MUHASEBE EĞİTİMİNDE DİJİTAL YETKİNLİKLER: TÜRK MUHASEBE MÜFREDATI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2023, Issue: 58, 169 - 192, 08.09.2023

İlknur Eskin Özkan Sarısoy

https://doi.org/10.30794/pausbed.1228489

Abstract

Muhasebe alanında yaşanan dijitalleşme, sektörde muhasebe personelinden beklenen yetkinlikleri değiştirmiştir. Bu durum, yükseköğretim kurumlarının muhasebe eğitiminde dijital yetkinlikleri ne ölçüde sağladığı konusunu gündeme getirmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, muhasebe eğitimi veren muhasebe lisans programlarının dijitalleşme düzeylerini belirlemek ve mevcut derslerin dijital yetkinlikleri sağlamadaki rolünü incelemektir. Bu kapsamda Türkiye’de doğrudan muhasebe eğitimini temel alan 17 üniversitenin muhasebe ve finans yönetimi bölümleri incelenmiştir. Çalışmada öncelikle muhasebe eğitimi veren lisans programlarının dijital uygulamaya yönelik dersleri tespit edilmiştir. Daha sonra dijital uygulamaya yönelik 24 çeşit ders, içerik analizi yöntemi kullanılarak MAXQDA 2020 nitel veri analiz programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, muhasebe mesleğinin dijital dönüşümü dikkate alınarak ders planlarına dijital uygulamaya yönelik derslerin eklendiğini ancak bu derslerin yeterli düzeyde olmadığını göstermektedir. Ayrıca, bu derslerin bilgisayar güvenliği ve verilerin korunması ile imalat faaliyetleri ve süreçlerine ilişkin yetkinlik kazandırılmada yetersiz olduğu belirlenmiştir

Keywords

muhasebe eğitimi, dijitalleşme, dijital yetkinlikler

DIGITAL COMPETENCIES IN ACCOUNTING EDUCATION: A REVIEW OF TURKISH ACCOUNTING CURRICULUM

Abstract

The digitalization experienced in accounting has also changed the competencies expected from accounting personnel in the sector. This situation has brought up the issue of the extent to which higher education institutions provide digital competencies in accounting education. The study's aim in this context is to determine the levels of digitalization of accounting undergraduate programs that provide accounting education and to investigate the role of existing courses in providing digital competencies. In this regard, the accounting and finance management departments of 17 Turkish universities that are directly based on accounting education, were investigated. In the study, first, digital application courses of undergraduate programs that provide accounting education were determined. Then, using the content analysis approach, 24 types of courses for digital practise were examined using the MAXQDA 2020 qualitative data analysis application. The findings of the study show that digital application courses have been added to the lesson plans considering the digital transformation of the accounting profession, but these courses are not sufficient. Additionally, it has been determined that these courses are insufficient in gaining competence regarding computer security and data protection and manufacturing activities and processes.

Keywords

accounting education, digitalization, digital competencies

References

• Adams, B. L. (2010). “Using game-based learning to raise the ethical awareness of accounting students”, Business Education Innovation Journal, 2(2), 86-93.
• Aksoy, T.,ve Gürol, B. (2021). Artificial intelligence in computer-aided auditing techniques and technologies (CAATTs) and an application proposal for auditors. In Auditing ecosystem and strategic accounting in the digital era, Springer, Cham.
• Aksu, G.S. ve Dalkılıç-Sürgevil, O. (2019). “Dijital Çağın Yetkinlikleri: Çalışanlar, İnsan Kaynakları Uzmanları ve Yöneticiler Çerçevesinden Bakış”, Journal of Business in The Digital Age, 2 (2), 56.
• Al-Htaybat, K., Alberti-Alhtaybat, L ve Alhatabat, Z. (2018) “Educating digital natives for the future: accounting educators’ evaluation of the accounting curriculum”, Accounting Education, 27(4), 333-357
• Allahverdi, M. ve Karaer, M. (2019). “E-Dönüşümün Muhasebe Mesleği Yeterlilikleri Üzerindeki Etkileri ve Türkiye’de Lisans Düzeyi Muhasebe Eğitiminin Mesleki Yeterlilikler Açısından Analizi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21 (1), 246-273
• Allahverdi, M., Alagöz, M. ve Alagöz, A. (2021). “Muhasebe Mesleğinin Değişen Doğasında Yetkinlik Kavramı”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 21 (63), 144.
• Andiola, M.L., Masters, E. ve Norman, C. (2020). “Integrating technology and data analytic skills into the accounting curriculum: Accounting department leaders’ experiences and insights”, Journal of Accounting Education, 50,1-17.
• Apak, İ., Duman, H., Özpeynirci, R. ve Karakışla, E. (2016). “Türkiye’de Muhasebe Eğitimi: Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Örneği”, International Journal of Human Sciences, 13 (1), 170.
• Ariwa, E., Olasanmi, O., ve Mauri, J. L. (2012). Green communication and corporate sustainability of computer aided audit techniques and fraud detection. In Computer Science and its Applications. Springer, Dordrecht,
• Arnaboldi, M., Busco, C., ve Cuganesan, S. (2017). “Accounting, accountability, social media and big data: revolution or hype?”, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 30(4), 762–776
• Bağdat, A. (2022). “Muhasebe Eğitiminde E-Muhasebe ve Endüstri 4.0 Teknolojisi Dersleri Üzerine Müfredat Önerisi”, Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 924-937
• Bakan, S., ve Dursun, A. (2020). “Bilgisayar Destekli Denetim Tekniklerinin Denetim Riskine Etkileri: İstanbul’da Faaliyet Gösteren Bağımsız Denetim Kuruluşlarında Bir Uygulama”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(61), 55-82.
• Berikol, B.Z. ve Killi, M. (2021). The Effects of Digital Transformation Process on Accounting Profession and Accounting Education, Ethics and Sustainability in Accounting and Finance, Volume II, Singapur: Springer
• Binici, H. ve Arı, N. (2004). “Mesleki ve Teknik Eğitimde Arayışlar”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3), 384
• Bonsón, E. ve Bednárová, M. (2019), “Blockchain and its implications for accounting and auditing”, Meditari Accountancy Research, 27(5), 725-740
• Boyd, D. T., Boyd, S. C., ve Boyd, W. L. (2000). “Changes in accounting education: Improving principles content for better understanding”, Journal of Education for Business, 76(1), 36
• Calabor, M.S., Mora, A. ve Moya, S. (2019). “The fure of “serious games” in accounting education: a delphi study”, Journal of Accounting Education, 46, 43-52.
• Can, A. V. ve Demirci, Ş. D. (2016). “Uluslararası Muhasebe Eğitim Standardı 2 Muhasebe Eğitim Programlarının İçeriğine Uyum: Sakarya Üniversitesi Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, 319-338
• Carenys, J., & Moya, S. (2016). “Digital game-based learning in accounting and business education”, Accounting Education, 25(6), 598-651
• Çark, Ö. (2020). “Dijital Dönüşümün İşgücü ve Meslekler Üzerindeki Etkileri”, International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4 (1), 27.
• Chukwuani, V. N. (2022). “Virtual Reality and Augmented Reality: Its Impact in the Field of Accounting”, Journal of Management, 4(2), 35
• Cockcroft, S.,ve Russell, M. (2018). “Big data opportunities for accounting and finance practice and research”, Australian Accounting Review, 28(3), 323-333.
• Davis, S. W., ve Sherman, W. R. (1996). “The accounting education change commission: a critical perspective”, Critical Perspectives on accounting, 7(1), 159
• Dimitriu, O., ve Matei, M. (2015). “Cloud accounting: a new business model in a challenging context”, Procedia Economics and Finance, 32, 665-671
• Egiyi, M. A. (2022). “The Benefits of Augmented and Virtual Reality in the Accounting Field”, Contemporary Journal of Management, 4(1), 15-21.
• Ertaş, F. C., ve Şimşek, A. (2020). “Ortaöğretim Muhasebe Eğitiminde Uygulanan Meslek Derslerinin Sektör Beklentilerini Karşılama ve Öğrenim Düzeyi Üzerine Erzurum İlinde Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (86), 40-41
• Fidan, M. E., Aslan, Ü. ve Subasi, S. (2015). “Muhasebe Derslerinde Teknoloji Kullanımı ile ilgili Öğrenci Görüşleri”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(2), 35
• Gamage, P., (2016). “Big Data: Are Accounting Educators Ready?, Journal of Accounting and Management Information Systems, 15(3), 588-604
• George, G., Haas, M. R. ve Pentland, A. (2014). “Big data and management”, Academy of management Journal, 57(2), 321
• Gușe, G.R. ve Mangiuc, M.D., (2022). “Digital Transformation in Romanian Accounting Practice and Education: Impact and Perspectives”, Amfiteatru Economic, 24(59), 253.
• Güvemli, O., ve Aslan, M. (2019). “Cumhuriyet’in muhasebesi”, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 64
• Hadi, S. H., Permanasari, A. E., Hartanto, R., Sakkinah, I. S., Sholihin, M., Sari, R. C., ve Haniffa, R. (2022). “Developing augmented reality-based learning media and users’ intention to use it for teaching accounting ethics”, Education and Information Technologies, 27(1), 643-670
• Handoyo, S. ve Anas, S. (2019). “Accounting Education Challenges in the New Millennium Era”,Journal of Accounting Auditing and Business, 2 (1), 36.
• Hatlevik, O.E. ve Knut-Andreas Christophersen (2013). “Digital competence at the beginning of upper secondary school: Identifying factors explaining digital inclusion”, Computers & Education, 63, 241
• http://dbp.kayseri.edu.tr/Program/Learn.aspx?Learn=/bkLhFclyvw, Erişim tarihi: 18.09.2022
• http://ebs.bilecik.edu.tr/Program/Bolum?BolumNo=260, Erişim tarihi: 18.09.2022
• http://muhf.baskent.edu.tr/kw/ders_listesi.php?dil=TR, Erişim tarihi: 18.09.2022
• http://mvf.klu.edu.tr/dosyalar/birimler/mvf/dosya_ve_belgeler/ders_plani.pdf, Erişim tarihi: 18.09.2022
• https://bravenewcoin.com/insights/deloitte-launches-rubix-a-one-stop-blockchain-, Erişim tarihi:14.12.2022
• https://bubfa.aku.edu.tr/muhasebe-bolumu-ders-icerikleri/, Erişim tarihi: 18.09.2022
• https://bubfa.isparta.edu.tr/assets/files/muhasebe_ders_icerikleri-17092020.pdf,Erişim tarihi 18.09.2022
• https://ebs.aydin.edu.tr/index.iau?Page=BolumDersleri&BK=41&DersTuru=0&ln=tr, Erişim tarihi:28.09.2022
• https://ects.mu.edu.tr/tr/program/3291#link_14, Erişim tarihi: 28.09.2022
• https://eos.trakya.edu.tr/Pages/CoursePlan.aspx?lang=tr-2022&facultyId, Erişim tarihi:28.09.2022
• https://erbakan.edu.tr/muhasebevefinansynetimiblm/sayfa/ders-mufredati, Erişim tarihi: 18.09.2022
• https://kubfa.dpu.edu.tr/tr/index/sayfa/445/ders-planlari-ve-icerikleri, Erişim tarihi: 18.09.202
• https://mufy.ozal.edu.tr/?page_id=7723, Erişim tarihi: 18.09.2022
• https://obs.mehmetakif.edu.tr/oibs/bologna/progCourses.aspx?lang, Erişim tarihi: 28.09.2022
• https://obs.usak.edu.tr/oibs/bologna/start.aspgkm=00103663031110311003880, Erişim tarihi: 18.09.2022
• https://www.arel.edu.tr/tr/iktisadi-ve-idari-bilimler-fak/muhasebe-ve-finans-yon,Erişim tarihi:28.09.2022
• https://www.emu.edu.tr/programlar/muhasebe-ve-finans-yonetimi-lisans-programi,Erişim tarihi: 28.09.2022
• https://www.gau.edu.tr/aday/program/muhasebe, Erişim tarihi: 28.09.2022
• https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ieps-3-practical-experien-1.pdf, Erişim tarihi:14.12.2022
• https://www.ifac.org/system/files/publications/InternationalEducation2019.pdf,Erişim tarihi: 14.12.2022)
• https://www.osym.gov.tr/TR,23885/2022-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html, Erişim tarihi: (18.09.2022)
• https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/in/Documents/technology, Erişim tarihi:14.12.2022 Ionescu, B., Ionescu, I., Tudoran, L., ve Bendovschi, A. (2013, June). “Traditional accounting vs. cloud accounting”, In Proceedings of the 8th International Conference Accounting and Management Information Systems, AMIS, 106-125.
• Iordan, M., Burca, V., Davıd, D. ve Nıcoara, Ş.A. (2022). “Perception of Students and Master Students from The Western Part of Romania over The Digitalization Process in The Accounting Education”, Studies in Business and Economics, 17(1),52-72.
• Jackson,D., Michelson, G. ve Munir, R. (2022). “Developing accountants for the future: new technology, skills, and the role of stakeholders”, Accounting Education, 1-28.
• Janssen, J., Stoyanov, S., Ferrai, A., Punie, Y. ve Pannekeet, K. (2013). “Experts’ views on digital competence: Commonalities and differences”, Computers& Education, 68, 473-481.
• Kaya, C.T., Türegün, N. ve Aluç, E. (2018). “İş Hayatındaki Teknoloji Eksenli Değişimlerin Muhasebe Mesleği ve Eğitimi Üzerine Etkisi”, XXXVII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 5.
• Khanom, T. (2017). “Cloud accounting: A Theoretical Overview”, IOSR Journal of Business and Management, 19(06), 31
• Koç, F. (2021). Dijitalleşme Sürecinde Uzaktan Denetim, İşletmecilikte Dijital Dönüşüm, Editörler: İnci Erdoğan Tarakçı ve Bora Göktaş, 1. Baskı, Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
• Kotb, A., Abdel-Kader M., Allam A., Halabi, H. ve Franklin E. (2019) “Information technology in the British and Irish undergraduate accounting degrees”, Accounting Education, 28:5, 445-464.
• KPMG (2021). Digitalization in Accounting 2021, http://home.kpmg/en/insights/2021/09/digitalization-in-accounting.pdf, Erişim tarihi: 17.09.2022
• Kurnaz, E., Tekbaş, İ., Bozdoğan, T. ve Çetin, Ö. O. (2020). “Dijitalleşmeyle Birlikte Muhasebe Eğitiminin Muhasebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, MODAV 16. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 81-96 
• Luo, J., Meng, Q., ve Cai, Y. (2018). “Analysis of the impact of artificial intelligence application on the development of accounting industry”, Open Journal of Business and Management, 6(4), 850-856.
• Moudud-Ul-Huq, S., Asaduzzaman, M. ve Biswas, T. (2020).” Role of cloud computing in global accounting information systems”, The Bottom Line, 33(3), 231-250.
• Özbirecikli, M. (2007). “Ana Hatlarıyla IFAC Muhasebeci Eğitimi Standartları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (33), 73-80
• Öztürk, M. S., ve Erdoğan, M. (2017). “Batı Akdeniz Bölgesinde Yer Alan Üniversitelerdeki Muhasebe Eğitimine Yönelik Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21),163
• Öztürk, S. ve Kutlu, H. A. 2017. ‘‘Muhasebe Eğitiminde Teknoloji Kullanılmasına Öğrencilerin Bakışı Kafkas Üniversitesi’nde Bir Araştırma’’, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3),781-799.
• Özyiğit, H. (2022). Bilgi teknolojisi denetiminde kullanılan güncel teknikler ve araçlar: Dijital Dönüşüm ve Değişimde Yeni Trendler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• PwC (2015) Data driven what students need to succeed in a rapidly changing business world. February. pp. 1–25. https://www.pwc.com/faculty-resource/assets/PwC-Data-driven-paper-.pdf,Erişim tarihi: 05.11.2022
• Richins, G., Stapleton, A., Stratopoulos, T. C., ve Wong, C. (2017). “Big data analytics: opportunity or threat for the accounting profession?”, Journal of Information Systems, 31(3), 1-39
• Rosenblum, L. (2000). “Virtual and augmented reality 2020”, IEEE Computer Graphics and Applications, 20(1), 38-39
• Sabuncu, B. (2022). “The effects of digital transformation on the accounting profession”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 103-115
• Saputri, A., Sukirno, S., Kurniawan, H., ve Probowasito, T. (2020). “Developing android game-based learning media “go accounting” in accounting learning”, Indonesian Journal on Learning and Advanced Education, 2(2), 91-99
• Sarısoy, Ö. ve Acar- Uğurlu Y. (2022). Bağımsız denetimde uzaktan denetim tekniklerinin (remote audit) kullanımına yönelik bir araştırma: Dijital Dönüşüm ve Değişimde Yeni Trendler, Gazi Kitabevi,Ankara.
• Schmitz, J., ve Leoni, G. (2019). “Accounting and auditing at the time of blockchain technology: a research agenda”, Australian Accounting Review, 29(2), 331-342.
• Selimoğlu S. ve Saldı H., (2021) “COVID-19 Etkisinde Sürdürülebilirliğin Sağlanması ve İç Denetimin Değişen Rotası”, Denetişim .11(22), 5-14
• Selimoğlu,S. ve Ersoy, Y. (2022). Dijital Dönüşüm ve Değişimde Yeni Trendler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Silva, R., Rodrigues, R, ve Leal, C. (2019). “Play it again: how game-based learning improves flow in Accounting and Marketing education”, Accounting Education, 28(5), 484-507.
• Silva, R., Rodrigues, R. ve Leal, C. (2021) “Games based learning in accounting education – which dimensions are the most relevant?”, Accounting Education, 30:2, 159-187
• Stancheva-Todorova, E. P. (2018). “How artificial intelligence is challenging accounting profession”, Journal of International Scientific Publications” Economy & Business, 12, 135
• Sugahara, S., ve Cilloni, A. (2021). “Mediation effect of students’ perception of accounting on the relationship between game-based learning and learning approaches”, Journal of Accounting Education, 56, 100730.
• Sultanoğlu, B., Aydoğmuş, C., ve Akman, N. (2014). “Muhasebe eğitiminde tablolama (Excel) uygulamasının öğrenci başarısı üzerindeki etkisi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 16(3), 98
• Suwardy, T., Pan, G., ve Seow, P. (2013).”Using Digital Storytelling to Engage Student Learning”, Accounting Education, 22 (2), 109-124.
• Şakar, M. ve Erkan Şahin, D. (2021). “Esnek çalışma Modellerinden Uzaktan çalışma ve Uzaktan çalışanların Sigortalılığı”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2). 249-267.
• Tosunoğlu, B. ve Cengiz, S. (2020). “Türkiye’de Muhasebe Eğitimi: Lisans Müfredatının İncelenmesi ve Gelişmeler Kapsamında Değerlendirilmesi”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 6 (2), 198.
• Turing, A. M., (1950). Computing machinery and intelligence, The Turing Test: Verbal Behavior as the Hallmark of Intelligence, 59, 67-96.
• Turner, K. F., Reed, R. O., ve Greiman, J. (2011). “Accounting Education in Crisis”, American Journal of Business Education, 4(12), 39
• Uyar, S. (2008). “Uluslararası Eğitim Standartları (IES) ve Akdeniz Üniversitesinde Muhasebe Eğitimi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 10 (1), 79-107.
• Vendruscolo, M.I. ve Behar, P.A. (2015).” Accounting Professor Qualification in Digital Age: A Perception Study on Brazilian Professors”, 12th International Conference on Cognition and Exploratory Learning in Digital Age, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED562143.pdf, Erişim tarihi: 08.10.2022.
• Voshaar, J., Knipp, M., Loy, T., Zimmermann. J. ve Johannsen, F. (2022).” The impact of using a mobile app on learning success in accounting education”, Accounting Education,1-29.
• Wyslocka, E., & Jelonek, D. (2015).” Accounting in the cloud computing”, The Online Journal of Science and Technology (TOJSAT), 5(4), 1-11.
• Yardımcıoğlu, M., Karahan, M. ve Yörük, A. (2019). “Dijitalleşme Işığında Muhasebe Mesleğinin Geleceği”, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (61), 35-46 
• Yaşar, R. Ş. (2019). “Kalıpların Dışına Çıkmak: Yetkinlik Odaklı Muhasebe Eğitimi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 90-91.
• Yel, T. (2022). Blokzincir Teknolojisinin Sürdürülebilirlik ve Finansal Raporlama ile Denetime Etkileri: Dijital Dönüşüm ve Değişimde Yeni Trendler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Yu, T., Lin, Z., ve Tang, Q. (2018). “Blockchain: The introduction and its application in financial accounting”, Journal of Corporate Accounting & Finance, 29(4), 37-47.
• Yüksel, M. ve Olpak, Y. Z. (2014). “Facebook’un Eğitimde Kullanılması: Muhasebe Eğitiminde Bir Uygulama”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 171-186
• Zaif, F., ve Ayanoğlu, Y. (2007). “Muhasebe Eğitiminde Kalitenin Arttırılmasında Ders Programlarının Önemi: Türkiye’de Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 117
• Zhyvets, A. (2018). Evolution of Professional competencies of accountants of small enterprises in the digital economy of Ukraine, Baltic Journal of Economic Studies, 4 (5), 87-92.