Malatya- Hekimhan Tarihi Yol Ağı Üzerinde Yer Alan Su Yapıları (Çeşme-Hamam-Köprü)

Year 2024, Issue: 5, 16 - 41, 29.03.2024

Eyüp Polat , Esra Köseoğlu Akcan

Abstract

Ticaret ilkel dönemlerden bu yana insanlık için daimi bir ihtiyaç faktörü olmuştur. İnsanlar gerek ihtiyaçlarını karşılama gerek ise kişisel zevklerini gidermek maksadıyla birbirleriyle mesafe gözetmeden alışveriş içerisinde olmuşlardır. Nitekim ipeğin keşfi ile canlanmış olan, dünyanın dört bir yanını dolaşan kervan yolları yalnızca ticari bir unsur olmamış aynı zamanda farklı kıtalardaki insanların din, dil, kültür ve ananelerini de bu yollar vasıtasıyla taşıyıp aktarmıştır. Avrupa’dan Asya’ ya uzanan bu yol Anadolu topraklarını bir ağ gibi sarmış, Anadolu’da ticari faaliyetleri arttırmıştır.
Anadolu ticari yollarına hâkim olan Selçuklu devleti bu yolları elinde tutmak ve genişletmek için her türlü mücadeleye katılmıştır. Selçukluların ardından Anadolu’ya hâkim olan Osmanlılar ise bu yol ağını korumuş askeri ve ticari amaçlar için kullanmış ve dönem dönem yol ağı üzerinde onarım faaliyetlerinde bulunmuşlardır. İpek yolu, Anadolu topraklarının doğusunda Urmiye ve Van göllerinin varlığı dolayısıyla iki kol şeklinde uzanmaktadır. Bu yollardan biri Urmiye gölü güneyinden geçerek Mezopotamya’dan devam edip Musul’da birleşir hemen akabinde Mardin dolaylarından Malatya’ya ulaşır. Kuzey istikametten devam eden bu yol Sivas-Erzincan’ ı geçerek Trabzon yahut Giresun’a, kuzeydoğu istikametten Harput-Muş şehirleri geçilip Ahlat’a, doğu istikametinden ilerlediğinde ise Kayseri ve Aksaray’ı geçerek Konya şehrine ulaşır ve güney istikametinden Maraş’ı geçerek Akdeniz’e ulaşan bu tarihi yolun kavşak noktası Malatya’dır. Bu çalışmada tarihi ipek yolunun Malatya üzerindeki kolları üzerinde durularak Malatya-Hekimhan tarihi yol ağı tespit edilmiş olup bu yol güzergâhı üzerindeki su yapıları belge ve kaynaklardan elde edilen bilgiler doğrultusunda sunulmuştur.

Keywords

İpek Yolu, Ticaret, Malatya, Hekimhan, Su Yapıları

References

• Acun, H. (2007). Anadolu Selçuklu dönemi kervansarayları. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Aksüt, H. (1998). Hasançelebi (Malatya) ve çevresi tarihi. Ersa Matbaası.
• Alyılmaz, C. (2004). İpek Yolu ve Orhun Yazıtları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11, (24), 181-192.