A RESEARCH ON CIVIL SOCIETY ORGANIZATIONS IN TURKEY IN TERMS OF MINTZBERG’S ORGANIZATIONAL CONFIGURATION THEORY

Year 2018, Issue: 30, 207 - 222, 15.01.2018

Kamil Demirhan

Abstract

This study analyzes the organizational structures of civil society organizations under the category of “missionary organizations”
with reference to Henry Mintzberg’s “organizational configuration” theory. This study claims that if civil society organizations
do not own the structural features of missionary organizations, they will be open to problems such as bureaucratization,
politicization, centralization and legitimacy crises. This study firstly focuses on the concept of organization and organizational
structure. It explains the main features of “organizational configuration” theory for the categorization of civil society
organizations as organizations. Secondly, it presents the development process of civil society organizations in the world
and in Turkey. Lastly, by means of indicators determined using organizational configuration theory, the study focuses on the
organizational structures of popular civil society organizations in Turkey, and it evaluates the organizational development level
of these organizations using the Mintzberg’s theory.

Keywords

Mintzberg, Organizational configuration theory, Missionary organizations, Civil society organizations, Turkey

MİNTZBERG’İN ÖRGÜTSEL YAPILANDIRMA TEORİSİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DEKİ SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ ÜZERİNE BİR İNCELENME

Abstract

Bu çalışma sivil toplum kuruluşlarını (STK) örgütsel yapıları bakımından Henry Mintzberg’in “örgütsel yapılandırma”
teorisine göre ‘misyoner örgütler’ çatısı altında ele almaktadır. Çalışmada STK’ların misyoner örgütlerin yapısal özelliklerini
taşımadıkları takdirde bürokratikleşme, siyasallaşma, merkezileşme ve meşruiyet kaybı gibi sorunlara açık hale geldikleri
savunulmaktadır. Çalışmada ilk olarak örgüt kavramı ve örgüt yapısı üzerinde durulmaktadır. Sivil toplum kuruluşlarını örgütsel
açıdan sınıflandırmak için kullanılan ‘örgütsel yapılandırma’ teorisinin temel öğeleri açıklanmaktadır. İkinci olarak, STK’ların
dünyadaki ve Türkiye’deki gelişim süreci aktarılmaktadır. Son olarak, örgütsel yapılandırma teorisi çerçevesinde belirlenen
göstergeler aracılığıyla, Türkiye’de farklı faaliyet alanlarında yer alan, kamuoyu tarafından tanınmış sivil toplum kuruluşlarının
örgütsel yapılarına odaklanılmakta ve Mintzberg’in yaklaşımından faydalanarak STK’ların örgütsel gelişmişlik düzeyleri
değerlendirilmektedir.

Keywords

Mintzberg, Örgütsel yapılandırma teorisi, Misyoner örgütler, Sivil toplum kuruluşları, Türkiye

References

• Ahmad, F. (2007). Demokrasi Sürecinde Türkiye, (Çev: A. Fethi), Hil Yayınları, İstanbul.
• Aslan, S. (2010). “Sivil Toplum ve Demokrasi”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15/2, 357-374.
• Bayhan, V. (2002). “Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj ve Nepotizm”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs, 26/1, 1-13.
• Berkovitch, N. (2004). “The Emergance and Transformation of the International Woman’s Movement”, The Globalization Reader, (Ed: F. J. Lechner ve J. Boli), Blackwell, Massachusetts.
• Berktay, F. (2007). “Liberalizm”, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler, (Ed: B. Örs), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Boli, J. ve Thomas, G. M. (2004). “World Culture in the World Polity: A Century of International NGO”, The Globalization Reader (Ed: F. J. Lechner ve J. Boli), Blackwell, Massachusetts.
• Bond, M. (2004). “The Blacklash Against NGO”, The Globalization Reader, (Ed: F. J. Lechner ve J. Boli), Blackwell, Massachusetts.
• Chandler, A. D. (1990). Strategy and Structure: Chapters in the History of the American Industrial Enterprise, MIT, Massachusetts.
• Child, J. (1972). “Organizational Structure, Environment and Performance: The Role of Strategic Choice”, Sociology, 6/1, 1-22.
• CIVICUS (2005). Civil Society Index Report For Turkey: Civil Society in Turkey: An Era of Transition. (12.12.2016) http://www.tusev.org.tr/usrfiles/files/ civil_society_in_turkey_an_era_of_transition_civicus_civil_s.pdf
• Clayton, A., Oakley, P. ve Taylor, J. (2000). “Civil Society Organizations and Service Provision”, Civil Society and Social Movements Programme United Nations Research Institute for Social Development, Geneva.
• Çaha, Ö., Çaylak, A. ve Tutar, H. (2013). Sivil Toplum Kuruluşları Profili, Serka Kalkınma Ajansı. (20.05.2017) http://www.serka.gov.tr/store/file/common/ 60fadbaf6bcec97b0c07f5b2f41137f3.pdf
• Deakin, C. (2001). In Search of Civil Society, Palgrave, New York.
• Dernekler.gov (2017). 5253 Sayılı Dernekler Kanunu (25.05.2017) https://www.dernekler.gov.tr/tr/DernekIslemleri/izne-tabi-islem/izne-tabi-islem.aspx
• Falk, R. (2001). Yırtıcı Küreselleşme – Bir Eleştiri, (Çev: A. Çaksu), Küre Yayınları, İstanbul.
• give.org (2017). CARE's audited financial statements (25.05.2017) http://www.give.org/charity-reviews/national/relief-and-development/care-usa-in-atlanta-ga-119. greenpeace.org (2017). About Greenpeace, (25.05.2017) http://www.greenpeace.org/international/en/about/
• Gündoğan, E. (2010). “Yönetişim: Kuram, Boyutlar ve Uygulama”, Yönetişim, (Ed. H. T. Eroğlu, H. E. Uğuz ve M. A. Çukurçayır), Çizgi Kitabevi, Konya.
• Güzelsarı, S. (2003). “Neo-Liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, 36/2, 17-34.
• Hall, R. H. ve Tolbert, P. S. (2005). Organizations, Pearson Education, New Jersey.
• Hardt, M. ve A. Negri (2008). İmparatorluk, (Çev: A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Held, D. ve McGrew, A. (2003). Globalization / Anti-Globalization, Blackwell, Massachusetts.
• Heper, M. ve Yıldırım, S. (2011). “Revisiting civil society in Turkey”, Southeast European and Black Sea Studies, 11/1, 1-18.
• Heywood, A. (2013). Küresel Siyaset, (Çev: N. Uslu ve H. Özdemir), Adres Yayınları: Ankara.
• Huntington, S. P. (2007). Üçüncü Dalga - 20. Yüzyıl Sonlarında Demokratikleşme, (Çev: E. Özbudun), Kıta Yayınları, Ankara.
• Kalaycıoğlu, E. (2008). Türkiye’de Demokrasi’nin Pekişmesi: Bir Siyasal Kültür Sorunu, Ergun Özbudun'a Armağan, Yetkin Yayınevi, İstanbul.
• Kaldor, M. (2003), “Civil Society and Accountability”, Journal of Human Development, 4/1, 5-27.
• Karakurt-Tosun, E. (2007). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türkiye’de Yerel Yönetimler Ve Sivil Toplum Kuruluşları”, PARADOKS, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 3/2, 1-16
• Keane, J. (2009), Civil Society Definitions. (15.01.2017) http://www.johnkeane.net/wp-content/uploads/2009/01/jk_ civil_sciety _definitions_encyclopedia.pdf.
• Keyman, E. F. (2006). Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni: İmkânsızlıklar İçinde Bir Vaha, STGM, Ankara.
• Lister, S. (2003). “NGO Legitimacy: Technical Issue or Social Construct?”, Critique of Anthropology, 23, 175.
• McMahon, S. (2010). “Mark Bevir - Democratic Governance”, Kitap Değerlendirme, Journal of Global Analysis, 1/2, 193-196.
• Mintzberg, H. (1996). “Ideology and The Missionary Organizations”, The Strategy Process, (Ed. H. Mintzberg ve J. B. Quinn), Prentice Hall International, New Jersey.
• Mintzberg, H. (2003). “The Structuring of Organizations”, The Strategy Process, (Ed: H. Mintzberg, J. B. Quinn, J. L. ve S. Ghoshall), Pearson Education Limited, New Jersey.
• Ogliastri, E. ve Flores, J. (2008). “Strategy and Structure in Civil Society Organizations in Latin America and Spain: A Four-Stage Model”, IE Business School Working Paper.
• Onbaşı, F. (2005), Sivil Toplum, L&M Kitaplığı, İstanbul.
• Ömürgönülşen, U. (2003). “Kamu Sektörünün Yönetimi Sorununa Yeni Bir Yaklaşım: Yeni Kamu İşletmeciliği”, Çağdaş Kamu Yönetimi I (Ed: M. Acar ve H. Özgür) Nobel, Ankara.
• Özer, M. H. (2008). “Günümüz İtibariyle Sivil Toplum Kuruluşlarının İktisadi Ve Sosyal Fonksiyonları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7/26.
• panda.org (2017). WWF in Brief. (28.05.2017) http://wwf.panda.org/wwf_quick_facts.cfm
• Parsons, T. (1956). “Suggestions For a Sociological Approach to the Theory of Organizations I”, Administrative Science Quarterly, 1/1, 63-85.
• Pratt, N. (2004). “Bringing Politics Back (in) Examining the Link Between Globalization and Democratization”, Review of International Political Economy, 11/2, 311-336.
• Scott, W. R. ve Davis, G. F. (2007). Organizations and Organizing: Rational, Natural, and Open System Perspectives, Donnelly & Sons, New Jersey.
• Şenkal, A. (2012). “Küreselleşme, Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 0/45.
• Talas, M. (2011). “Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi”, Türklük Bilimi Araştırmaları, 29, 387-401
• TUSEV (2011). Türkiye’de Sivil Toplum: Bir Dönüm Noktası CIVICUS Uluslararası Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP) Türkiye Ülke Raporu II, TÜSEV Yayınları, İstanbul.
• TUSEV (2012). Türkiye’de Sivil Toplum. (01.01.2012) http://www.tusev.org.tr/content /detail.aspx?cn=640&c=73
• Ünsaldı, L. (2008). Türkiye’de Asker ve Siyaset, (Çev: O. Türkay), Kitap Yayınları, İstanbul.
• Wijkman, A. (1998). “Does Sustainable Development Require Good Governance?”, UN Cronicles, 35/3.
• worldwildlife.org (2017). WWF 2016 Annual Report (25.05.2017) https://www.worldwildlife.org/about/financials.
• Yıldırım, M. (2004). Sivil Örümceğin Ağında, Toplumsal Dönüşüm, İstanbul.