, and professional practices. Journal of School Psychology, 45(2), 193-223.
• Sukhodolsky, D. G., Kassinove, H., & Gorman, B. S. (2004). Cognitive-behavioral therapy for anger in children and adolescents: A meta-analysis.Aggression and violent behavior, 9(3), 247-269.
• Sugai, G., & Horner, R. (2002). The evolution of discipline practices: School-wide positive behavior supports. Child & Family Behavior Therapy, 24(1-2), 23-50.
• Şener, Ş., Dereboy, Ç., Dereboy, I. F., & Sertcan, Y. (1995). Conners Öğretmen derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması-1 [Conner's Teacher Rating Scale Turkish Version-I]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(3), 131-141.
• Trout, A. L., Nordness, P. D., Pierce, C. D., & Epstein, M. H. (2003). Research on the Academic Status of Children with Emotional and Behavioral Disorders A Review of the Literature From 1961 to 2000. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 11(4), 198-210. doi: 10.1177/10634266030110040201.
• Vollan, B. (2016). How Culture Influences Personality and Gender Roles. Behavioral Development Economics, https://behavioraldevelopmentblog.wordpress.com. 10 Kasım 2017 tarihinde indirilmiştir.
• Wagner, M., Kutash, K., Duchnowski, A. J., Epstein, M. H., & Sumi, W. C. (2005). The children and youth we serve a national picture of the characteristics of students with emotional disturbances receiving special education. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 13(2), 79-96.
• Wagner, M., & Davis, M. (2006). How are we preparing students with emotional disturbances for the transition to young adulthood? Findings from the National Longitudinal Transition Study—2. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 14(2), 86-98.
• Walker, H. M., Kavanagh, K., Stiller, B., Golly, A., Severson, H. H., & Feil, E. G. (1998). First step to success an early intervention approach for preventing school antisocial behavior. Journal of emotional and behavioral disorders, 6(2), 66-80.
• Webster-Stratton, C. (2005). The Incredible Years: A training series for the prevention and treatment of conduct problems in young children. Hibbs ve PS Jensen (Eds.), Psychosocial treatments for child and adolescent disorders: Empirically based strategies for clinical practice, 2, 507-555.
• Wehby, J. H., Lane, K. L., & Falk, K. B. (2003). Academic instruction for students with emotional and behavioral disorders. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 11(4), 194-197.
• Yeung, W. J., Linver, M. R., & Brooks–Gunn, J. (2002). How money matters for young children's development: Parental investment and family processes. Child development, 73(6), 1861-1879.
• Young, E. L., Sabbah, H. Y., Young, B. J., Reiser, M. L., & Richardson, M. J. (2010). Gender differences and similarities in a screening process for emotional and behavioral risks in secondary schools. Journal of emotional and behavioral disorders, 18(4), 225-235.