BİST İMALAT SEKTÖRÜNDEKİ ŞİRKETLERİN TOBIN Q ORANI İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ

Year 2022, Volume: 15 Issue: 1, 44 - 53, 30.07.2022

Aslı Gezen

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2022.1576

Abstract

Amaç- Yatırımcıların yatırım kararı alırken birçok unsuru bir arada değerlendirmesi gerekmektedir. Bu unsurlardan biri olan finansal
performans, çeşitli yöntemlerle ölçülmekte ve yatırımcılara yatırım kararı alırken yol göstermektedir. Bu çalışmada BİST İmalat Sektöründe
hisse senedi işlem gören şirketlerin finansal performanslarının analiz edilmesi amaçlanmıştır.
Metodoloji- 2017-2021 döneminde BİST İmalat Sektöründe hisse senetleri işlem gören şirketlerin finansal verilerine Finnet aracılığı ile
ulaşılmış ve söz konusu dönemde sürekli verisi olan 172 şirketin finansal performans analizi yapılmıştır. Şirketlerin finansal performans analizi
için 1969 yılında James Tobin tarafından geliştirilen bir finansal performans ölçüm yöntemi olan Tobin Q oranı yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular- BİST İmalat Sektörünün 2017-2021 döneminde Tobin Q ortalamalarının her yıl için 1’in üzerinde olduğu görülmektedir. BİST İmalat
Sektöründe hisse senedi işlem gören şirketlerin 2017 yılında %70’inin, 2018 yılında %56’sının, 2019 yılında %77’sinin, 2020 yılında %95’inin
ve 2021 yılında %94’ünün Tobin Q oranının 1’den büyük olduğu saptanmıştır. Ayrıca BFREN, FMIZP, KENT ve KONYA kodlu şirketlerin her yıl
Tobin Q oranı en yüksek ilk 10 şirket arasında yer aldığı tespit edilmiştir.
Sonuç- Elde edilen bulgular dahilinde BİST İmalat Sektörü şirketlerinin kaynaklarını etkin kullandığı, mevcut varlık oranınin piyasa tarafından
daha yüksek bir düzeyde değerlendirildiği ve söz konusu şirketlerin rekabet güçlerinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmanın
analiz dönemi yıllarından olan 2020 yılında BİST İmalat Sektörü şirketlerinin büyük kısmının piyasa değerinin Covid-19 pandemisi nedeniyle
meydana gelen ekonomik daralmadan “olumsuz etkilemediği” hatta sektördeki şirketlerin çoğunun piyasa değerinin 2020 yılı 1. çeyrek
döneminden sonra “yükselme eğilimine” geçtiği tespit edilmiştir.

Keywords

Finansal performans analizi, Tobin Q, BİST imalat sektörü

FINANCIAL PERFORMANCE ANALYSIS OF COMPANIES IN THE BIST MANUFACTURING SECTOR BY TOBIN’S Q RATIO

Abstract

Purpose- Investors need to pay attention to various factors when making investment decisions. As one of them, financial performance is
measured with different methods and guides when investment decisions are made. In this study, it is aimed to analyze financial
performances of companies in The BIST Manufacturing Sector.
Methodology- 2017-2021 period financial data of the companies in The BIST Manufacturing Sector is retrieved via Finnet and financial
analysis for 172 companies with perpetual data is conducted. The Tobin Q ratio, which was developed as a financial performance
evaluation method by James Tobin in 1969, is used for financial performance analysis.
Findings- 2017-2021 period BIST Manufacturing Sector Q ratio means are found over 1 for each year. In 2017 70%, in 2018 56%, in 2019
77%, in 2020 95% and in 2021 94% of the companies in BIST Manufacturing Sector are measured to have Q ratio more than 1. Moreover,
the companies, coded as BFREN, FMIZP, KENT, and KONYA, are found to be among the first 10 companies with highest Q ratio.
Conclusion- Findings reveal that the companies in The BIST Manufacturing Sector deploy resources efficiently, have current asset value
with higher rates, and have more competitive power. In addition, it is determined that market value of most of the companies in BIST
Manufacturing Sector are not “negatively affected” by the economic contraction due to Covid-19 pandemic in the year 2020, which is also
among analysis period of the study, even, market values of most of the companies in the sector has begun a “trend of increase” after the
first quarter of 2020.

Keywords

Financial performance analysis, Tobin’s Q, BIST manufacturing sector

References

• Akbulut, R.; Rençber, Ö. F. (2015). BİST’te imalat sektöründeki işletmelerin finansal performansları üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 65, 117-136.
• Akyüz, K. C.; Yıldırım, İ. (2021). Kâğıt ve kâğıt ürünleri sanayinde Tobin Q oranı ile performans ölçümü. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9, 298-305.
• Apan, M.; Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-EDAS yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BIST Orman, Kâğıt, Basım Endeksi’nde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 170-184.
• Bayraktar, A. (2020). COVID 19 pandemisinin finansal etkileri: BİST imalat sektörü uygulaması. Turkish Studies, 15(8), 3415-3427.
• Canbaş, S.; Doukanlı, H.; Düzakın, H.; İskenderoğlu, Ö. (2005). Performans ölçümünde Tobin Q oranının kullanılması: hisse senetleri İMKB'de işlem gören sanayi işletmeleri üzerinde bir deneme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 28, 24-36.
• Chung, K.H.; Pruitt, S. W. (1994). Simple approximation of Tobins Q. Financial Management, 23(3), 70-74.
• Doğan, M.; Topal, Y. (2016). Karlılığı belirleyen finansal faktörler: BIST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 53-64.
• Ersoy, E.; Bayrakdaroğlu, A.; Şamıloğlu, F. (2011). Türkiye’de kurumsal yönetim ve firma performansı (Tobin-Q ve Anormal Getiri) Arasındaki ilişkinin analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 48(554), 71-83.
• Finnet. (2022). https://www.finnet2000.com (Erişim Tarihi: 21 Nisan 2022).
• Gökçen, G.; Tipi, O. (2019). İşletmelerde hilelerin önlenmesine yönelik iç kontroller ve BIST imalat sektöründe bir araştırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41(1), 145-169.
• Kakilli Acaravcı, S.; Kandır, S. Y.; Zelka, A. (2015). Kurumsal yönetimin BIST şirketlerinin performanslarına etkisinin araştırılması. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 171-183. KAP. (2022). https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler (Erişim Tarihi: 21 Nisan 2022).
• Kaplanoğlu, E. (2018). ARAS ve COPRAS yöntemleriyle nakit akışına dayalı performans ölçümü: BİST kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünler sektöründe bir uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), 153-184.
• Karaman, R. (2009). İşletmelerde performans ölçümünün önemi ve modern bir performans ölçme aracı olarak balanced scorecard. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), 410-427.
• Karcıoğlu, R.; Yalçın, S.; Gültekin, Ö. F. (2020). Sezgisel bulanık mantık ve entropi tabanlı çok kriterli karar verme yöntemiyle finansal performans analizi: BİST’de işlem gören enerji şirketleri üzerine bir uygulama. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 360-373.
• Koçyiğit, M. (2011). Havayolu işletmelerinin performansının Tobin Q Oranı ile ölçülmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, 179-189.
• Krafft, J.; Qu, Y.; Quatraroy, F.; Ravixz, J. (2013). Corporate governance, value and performance of firms: new empirical results on convergence from a large international database. Industrial and Corporate Change, 23(2), 361–397.
• Lee, D. E.; Tompkins, J. G. (1999). A modified verison of the Lewellen and Badrinath Measure of Tobin’s Q. Financial Management, 28(1): 20- 31.
• Lewellen, W. G.; Badrinath, S. G. (1997). On the measurement of Tobin’s Q. Journal of Financial Economics, 44, 77-122.
• Maury, B. (2006). Family ownership and firm performance: Empirical evidence from Western European corporations. Journal of Corporate Finance, 12, 321– 341.
• Meydan, C.; Yıldırım, B. F.; Senger, Ö. (2016). BIST’te işlem gören gıda işletmelerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, 147-165.
• Önem, H. B.; Demir, Y. (2015). Mülkiyet yapısının firma performansına etkisi: BIST imalat sektörü üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel University Visionary Journal, 6(13): 31-43.
• Perfect, S. B.; Peterson, D.R.; Peterson, P.P. (1995). Self-tender offers: the effects of free cash flow, cash flow signalling, and the measurement of Tobin’s q. Journal of Banking & Finance, 19, 1005-1023.
• Şahin, A.; Bilgin Sarı, E. (2019). Entropi tabanlı TOPSİS ve VİKOR yöntemleriyle BIST-imalat işletmelerinin finansal ve borsa performanslarının karşılaştırılması. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(2), 255-270.
• Yücel, S.; Durak, İ. (2021). COVID-19’un BIST imalat sektörü firmalarına olan finansal etkilerinin finansal oranlar ve istatistiksel tekniklerle incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 90, 101-126.