İLERİ YAŞ HÜKÜMLÜLERİN CEZAEVİ DENEYİMLERİ VE TAHLİYE SONRASI UYUM SORUNLARI

Year 2023, Issue: 56, 61 - 78, 22.05.2023

Burak Acar Gamze Çakır Özlem Bilgetekin Dilek Gülsoy Kader Aykı Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.30794/pausbed.1116854

Abstract

İleri yaş hükümlüler, hem yaşlılıklarından hem de hükümlü olmalarından kaynaklanan iki dezavantajlı durumu aynı anda deneyimledikleri için cezaevi içerisinde pek çok sorunla karşılaşmaktadır. Bu araştırmada ileri yaş eski hükümlü erkeklerin; cezaevi sürecinde yaşadıkları zorlukları ortaya çıkarmak ve tahliye sonrası deneyimlerini ve topluma uyum pratiklerini incelemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik desen kullanılmıştır. Veriler, 50 yaş ve üzeri 8 eski hükümlü erkek ile yapılan derinlemesine mülakatlar ve gözlemler aracılığıyla toplanmış ve betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada ileri yaş hükümlülerin; fiziksel, psikolojik, sosyal ve sağlık sorunları yaşadıkları, cezaevinin fiziksel şartlarının yaşlı hükümlüler için uygun olmadığı, yaşlıların sağlık ihtiyaçlarının ve tıbbi bakımlarının karşılanması noktasında yetersizliklerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca tahliye olduktan sonra ileri yaş eski hükümlülerin yeni yaşamlarına uyum sağlayabilmeleri için 6 ay-2 yıllık alışma sürecine ihtiyaç duydukları, bu sürenin uygulanmadığı bazı zamanlarda aile üyeleri ile beklentilerinin çatıştığı ve aile ilişkilerinde kopuklukların meydana geldiği, bireylerin iş yaşamına dâhil olmakta zorlandıkları görülmüştür. Bunun yanı sıra sosyal, teknolojik ve ilişkisel değişimlere uyum sağlamakta zorlandıkları da tespit edilmiştir. Sonuç olarak ileri yaş hükümlülere yönelik mesleki farkındalığın kazanılması, cezaevinin fiziksel şartlarının yeniden düzenlenmesi, tahliye sonrası süreçte ileri yaş eski hükümlülere yönelik sosyal destek sunulması gerektiği düşünülmektedir.

Keywords

Yaşlı Hükümlü, Eski Hükümlü, Cezaevi, Tahliye

PRISON EXPERIENCES AND COMPLIANCE PROBLEMS AFTER RELEASE FROM PRİSON OF ELDERLY PRISONERS

Abstract

The elderly prisoners face many problems in the prison since they find themselves in two different disadvantageous situations at the same time: one being of old age, and the other one being convicted. This study aims to reveal the difficulties experienced by the elderly ex-prisoner men while they were in prison and to examine their experiences and social integration practices after being released. In this context, the qualitative research method and phenomenological design have been used. The data have been collected through in-depth interviews and observations with 50-year-old or older 8 ex-prisoner men, and have been and analyzed with the descriptive analysis method. In the research, it has been concluded that elderly prisoners face physical, psychological, social and health problems and the physical conditions of the prison are not suitable for them, and that there are inadequacies in meeting the health needs and medical care of the elderly. In addition, it has been observed that elderly ex-prisoners need an adaptation period of 6 months to 2 years to adapt to their new life after their release, and that when they do not have the chance to get this time of adaptation, their expectations conflict with the ones of their family members and disconnections occur in family relations, and as individuals, they have difficulties in getting involved in the business life. In addition to all these, it has also been determined that they have difficulties in adapting to social, technological and relational changes. As a result, it is thought that it is necessary to gain professional awareness concerning the elderly prisoners, to reorganize the physical conditions of the prison, and to provide social support to elderly ex-prisoners after they get released.

Keywords

Elderly Prisoners, Ex-Prisoners, Prison, Release

References

• Acar, B. ve Yaman, Ö. M. (2019). “21. Yüzyılda Yeni Bir Dezavantajlı Grup: Yaşlı Hükümlüler”. Turkish Studies Social Sciences, 14/4, 1179-1199.
• Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü. (2022). “Ceza İnfaz Kurumlarında Bulunan Tutuklu ve Hükümlülerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımları”, https://cte.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/istatistik/istatistik-4.pdf, (10.02.2022)
• Allen, R. S., Harris, G. M., Crowther, M. R., Oliver, J. S., Cavanaugh, R., ve Phillips, L. L. (2013). “Does Religiousness and Spirituality Moderate the Relations Between Physical and Mental Health Among Aging Prisoners?”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 28, 710–717.
• Atabay, T. (2009). Handbook on Prisoners with Special Needs. Vienna: United Nations Office on Drugs and Crime, United Nations Publications.
• Bavafa, H. ve Anita, M. (2019). “The Burgeoning Health Care Needs of Aging Prisoners”. AEA Papers and Proceedings, 109, 182-86.
• Binswanger, I. A., Nowels, C., Corsi, K. F., Glanz, J., Long, J., Booth, R. E., ve Steiner, J. F. (2012). “Return to Drug Use and Overdose After Release from Prison: A Qualitative Study of Risk and Protective Factors”, Addiction Science & Clinical Practice, 7/3, 2-9.
• Büyük, Y., Eke, M., Dinç, H. A. ve Çitici, I. (2007). “Ankara’da Otopsisi Yapılmış Hükümlü ve Tutuklu Ölümleri (2001-2004)”, Adli Tıp Dergisi, 21/1, 21-26.
• Carson, E. A. ve Anderson E. (2016). Prisoners in 2015, U.S. Department of Justice, Office of Justice Programs, Bureau of Justice Statistics.
• Clough, B. ve Herring, J. (2018). “Ageing, Gender and Family Law”. New York: Taylor & Francis Press, https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=PxdSDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT253&dq=family+of+Ageing+Prisoners&ots=yXFDfmHvFA&sig=jv6XIoJh7WxIGb7eZJ1JkZTgE9w&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• Crawley, E. ve Sparks, R. (2006). “Is There Life After Imprisonment?” Criminology and Criminal Justice, 6/1, 63–82.
• Dawes, J. (2009). “Ageing Prisoners: Issues for Social Work”. Australian Social Work, 62/2, 258–271.
• Haugebrook, S., Zgoba, K. M., Maschi, T., Morgen, K. ve Brown, D. (2010). “Trauma, Stress, Health, and Mental Health Issues Among Ethnically Diverse Older Adult Prisoners”. Journal of Correctional Health Care, 16/3, 220–229.
• Hayes, A. J., Burns, A., Turnbull, P. ve Shaw, J. J. (2012). “The Health and Social Needs of Older Male Prisoners”. International Journal of Geriatric Psychiatry, 27/11, 1155-1162.
• Howse, K. (2003). Growing Old in Prison: A Scoping Study on Older Prisoners. United Kingdom: Centre for Policy and Ageing and Prison Reform Trust.
• Human Rights Watch. (2012). Old Behind Bars The Aging Prison Population in the United States. 1-16, https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/usprisons0112_brochure_web.pdf, (10.09.2021)
• Kulaksızoğlu, I. B. (2009). “Yaşlılık ve Psikiyatrik Hastalıklar”, Klinik Gelişim Dergisi, 22/4, 65-74.
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• Loeb, S. J. ve Steffensmeier, D. (2011). “Older Inmates’ Pursuit of Good Health: A Focus Group Study”, Research on Gerontological Nursing, 4/3, 185–194.
• Malia, J. A. (2007). “A Reader's Guide to Family Stress Literature”, Journal of Loss and Trauma, 12, 223-243.
• Mandıracıoğlu, A. (2010). “Dünyada ve Türkiye’de Yaşlıların Demografik Özellikleri”, Ege Tıp Dergisi, 49/3, 39-45.
• Murdoch, N., Morris, P. ve Holmes, C. (2008). “Depression in Elderly Life Sentence Prisoners”, International Journal of Geriatric Psychiatry, 23/9, 957–962.
• Ocaklı, B. Ö. (2019). Yaşlı Hükümlülerin Sosyal Hizmet İhtiyaçları: Ankara Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir-Ocaklı, B. ve Duyan, V. (2020). “Yaşlı Erkek Hükümlülerin Psiko-sosyal İhtiyaçları Üzerine Nitel Bir İnceleme”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 31/4, 1547-1578.
• Özkan, A. B. (2019). Hükümlülerin Sosyal Destek Algısı ile Tahliye Sonrası Gelecek Beklentilerinin İlişkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
• Patterson, J. M. (2002). “Integrating Family Resilience and Family Stress Theory”, Journal of Marriage and Family, 64, 349-360.
• Polat, B. (2016). Ceza İnfaz Kurumlarında Yaşlı Olmak: Yaşlı Hükümlülerin Sorunları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rai, N. ve Thapa, B. (2004). A Study on Purposive Sampling Method in Research. Format Printing Press, Kathmandu.
• Reimer, G. (2008). “The Graying of the U.S. Prisoner Population”, Journal of Correctional Health Care, 14/3, 202–208.
• Roberts, C., Kennedy, S. ve Hammett T. M. (2004). “Linkages Between Inprisonand Community Based Health Services”, Journal of Correctional Health Care, 10/3, 333-368.
• Sanders, S. ve Stensland, M. (2018). “Preparing to Die Behind Bars. Journal of Correctional Health Care”, 24/3, 232–242.
• Saygun, M., Işıkhan, V. Ve Şahan, C. (2020). Eski Hükümlüler ve Çalışma Hayatı. (İçinde: İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları, Ed: Yıldız, A. N. ve Sandal A.) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basım Yayın ve Tanıtım Koordinatörlüğü.
• Shantz, L. R. ve Frigon, S. (2009). “Aging, Women and Health: From the Pains of Imprisonment to the Pains of Reintegration”, International Journal of Prisoner Health, 5/1, 3–15.
• Smet, S. D., Donder, L. D., Ryan, D., Regenmortel, S. V., Brosen, D. ve Vandevelde, S. (2017). “Factors Related to the Quality of Life of Older Prisoners”. Quality of Life Research, 26, 1571–1585
• Snyder, C., Van Wormer, K., Chadha, J. ve Jaggers, J. W. (2009). “Older Adult Inmates: The Challenge for Social Work”, Social Work, 54/2, 117–124.
• Sundler, A. J., Lindberg, E., Nilsson, C. ve Palmér, L. (2019). “Qualitative Thematic Analysis Based on Descriptive Phenomenology”, Nursing Open, 6, 733-739.
• Şahin, C. (2001). “Tahliye Öncesi ve Sonrası Hükümlüye ve Eski Hükümlüye Yardım”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5/2 , 1-32.
• Şahin, Ç. (2020). Verilerin Analizi. (İçinde: Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ed: Kıncal, R. Y.) Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Tekin, Ç. S. ve Kara, F. (2018). “Dünyada ve Türkiye’de Yaşlılık”, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3/1, 219-229.
• The Sentencing Project (2002). Mentally Ill Offenders in the Criminal Justice System: An Analysis and Prescription, Washington, United States, (www.sentencingproject.org).
• Trotter, C. ve Baidawi, S. (2014). “Older Prisoners: Challenges for Inmates and Prison Management”, Australian & New Zealand Journal of Criminology, 48/2, 200–218.
• TÜİK. (2020). “Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ceza-Infaz-Kurumu-Istatistikleri-2020-37202, (09.09.2021).
• Williams, B. A., Lindquist, K., Sudore, R. L., Strupp, H. M., Willmott, D. J. ve Walter, L. C. (2006). “Being Old and Doing Time: Functional Impairment and Adverse Experiences of Geriatric Female Prisoners”, Journal of the American Geriatrics Society, 54/4, 702-707.
• Williams, J. (2012). “Social Care and Older Prisoners”, Journal of Social Work, 13/5, 471–491.
• Willoughby, B., Doty, N. D. ve Malik, N. M. (2008). “Parental Reactions to Their Child's Sexual Orientation Disclosure: A Family Stress Perspective”, Parenting: Science and Practice, 8/1, 70-91.
• Yıldız, M. (2011). “Tutuklu ve Hükümlülerde Umutsuzluk, Ölüme İlişkin Depresyon ve Ölüm Kaygısı İlişkisi”,Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35/1, 1-7.