Early Childhood Special Education: Theoretical and Legal Grounds, Latest Trends across the World and Turkey

Year 2022, Volume: 23 Issue: 1, 243 - 269, 01.03.2022

Gözde Tomris Seçil Çelik

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.748893

Cited By: 7

Abstract

Introduction: Having the purpose of supporting healthy development of children and needs of families at the highest level, early childhood special education (ECSE) is a set of services provided to children, at the age of 0-6/8, with special needs having developmental disabilities or risks, and their families. ECSE is a disciplinary field covering professional literature and studies with its unique field of study, philosophy, values, objectives and reasons for its establishment. This study aims to discuss main characteristics and theoretical grounds of ECSE, its historical progress, the latest legal regulations in the field, current developments about ECSE practices across the world and Turkey, unresolved problems in Turkey, and some suggestions that can improve quality of services.
Discussion: Although it is observed that legal regulations in Turkey show parallelism with the other developed countries and the field studies have gradually gained momentum; issues such as lack of ECSE system model specific to Turkey, lack of qualified personnel in the field, inter-specialist and inter-institutional cooperation still remain unsolved. The study is expected to provide contributions especially to children with special needs and their families in Turkey, experts and educators in ECSE services, researchers in the field, and law-makers.

Keywords

Early intervention, early childhood special education, children with special needs, children with developmental disabilities, children with developmentally at risk

Erken Çocukluk Özel Eğitimi: Kuramsal ve Yasal Temeller, Dünya’daki ve Türkiye’deki Son Eğilimler

Abstract

Giriş: Erken Çocukluk Özel Eğitimi (EÇÖE); 0-6/8 yaş döneminde gelişimsel yetersizliğe sahip veya gelişimi risk altında olan özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine sunulan hizmetler bütünüdür. Kendine özgü çalışma alanı, felsefesi, değerleri, amaçları ve ortaya çıkış nedenleriyle profesyonel alanyazını ve araştırmaları olan bir disiplin alanıdır. Bu çalışmada, EÇÖE’nin temel özelliklerine ve kuramsal temellerine, tarihsel süreç içerisindeki gelişimine, alandaki yasal düzenlemelere, Dünya’da ve Türkiye’de EÇÖE uygulamalarına yönelik güncel gelişmelere, ülkemizdeki çözüm bekleyen sorunlara ve hizmetlerin niteliğini artırabilecek birtakım önerilere yer verilmesi amaçlanmıştır.
Tartışma: Ülkemizdeki yasal düzenlemelerin gelişmiş ülkelerle paralellik gösterdiği ve alandaki çalışmaların giderek hız kazandığı gözlense de ülkemize özgü EÇÖE sistem modelinin olmaması, alandaki uzman personel eksikliği, uzmanlar ve kurumlar arası iş birliği, kanıt temelli müdahalelerin uygulamalara yansıması gibi konular halen çözüm beklemektedir. Çalışmanın özellikle ülkemizdeki özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine, EÇÖE hizmetleri sunan uzmanlara ve eğitimcilere, bu alanda araştırma yapan araştırmacılara ve yasa geliştiricilere katkılar sunması beklenmektedir.

Keywords

erken müdahale, erken çocukluk özel eğitimi, özel gereksinimli çocuk, gelişimsel yetersizliği olan çocuk, gelişimi risk altında olan çocuk

References

• Ackah-Jnr, F. R. (2020). Inclusıve education, a best practice, policy and provision in education systems and schools: The rationale and critique. European Journal of Education Studies, 6(10), 171-183.
• Akçamete, G. (1998). Özel eğitim. S. Eripek (Ed.). Türkiye’de özel eğitim içinde (s. 197 -201). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1018.
• Alberto, P. A., & Troutman A. C. (2003). Applied behavior analysis for teachers (6th ed.). New Jersey: Upper Saddle River, Pearson.
• Ališauskienė, S. (2010). Early childhood Intervention in Lithuania: Organisation and challenges. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 124-135.
• Armstrong, K. H., Ogg, J. A., Sundman-Wheat, A. N., & Walsh, A. J. (2014). Evidence-based interventions for children with challenging behavior. New York: Springer Science.
• Aytekin, Ç. (2014). Ev temelli erken müdahale programının geliştirilmesi: Bir vaka çalışması. Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Bailey, D. B., Aytch, S. L., Odom, S. L., Symons, F., & Wolery, M. (1999). Early intervention as we know it. Mental Retardation and Developmental Disabilities, 5, 11-20.
• Bailey, D. B., McWilliam, R. A., Darkes, A. L., Hebbeler, H., Simeonsson, R. J., Spiker, D., & Wagner, M. (1998). Family outcomes in early intervention: A framework for program evaluation and efficacy research. Exceptional Children, 64(3), 313-328.
• Baharav, E., & Reiser, C. (2010). Using telepractice in parent training in early autism. Telemedicine and E-Health, 16, 727–731. https://doi.org/10.1089/tmj.2010.0029
• Bakkaloğlu, H. (2004). Etkinliğe dayalı müdahale programının 3-6 yaş gelişimsel geriliği olan çocukların geçiş becerilerine etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bakkaloğlu, H. (2013). Ebeveynlerin gözüyle özel gereksinimli çocukların erken müdahaleden okul öncesi programlara geçiş süreci. Eğitim ve Bilim, 38(169), 311-327.
• Bakkaloğlu, H. (2020). Erken çocukluk özel eğitiminde temel konular. Ankara Üniversitesi Açık Ders Notları. https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=6384 (Erişim tarihi: 17.05.2020).
• Biber, K. (2012). Portage erken eğitim programının aile ve kurum ortamında yaşayan 5-6 yaş çocuklarının gelişimleri ile aile katılım düzeyi üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bildiren, A. (2016). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Birkan, B. (2001). Küçük Adımlar Kursu'nun gelişim geriliği olan çocuğa sahip annelerin küçük adımları uygulama becerilerini kazanmalarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bowe, F. G. (2007). Early childhood special education: Birth to eight (4th ed.). New York: Thomson Delmar Learning.
• Bricker, D., Macy, M., Squires, J., & Marks, K. (2013). Developmental screening in your community: An integrated approach for connecting children with services. Baltimore, MD: Brookes Publishing.
• Bricker, D., Xie, H., & Bohjanen, S. (2018). A history of EI/ECSE in the United States: A personal perspective. Journal of Early Intervention, 40(2), 121-137. https://doi.org/10.1177/1053815118771392
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge: Harvard University Press.
• Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2006). The bioecological model of human development. In W. Damon and R. Lerner (Series Eds.) and R. M. Lerner (Vol. Ed.), Handbook of child psychology: Vol 1: Theoretical models of human development (6th ed.) (pp. 793-828). New York: Wiley.
• Bruder, M. B. (2016). Personnel development practices in early childhood intervention. In B. Reichow, B. A. Boyd, E. E. Barton, & S. L. Odom (Eds.), Handbook of early childhood special education (pp. 289-333). Switzerland: Springer International Publishing.
• Bruder, M. B., Mogro-Wilson, C., Stayton, V. D., & Dietrich, S. L. (2009). The national status of in-service professional development systems for early intervention and early childhood special education practitioners. Infants & Young Children, 22(1), Doi: 13-20. 10.1097/01.IYC.0000343333.49775.f8
• Bryant, D. M., & Graham, M. A. (1993). Implenting early intervention: From research to effective practice. NY: The Guilford Press.
• Carpenter, B. (2005). Early childhood intervention: possibilities and prospects for professionals, families and children. British Journal of Special Education, 32(4), 176-183. https://doi.org/10.1111/j.1467-8578.2005.00394.x
• Cavkaytar, A., & Diken, İ. H. (2007). Özel eğitime giriş. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Cooper, J. O., Heron, T. E., & Heward, W. L. (2007). Applied behavior analysis (2nd ed.). New Jersey: Upper Saddle River, Pearson.
• Çelebioğlu-Morkoç, Ö. (2011). 4-5 yaş grubu çocuklarına yönelik hazırlanan erken müdahale programının etkililiğinin belirlenmesi: Çanakkale ili örneği. Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi. Çanakkale: On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Çelik, S. (2012). Problem davranışları önlemeye yönelik başarıya ilk adım erken eğitim programı anaokulu versiyonunun etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Detraux, J. J., & Thirion, A. F. (2010). Early Childhood Intervention in Belgium (French speaking community): Family needs, standards and challenges. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 87-96.
• Diken, H. I., Bayhan, P., Turan, F., Sipal, F. R., Sucuoglu, B., Ceber-Bakkaloglu, H., Kerem Gunel, M., & Kaya Kara, O. (2012). Early childhood intervention and early childhood special education in Turkey within the scope of the developmental system approach. Infants & Young Children, 25(4), 346–353. Doi: 10.1097/IYC.0b013e318268541d
• Diken, H. İ. (2013). Etkileşim temelli erken çocuklukta müdahale programı (ETEÇOM).
• Diken, H. İ., Vuran, S., Yanardağ, M., Diken, Ö., Ülke-Kürkçüoğlu, B., Bozkurt, F., Tosun, Y., Çelik, S., & Tomris, G. (2014). Gelişimsel destek programı. http://eae.anadolu.edu.tr/assets/yazili/20140823143949_ksun.pdf.
• Division for Early Childhood (DEC, 2014). DEC recommended practices. Retrieved from https://divisionearlychildhood.egnyte.com/dl/tgv6GUXhVo.
• Doğan, H. (2012). Özel öğrenme güçlüğü riski taşıyan 5-6 yaş çocukları için uygulanan erken müdahale eğitim programının etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dunlap, L. L. (2005). An introduction to early childhood special education: Birth to age five. New Jersey: Peason Education.
• Dunst, C. J. (2000). Revisiting rethinking early intervention. Topics in Early Childhood Special Education, 20(2), 95-104.
• Dunst, C. J. (2007). Early intervention for infants and toddlers with developmental disabilities. In S. L. Odom, R. H. Horner, M. E. Snell and J. Blacher (Eds.) Handbook of Developmental Disabilities (pp. 161-180). New York: The Guildford Press.
• Er-Sabuncuoğlu, M., & Diken, I. H. (2010). Early Childhood Intervention in Turkey: Current situation, challenges and suggestions. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 149-160.
• Guralnick, M. J. (2005). The developmental systems approach to early intervention. Baltimore: Brookes.
• Guralnick, M. J. (2010). Early intervention approaches to enhance the peer-related social competence of young children with developmental delays: A historical perspective. Infants and Young Children, 23(2), 73–83. Doi: 10.1097/IYC.0b013e3181d22e14
• Guralnick, M. J. (Eds.). (1997). Second generation research in the field of early intervention: The effectiveness of early intervention. Baltimore: Brookes.
• Gutíez, P. (2010). Early Childhood Intervention in Spain: standard needs and changes. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 136-148.
• Güleç-Aslan, Y. (2008). Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı (OÇİDEP) ev uygulaması sürecinin ve sonuçlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güleç-Aslan, Y., & Subaşi-Yurtçu, A. B. (2017). Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı (OÇİDEP) eğitmenlerinin OÇİDEP'e ilişkin algıları. Electronic Journal of Social Sciences, 16(62).
• Güleç-Aslan, Y., Kircaali-Iftar, G., & Uzuner, Y. (2009). Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı (OÇİDEP) ev uygulamasının bir çocukla incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(01), 1-25.
• Gürel-Selimoğlu, Ö. (2015). Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) otizm spektrum bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri ve anne-çocuk etkileşimi üzerindeki etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Heward, W. L. (2013). Exceptional children: An introduction to special education. Pearson Education/Merrill/Prentice Hall.
• Ingersoll, B., & Dvortcsak, A. (2010). Teaching social communication to children with autism. USA: The Guilford Press.
• Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., Bekman, S., & Cemalcılar, Z. (2005). Erken müdahalenin erişkinlikte süren etkileri: Erken destek projesinin ikinci takip araştırmasının ön bulguları. İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları.
• Kaiser, A. P., Hancock, T. B., & Hester, P. (1998). Parents as co-interventionists: Research on applications of naturalistic language teaching procedures. Infants & Young Children, 10, 4-12.
• Kaiser, A. P., & Roberts, M. Y. (2013). Parent-implemented enhanced milieu teaching with preschool children who have intellectual disabilities. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 56, 295–309. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2012/11-0231)
• Karaaslan, Ö. (2010). Etkileşime dayalı erken eğitim programının (EDEP) gelişimsel yetersizliğe sahip çocuklar ve anneler üzerindeki etkililiği. Yayınlanmış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karaoğlu, M. (2011). Başarıya ilk adım erken müdahale programının 5-6 yaş grubu çocuklarının problem davranışlarına, sosyal becerilerine ve akademik etkinliklerle ilgilenme sürelerine olan etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karoly, L. A., Kilburn, M. R., & Cannon, J. S. (2005). Early childhood interventions: Proven results, future promise. USA: Pittsburgh, RAND Corporation.
• Keleş, O. (2019). Okul öncesi dönemde erken müdahale programları kapsamında bir kaynaştırma/bütünleştirme uygulamasına ilişkin durum çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kellar-Guenther, Y., Rosenberg, S. A., Block, S. R., & Robinson, C. C. (2014). Parent involvement in early intervention: What role does setting play? Early Years: An International Research Journal, 34(1), 81-93. https://doi.org/10.1080/09575146.2013.823382
• Macy, M. (2007). Theory and theory-driven practices of activity-based intervention. Journal of Early & Intensive Behavior Intervention, 4(3), 561-585. http://dx.doi.org/10.1037/h0100392
• McDuffie, A., Machalicek, W., Oakes, A., Haebig, E., Weismer, E. S., & Abbeduto, L. (2013). Distance video-teleconferencing in early intervention: Pilot study of a naturalistic parent-implemented language intervention. Topics in Early Childhood Special Education, 20(10), 1–14. https://doi.org/10.1177/0271121413476348
• McWilliam, R. A. (2010). Working with families of young children with special needs. New York: The Guilford Press.
• Meadan, H., Meyer, L. E., Snodgrass, M. R., & Halle, J. W. (2013). Coaching parents of young children with autism in rural areas using internet-based technologies: A pilot program. Rural Special Education Quarterly, 32(3), 3 -10. https://doi.org/10.1177/875687051303200302
• Meadan, H., Stoner, J. B., Angell, M. E., Daczewitz, M. E., Cheema, J. and Rugutt, J. K. (2014). Do You See a Difference? Evaluating outcomes of a parent implemented intervention. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 26, 415–430. https://doi.org/10.1007/s10882-014-9376-2
• Meadan, H., Snodgrass, M. R., Meyer, L. E., Fisher, K. W., Chung, M. Y. and Halle, J. W. (2016). Internet-based parent-implemented intervention for young children with autism: A pilot study. Journal of Early Intervention, 38(1), 3-23. https://doi.org/10.1177/1053815116630327
• Meisels, S. J., & Shonkoff, J. P. (2000). Early childhood intervention: A continuing Evolution. In J. P. Shonkoff and S. J. Meisels (Eds.), Handbook of early childhood intervention (2nd ed.) (pp. 3-35). NY: Cambridge University Press.
• Moore, H. W., Barton, E. E. and Chironis, M. (2014). A program for improving toddler communication through parent coaching. Topics in Early Childhood Special Education, 33(4), 212–224. https://doi.org/10.1177/0271121413497520
• Nilholm, C. (1996). Early intervention with children with Down Syndrome: Past and future issues. The Down Syndrome Educational Trust, Down Syndrome Research and Practice, 4(2), 51-58.
• Odom, S. L., & Wolery, M. (2003). A unified theory of practice in early intervention/early childhood special education: Evidence-based practices. The Journal of Special Education, 37(3), 164–173. https://doi.org/10.1177/00224669030370030601
• Odom, S. L., Boyd, B. A., Hall, L. J., & Hume, K. (2010). Evaluation of comprehensive treatment models for individuals with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Development Disorder, 40, 425-436.
• Oser, C., & Cohen, J. (2003). Improving Part C Early Intervention: Using What We Know about Infants and Toddlers with Disabilities To Reauthorize Part C of IDEA. Pellegrini, A. D., & Bjorklund, D. F. (1998). Applied child study: A developmental approach (3rd ed.). LONDON: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Perera, J. (2011). Early rehabilitative intervention: Definition, objectives, models and challenges. In J. Rondal, J. Perera and D. Spiker (Eds.), Neorocognitive rehabilitation of Down Syndrome (pp. 1-15). NY: Cambrigde University Press.
• Peterson, P. (2009). Promoting generalization and maintenance of skills learned via natural language teaching. Journal of Speech Language Pathology & Applied Behavior Analysis, 4, 90-131. http://dx.doi.org/10.1037/h0100252
• Pletcher, C. L., & Younggren, N. (2011). Early intervention-IDEA Part C: Service delivery approaches and practices. In C. Groark and S. P. Maude (Eds.), Early childhood intervention: Shaping the future for children with special needs and their families (pp. 1-39). USA: ABC-CLIO, LLC.
• Pretis, M. (2016). Early Childhood Intervention and Inclusion in Austria. Infants & Young Children, 29(3), 188-194. https://doi.org/10.1097/IYC.0000000000000064
• Pretti-Frontczak, K., & Bricker, D. (2007). An activity-based ap¬proach to early intervention (3rd ed.). Baltimore: Paul Brooks Pub.
• Raver, S. A., & Childress, D. C. (2015). Family-centered early intervention: Supporting infants and toddlers in natural environments. Paul H. Brookes Publishing Co.
• Robertson, C., & Messenger, W. (2010). Early childhood intervention in the UK: Family, needs, standards and challenges. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 161-171.
• Roberts, M. Y., & Kaiser, A. P. (2011). The effectiveness of parent-implemented language interventions: A meta-analysis. American Journal of Speech-Language Pathology, 20, 180-199. https://doi.org/10.1044/1058-0360(2011/10-0055)
• Sameroff, A. J., & MacKenzie, M. J. (2003). Research strategies for capturing transactional models of development: The limits of the possible. Development and psychopathology, 15(03), 613-640. https://doi.org/10.1017/S0954579403000312
• Sandall, S., McLean, M. E., & Smith, B. J. (2000). DEC recommended practices in early intervention/early childhood special education. Sopris West, 4093 Specialty Pl., Longmont, CO 80504.
• Sazak-Pınar, E. (2006). Dünyada ve Türkiye'de erken çocukluk özel eğitiminin gelişimi ve erken çocukluk özel eğitim uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(2), 71-83.
• Sohns, A., Hartung, A., & De Camargo, O. K. (2010). The early-aid-System in Germany. International Journal of Early Childhood Special Education, 2(2), 111-123.
• Spiker, D. (2011). The history of early intervention for infants and young children with Down syndrome and their families: Where have we been and where are we going? In J. Rondal, J. Perera and D. Spiker (Eds.), Neorocognitive rehabilitation of Down Syndrome (pp. 1-15). NY: Cambrigde University Press.
• Steinbrenner, J. R., Hume, K., Odom, S. L., Morin, K. L., Nowell, S. W., Tomaszewski, B., … Savage, M. N. (2020). Evidence-based practices for children, youth, and young adults with autism. The University of North Carolina at Chapel Hill, Frank Porter Graham Child Development Institute, National Clearinghouse on Autism Evidence and Practice Review Team.
• Stoner, J. B., Meadan, H., Angell, M. E., & Daczewitz, M. (2012). Evaluation of the Parent-implemented Communication Strategies (PiCS) project using the Multiattribute Utility (MAU) approach. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 24(1), 57-73.
• Sucuoğlu, B. (2009). Zihinsel engellilerin eğitimi. B. Sucuoğlu (Ed.) Zihin engelliler ve eğitimleri içinde (s. 202-236). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Tavil, Y. Z., & Karasu, N. (2013). Aile eğitim çalışmaları: Bir gözden geçirme ve meta-analiz örneği. Eğitim ve Bilim, 38(168), 85-95.
• Tomris, G. (2019). Down sendromlu çocuğu olan ebeveynlere yönelik geliştirilen doğal öğretime dayalı erken müdahale (DÖDEM) programının ebeveyn ve çocukları üzerindeki etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Toper-Korkmaz, Ö. (2015). Eve dayalı olarak gerçekleştirilen etkileşim temelli erken çocuklukta müdahale programının (ETEÇOM) otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklar ve anneleri üzerindeki etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Turnbull, A., Turnbull, R., Erwin, E. J., Soodak, L. C., & Shogren, K. A. (2011). Families, professionals and exceptionality: Positive outcomes through partnership and trust. New Jersey: Pearson Education Inc.
• Uysal, H. (2016). Eşsiz yıllar müdahale programı çocuk boyutu'nun uyarlanması ve programın etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Eğtiim Bilimleri Enstitüsü.
• Wainer, A. L., & Ingersoll, B. R. (2013). Disseminating ASD interventions: A pilot study of a distance learning program for parents and professionals. Journal of autism and developmental disorders, 43(1), 11-24.
• Yazıcı, D. N. (2018). Keyhole erken müdahale programının ebeveyn ve çocuk çıktıları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz, A. (2017). Potansiyel gelişim alanı. G. Haktanır (Çev. Ed.). Zihin araçları: Erken çocukluk eğitiminde Vygotsky yaklaşımı içinde (s. 64-81). Ankara: Anı Yayıncılık.