Üniversite Öğrencilerinin Temel Benlik Değerlendirmeleri ile Kariyer Stresleri Arasındaki İlişkide Girişimcilik Niyetinin Aracılık Rolü: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği

Year 2021, Issue: 53, 280 - 304, 01.09.2021

Yasemin Torun , Hilal Çakar , Sezer Budak

https://doi.org/10.9779/pauefd.796817

Cited By: 3

Abstract

Bu araştırmada öğrencilerin temel benlik değerlendirmesi ile kariyer stresleri arasındaki ilişkide girişimcilik niyetinin aracılık etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini bir vakıf üniversitesinde lisans eğitimine devam eden 290 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri “Temel Benlik Değerlendirmesi Ölçeği”, “Kariyer Stresi Ölçeği” ve “Girişimcilik Niyeti Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 20 programı ve PROCESS makrosundan faydalanılarak regresyon analizine (aracı etki analizi) tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda öğrencilerin temel benlik değerlendirmesinin kariyer streslerini etkilediği; girişimcilik niyetine sahip olan öğrencilerin kariyer stresini daha az yaşadığı ve temel benlik değerlendirmesinin girişimcilik niyeti aracılığıyla kariyer stresini etkilediği tespit edilmiştir.

Keywords

temel benlik değerlendirmesi, girişimcilik niyeti, kariyer stresi, öğrenci

The Mediating Role of Entrepreneurial Intention in the Relationship between University Students’ Core Self-evaluation and Career Stress: A Case Study of Foundation University Students

Abstract

This study examined the mediating effect of entrepreneurial intention (EI) on the relationship between students’ core self-evaluation (CSE) and career stresses. The study sample consisted of 290 undergraduate students studying at a foundation university. Data were collected using the “Core Self-evaluations Scale,” “Career Stress Scale,” and “Entrepreneurial Intention Scale.” Further, a regression analysis (mediation effect analysis) was performed on the collected data using the Statistical Package for the Social Sciences Version 20 Software and PROCESS macro. As a result of this analysis, it was deduced that students’ CSE affected their career stress and students with EI experienced less career stress, thereby proving that CSE influences career stress.

Keywords

Core self-evaluation, entrepreneurial intention, career stress, student

References

• Ajzen, I. (1991) The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 50(2):179-211.
• Akçakanat, T. ve Dinç, M. (2018). Planlanmış davranış teorisi bağlamında girişimcilik niyeti üzerinde makyavelist kişiliğin etkisi. International Journal of Economic and Administrative Studies. 17. UİK Özel Sayısı: 761-780.
• Alparslan, A.M., Taş, M.A. ve Yastıoğlu, S. (2017). Girişimcilik niyeti eğitimle mi artar yoksa kültürel değerlerle mi açıklanır. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (21): 148-161.
• Aube´, C.,Rousseau,V. & Morin, E.M. (2007). Perceived organizational support and organizational commitment The moderating effect of locus of control and work autonomy. Journal of Managerial Psychology. 22 (5): 479-495.
• Bamuhair, S. S., Farhan, A. I., Althubaiti, A., Agha, S., Rahman, S. u., & Ibrahim, N. O. (2015). Sources of Stress and Coping Strategies among Undergraduate Medical Students Enrolled in a Problem-Based Learning Curriculum. Journal of Biomedical Education, 1-8
• Bandura, A. (2006). Guide for constructing self- efficacy scales. Self-Efficacy Beliefs of Adolescents, 307–337.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinctionin social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173-1182.
• Bingöl, D. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Bird, B. (1988). Implementing entrepreneurial ıdeas: the case for ıntention. The Academy of Management Review, 13 (3): 442-453.
• Choi, B. Y., Park, H., Nam, S. K., Lee, J., Cho, D., Lee & S. M. (2011). Development and ınitial psychometric evaluation of the korean career stress ınventory for college students. The Career Development Quarterly. 59: 559-572.
• Davis, H. T., & Scriven, L. E. (1982). Stress and structure in fluid interfaces. Adv. Chem. Phys, 49, 357-454.
• Durak Batıgün, A. ve Atay Kayış, A. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Stres Faktörleri: Kişilerarası İlişki Tarzları ve Problem Çözme Becerileri Açısından Bir Değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 69-80
• Duru, H. ve Gültekin, F. (2020). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kariyer stresleri, kariyer uyum yetenekleri ve mentörlük arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1): 328-337.
• Fouad, N., Guillen, A., Harris H.E., Henry, C., Novakovic, A., Terry, S. & Kantamneni, N. (2006). Needs, awareness and use of career services for college students. Journal of career assessment, 14: 407-420.
• Güney, S. (2004). Açıklamalı yönetim-organizasyon ve örgütsel davranış terimleri sözlüğü. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hurley, L. (2013). A quantitative analysis investigating career decision-making difficulties, self-efficacy and ego identity status among college students (master thesis). Dublin Business School: Dublin.
• Hyun, S. H., Seo, M. K., & Kwon, I. S. (2016). The moderating effects of core-self evaluation on the relationship between entrepreneurial self-efficacy and entrepreneurial ıntention, job-seeking stress. Asia-Pacific Journal of Business Venturing and Entrepreneurship, 11(6): 39-49.
• Işık, E. (2010). Sosyal Bilişsel Kariyer Teorisi temelli bir grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik ve mesleki sonuç beklenti düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Joel, B. (1988). Self-esteem at work: research, theory, and practice. lexington, MA: Lexington Books, D. C. Heath and Co.
• Judge, T. A., Erez, A., Bono, J. E., & Thoresen, C. J. (2002). Do the traits self-esteem, neuroticism, locus of control, and generalized self-efficacy indicate a common core construct? Journal of Personality and Social Psychology, 83: 693–710.
• Judge, T.A. & Bono, J.E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance: a meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86 (1): 80-92.
• Kasap, G. ve Aydın, Z.B. (2019). Demografik özelliklerin ve girişimcilik eğitiminin girişimcilik eğilimi üzerine etkisi: U.U. üniversitesi teknik bilimler yüksekokulu örneği. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 15 (1): 97-118.
• Kendler, K. S., Kuhn, J., & Prescott, C. A. (2004). The interrelationship of neuroticism, sex, and stressful life events in the prediction of episodes of major depression. American Journal of Psychiatry, 161(4), 631-636.
• Kisbu, Y. (2006). Influences of Regulatory Focus, Core Self-Evaluations and Age on Biases in Perception And Choice. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Koç Üniversitesi, İstanbul.
• Konaklıoğlu, E., ve Kızanlıklı, M. M. (2011). Üniversite öğrencilerinin proaktif kişilik özellikleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişki. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2): 72-92.
• Krueger, N. F. (1993). The impact of prior entrepreneurial exposure on perceptions of new venture feasibility and desirability. Entrepreneurship Theory and Practice, 18 (1): 5–21.
• Lumpkin, G.T. & Dess, G. G. (1996). Clarifying the entrepreneurial orientation construct and linking it to performance. Academy of Management Review, 21(1): 135-172.
• Magnuson, J. (1990). Stress management. Journal of Property Management, 55(3), 24-27.
• Özden, K., ve Sertel-Berk, Ö. (2017). Kariyer Stresi Ölçeği’nin (KSÖ) Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 37(1), 35-51.
• Rahim, M. A. (1997). Relationships of stress, locus of control, and social support to psychiatric symptoms and propensity to leave a job: A field study with managers. Journal of Business and Psychology, 12(2): 159-174.
• Rauch, A. & Frese, M. (2007). Let’s put the person back into entrepreneurship research: A meta-analysis on the relationship between business owners’ personality traits, business creation, and success. European Journal of Work and Organizational Psychology, 16: 353– 385.
• Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80 (1): 1-28.
• Saka, N, Gati I. (2007). Emotional and personalityrelated aspects of persistent career decision-making difficulties. Journal of Vocational Behaviour, 71: 340- 358.
• Samancı, S ve Basım, H . (2018). Kendilik değerlendirmeleri ve iş yükü fazlalığının mesleki haz üzerine etkisi: avukatlar üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 5 (2):169-184. DOI: 10.18394/iid.443772
• Saudino, K. J., Pedersen, N. L., Lichtenstein, P., McClearn, G. E., & Plomin, R. (1997). Can personality explain genetic influences on life events?. Journal of Personality and Social Psychology, 72(1), 196.
• Schneider, T.R. (2004). The role of neuroticism on psychological and physiological stress responses. Journal of Experimental Social Psychology, 40: 795–804.
• Spector, P. E., Cooper, C. L., Sanchez, J. I., O'Driscoll, M., Sparks, K., Bernin, P., ... & Miller, K. (2002). Locus of control and well-being at work: how generalizable are western findings?. Academy of Management Journal, 45(2): 453-466.
• Srivastava, S. (2009). Locus of control as a moderator for relationship between organisational role stress and managerial effectiveness. Vision, 13(4): 49-61.
• Steers, R. M. (1981). Introduction to organizational behavior. Goodyear Publishing Company.
• Şeşen, H., ve Basım, N. (2012). Demografik faktörler ve kişiliğin girişimcilik niyetine etkisi: Spor bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 12, 21-28.
• Timuroğlu, M.K. ve Yılmaz, B. (2019). Stres ve girişimcilik niyeti: bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (3): 699-713.
• Ulhøi, J.P. (2005). The social dimensions of entrepreneurship. Technovation 25. 939–946. doi:10.1016/j.technovation.2004.02.003.
• Uliaszek, A. A., Zinbarg, R. E., Mineka, S., Craske, M. G., Sutton, J. M., Griffith, J. W., ... & Hammen, C. (2010). The role of neuroticism and extraversion in the stress–anxiety and stress–depression relationships. Anxiety, Stress, & Coping, 23(4), 363-381.