Orta Gelir Tuzağında Ar-GE ve İnovasyonun Rolü: OECD Ülkeleri Üzerine bir Uygulama

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 137 - 156, 30.07.2021

Muhammet Karanfil

Öz

Dünya bankası sınıflandırmasına göre ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde karşılaştığı orta
gelir tuzağı kavramı önemli bir yer tutmaktadır. Ülkelerin kalkınmaya yönelik yeterli teknolojik
alt yapıyı oluşturamaması nedeniyle Ar-Ge ve inovasyona gerekli yatırımın yapılmadığı
görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı OECD ülkeleri için orta gelir tuzağı üzerinde
Ar-Ge ve inovasyonun rolünün değerlendirilmesidir. Seçilen ülke grubu için 1996-2013 dönemi
panel veri analizi kullanılarak Westerlund Bootstrap (2007), Westerlund Durbin-Hausman
(2008) eşbütünleşme ve Hatemi-J asimetrik nedensellik testi yöntemleriyle kişi başına düşen
gelir, Ar-Ge harcamaları, İleri teknoloji ihracat oranı, yerleşik patent sayısı ve doktora düzeyi
araştırmacı sayısı değişkenleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre söz
konusu değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Kişi başına düşen gelir ile
doktora düzeyi araştırmacı sayısı arasında doğrudan tüm bileşenler için çift yönlü nedensellik
olduğu görülmüştür. Ar-Ge harcamaları, ileri teknoloji ihracat oranı ve doktora düzeyi
araştırmacı sayısından kişi başına düşen gelire doğru bir ilişki vardır. Ayrıca negatif bileşenler
hariç Ar-Ge harcamaları ve ileri teknoloji ihracat oranından kişi başına düşen gelire doğru bir
nedensellik ilişkisi mevcuttur. Yerleşik patent sayısında meydana gelen pozitif bir şok
durumunda ise kişi başına düşen gelir, Ar-Ge harcamaları, doktora düzeyi araştırmacı sayısı
ve ileri teknoloji ihracat oranı pozitif bir tepki vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Orta Gelir Tuzağı, Ar-Ge Harcamaları, İnovasyon, Panel Veri, Asimetrik Nedensellik Analizi