YAŞLANAN TOPLUM VE VERGİ POLİTİKASI

Year 2024, Issue: 63, 163 - 180

Murat Aydın

https://doi.org/10.30794/pausbed.1429902

Abstract

Dünya nüfus yapısı içerisinde 60 yaş ve üzeri artan insanların sayısı, hiç olmadığı kadar farklı kuşağın bir arada yaşamasına sebep olmaktadır. Demografik süreçte yaşanan bu geçiş, genç yaşlı ayrımı yapmaksızın herkesin yaşamını etkilemektedir. Ayrıca makroekonomik ve sosyal kazanımları azaltarak refah devletinin aşınacağı endişesini ortaya çıkarmaktadır. Kamu maliyesi açısından ise asıl endişe kaynağını kamu gelirleri azalırken, kamu harcamalarının artması ve buna bağlı olarak finansman sorunlarının yaşanması oluşturmaktadır.
Bu çalışmada, literatür taraması yöntemiyle toplumun yaşlanmasının sadece vergi politikası boyutu ele alınarak hangi endişelerin ne ölçüde dile getirilmesi ve neler yapılması gerektiğine ilişkin yanıtlar aranmıştır. Yaşlı bağımlılık oranının her geçen gün artıyor olması ve konunun vergi politikası bağlamında yeterince ele alınmaması çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında ulaşılan sonuç, endişenin yersiz olmadığı ancak her ülke boyutunun farklı olduğu ve ülkelerin kendi gerçeklerine göre çözümler bulması gerektiği yönündedir. Zira farklı ülke deneyimleri bu konuda herkese standartlaştırılmış ortak bir çözüm sunmayı olanaklı kılmamaktadır.

Keywords

Yaşlanma, Kamu Maliyesi, Vergi Politikası, Gelir Vergisi, Tüketim Vergileri

AGING SOCIETY AND TAX POLICY

Abstract

The increasing number of people aged 60+ in the world's population structure means that more different generations are living together than ever before. This transition in the demographic process affects the lives of everyone, young and old alike, and raises concerns that macroeconomic and social gains will diminish and it will result in the erosion of the welfare state. In terms of public finance, the main concern is that while public revenues will decrease, expenditures will increase, causing financing problems.
In this study, only the tax policy dimension of the aging of the society is addressed through a literature review, and answers are sought as to which concerns should be expressed and to what extent, and what should be done. The fact that the elderly dependency ratio is increasing day by day and that the issue is not sufficiently addressed in the context of tax policy increases the importance of the study. The conclusion is that the concern is appropriate, but each country's dimension is different, and countries should find solutions according to their own realities. This is because different country experiences do not make it possible to offer a standardized common solution to everyone on this issue.

Keywords

Ageing, Public Finance, Tax Policy, Income Tax, Consumption Taxes

References

• Adam, H. (2013). “Was sind Steuern und warum werden sie erhoben?”, Steuerpolitik in 60 Minuten, Springer VS Wiesbaden.
• Aiyar S., Ebeke C. ve Shao X. (2016). “The Impact of Workforce Aging on European Productivity”, International Monetary Fund, IMF Working Paper WP/16/238, December, 1-29.
• Arıca F., Çakır C. ve Kağnıcı D. Y. (2023). “Kırılgan Gruplar Özelinde Afetlerde Psikososyal Hizmetler”, Afet ve Risk Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, 176-187.
• Arıcı A. ve Bayram M. N. (2021). “Yaşlılıkta Dijital Çağı Yakalamak”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 2, 367-390.
• Arpacı, F. (2016). “Geçmişten Günümüze Yaşlılık”, Yaşlılık Sosyolojisi (Ed: H. Ceylan), Yayın No: 1657, Beşerî Bilimler/ Sosyoloji: 103, Aralık, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Begum M. ve Momend N. (2019). “Tax Policies and Older Adults”, Encyclopedia of Gerontology and Population Aging (Ed.: D. Gu, M. E. Dupre), Springer Nature Switzerland AG.
• Bernstein, D. P. (2009). “Demographic Change and the Future of State Income Taxes”, SSRN Elektronic Journal, March 26, 1-21.
• Beznoska M. ve Hentze T. (2016). “Die Wirkung des demografischen Wandels auf die Steuereinnahmen in Deutschland”, IW-Trends 3, Vierteljahresschrift zur empirischen Wirtschaftsforschung, Jg. 43, Institut der deutschen Wirtschaft Köln, 77-93.
• Beznoska M. ve Hentze T. (2017). “Demographic Change and Income Tax Revenue in Germany: A Microsimulation Approach”, Public Sector Economics 41(1), March, 71-84.
• Bloom D. E., ve Canning, D. (2006), “Demographic Challenges, Fiscal Sustainability and Economic Growth”. PGDA Working Paper, No: 8, Program on the Global Demography of Aging, May, 1-13.
• Bodnár K. ve Carolin N. (2022). “The Macroeconomic and Fiscal Impact of Population Ageing”, European Central Bank (ECB), ECB Occasional Paper Series, No 296, June, 1-39.
• Borrallo F., Párraga-Rodríguez S. ve Pérez J. J. (2021). “Taxation Challenges of Population Ageing: Comparative Evidence from the European Union, the United States and Japan”. Banco de Espana Occasional Paper, No. 2102, January 28, 1-27.
• Boyd, D. (2019). “Demographics, Aging, and State Taxes, State and Local Government Finance Project”, Rockefeller College, Suny Albany, December, 14, 1-57.
• Bozkaya, Z. R. (2017). “Türkiye’de Yaşlı Bireylerin Cepten Sağlık Harcamaları ve 2050 Yılı İçin Projeksiyon”, T.C. Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Sağlık Kurumları İşletmeciliği, Yüksek Lisans Tezi (Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. F. Yılmaz), Ankara.
• Broniatowska, P. (2019). “Population Ageing and Inflation”, Journal of Population Ageing 12, 31 October, 179–193.
• Canbeyli, R. (2018). “Biyolojik Saat ve Yaşlılık”, Yaşlanma ve Yaşlılık Disiplinlerarası Bakış Açıları (Der: A. Duben), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 629, Bilgi ve Toplum 10, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cliche, P. (2012), “Tax Policy”, Encyclopedic Dictionary of Public Administration (Ed: L. Côté ve J. F. Savard) [Online], www.dictionnair.enap.ca (Erişim Tarihi: 11.04.2023).
• Colin C. ve Brys B. (2019). "Population Ageing and Sub-Central Governments: Long-term Fiscal Challenges and Tax Policy Reform Options". OECD Working Papers on Fiscal Federalism No. 30, OECD Publishing, 1-29.
• Creedy J., Enright J., Gemmell N. ve Mellish A. (2009). “Population Ageing and Taxation in New Zealand”, The University of Melbourne, Department of Economics, Working Paper Series, Research Paper Number 1078, 1-32.
• Crowe D., Haas J., Millot V., Rawdanowicz Ł. ve Turban S. (2022). “Population Ageing and Government Revenue: Expected Trends and Policy Considerations to Boost Revenue”, OECD Economics Department Working Papers No. 1737, ECO/WKP(2022)38, 1-53. Crowe D., Haas J., Millot V., Rawdanowicz Ł. ve Turban S. (2023). “Population Ageing and Government Revenue: It is Not All Bad News”, ECOSCOPE, January 24, 1-7.
• Cylus J., Williams G., Normand C., ve Figueras J. (2020). “Economic, Fiscal, and Societal Consequences of Population Aging – Looming Catastrophe or Fake News?”, Croat Med J., Apr. 61(2), 189–192.
• Çelikkaya, A. (2020). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Vergi Ahlakı: OECD Raporu Çerçevesinde Bir Değerlendirme”. Sayıştay Dergisi, Cilt: 31, Sayı: 116, Mart, 65-89.
• Duben, A. (2018). “Giriş”, Yaşlanma ve Yaşlılık Disiplinlerarası Bakış Açıları (Der: A. Duben), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 629, Bilgi ve Toplum 10, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erkan, K. (2022). “İkinci ABE İktidarında Japonya’da Göç Politikası Açılımının Siyasi Boyutu: Yabancı Bakıcı Alımı Örneği”, Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 4, Aralık, 2498-2516.
• European Commission (2020). Tax Policies in the European Union 2020 Survey, Luxembourg, Publications Office of the European Union.
• Genser, B. ve Holzmann, R. (2016). “The Taxation of Internationally Portable Pensions: An Introduction to Fiscal Issues and Policy Options”, CESifo DICE Report, ISSN 1613-6373, ifo Institut - Leibniz-Institut für Wirtschaftsforschung an der Universität München, München, Vol. 14, Iss. 1, 24-29.
• Göker, C. (2011). “Yönlendirici Vergilendirme”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (MÜHF-HAD.), Cilt: 17, Sayı: 3-4, 11-30.
• Gölçek, A. G. ve Göde, B. (2023). “The Course of Tax Revenue During the Process of Population Aging: Empirical Evidence from Turkey”, Fiscaoeconomia, 7 (Özel Sayı), 614-640. Doi: 10.25295/fsecon.1348960
• Heer B., Polito V. ve Wickens M. R. (2020). “Population Aging, Social Security and Fiscal Limits”, Journal of Economic Dynamics & Control, Volume: 116, July, 103913, 1-27.
• Hong G. E ve Schneider T. (2020). “Shrinkonomics Lessons from Japan-Japan is the World’s Laboratory for Drawing Policy Lessons on Aging”. Dwindling Populations, Finance & Development, March, 20-23.
• Höhn, C. (2008). “Demographischer Wandel und alternde Gesellschaft”, Alter(n) in der alternden Gesellschaft -Eine soziologische Einführung in die Wissenschaft vom Alter(n) (F. Thieme), Lehrbuch, VS Verlag für Sozialwissenschaften. ISBN 978-4-431-53975-9
• Işık A., Ay H., Meriç M. ve Baran T. (2011). “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminde Vergisel Avantajlar ve Uygulamaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı:1, 25-45.
• İçli, G. (2016). “Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık”, Yaşlılık Sosyolojisi (Ed: H. Ceylan), Yayın No: 1657, Beşerî Bilimler / Sosyoloji: 103, Aralık, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• James, E. (1995). “Averting the Old-Age Crisis”, International Monetary Fund, Finance & Development, June, 4-7.
• Kapar, R. (2005). “Kuşaklarararası Sosyal Dayanışma”, Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ekim-Kasım-Aralık, 5-12.
• Kaymak H. ve Dökmen G. (2021). “Nüfusun Yaş Yapısındaki Değişimin Bütçe Açıklarına Etkisi”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı:3, Eylül, 459-470.
• Kenanoğlu M. E. ve Aydın M. (2022). “Yaşlanan Nüfusun Servet Dağılımı Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş Ülkeler Üzerine Bir Değerlendirme”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 4, Aralık, 758-774.
• Kenton, W. (2021). “Consumption Smoothing Definition, Affect on Living Standards”, Investopedia. https://www.investopedia.com/terms/c/consumption-smoothing.asp (Erişim Tarihi: 27.04.2024).
• Kiser E. ve Karceski S. M. (2017). “Political Economy of Taxation”, Annual Review of Political Science, Volume: 20, 75–92.
• Ko J. ve Kwon H. (2015). “The Effect of an Aging Population on Personal Income Tax Revenue in Korea: Evidence from a Dynamic Microsimulation”, Korea Institute for Health and Social Affairs, Working Paper 09, 1-85.
• Kohli, M. (2013). “Alter und Altern der Gesellschaft”, Handwörterbuch zur Gesellschaft Deutschland (Ed: S. Mau, M. N. Schöneck), 3. Auflage, Springer VS.
• Malthus T. (1798). An Essay on the Principle of Population -An Essay on the Principle of Population, as it Affects the Future Improvement of Society with Remarks on the Speculations of Mr. Godwin, M. Condorcet, and Other Writers-, London: Printed for J. Johnson, in St. Paul’s Church-Yard.
• Mavili, A. (2020). “Yaşlılık, Yaşlanma ve Sosyal Hizmetler”, Modern Hayat ve Yaşlılık (Ed: Doç. Dr. H. Ceylan), 2. Basım, Yayın No: 1210, Sosyal Çalışmalar No: 07, Mart, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Nadir-Aykın, S. (2013). “Aile Hekimliğinde Komorbidite ve Multimorbiditeyi Anlamak”, Turkisch Journal of Family Medicine and Primary Care (TJFMPC), Vol. 7, No. 3, 35-39. Doi: 10.5455/tjfmpc.30945
• Nishiyama, S. (2013). “Fiscal Policy Effects in a Heterogeneous-Agent Overlapping-Generations Economy With an Aging Population”, Working Paper Series Congressional Budget Office Washington, DC, Working Paper 07, December, 1-60.
• OECD (2014). “Fundamental Principles of Taxation”, Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2023). “Elderly Population (indicator)”. doi: 10.1787/8d805ea1-en (Erişim Tarihi: 12 Nisan 2023).
• OECD Data (2023). “Old-Age Dependency Ratio”, OECD Data, https://data.oecd.org/pop/old-age-dependency-ratio.htm (Erişim Tarihi: 24.04.2023).
• OECD.Stat (2023). “Labour Force Statistics by Sex and Age-Indicators”. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=lfs_sexage_i_r (Erişim Tarihi: 11.04.2023).
• Okamoto, A. (2004). Tax Policy for Aging Societies Lessons from Japan, 1 st edition, (eBook), Springer Japan.
• Okamoto, A. (2007). “Optimal Tax Combination in an Aging Japan”, International Economic Journal, Volume: 21 (1), 91-114.
• Prammer, D. (2019). “How Does Population Ageing Impact on Personel Income Taxes and Social Security Contributions?”, The Journal of the Economics of Ageing, Volume 14, 1-18.
• Redonda A., Galasso V., Mazur M., Stewart M. ve Whittaker M. (2019). “Taxation in Aging Societies: Increasing the Effectiveness and Fairness of Pension Systems”, Aging Population and its Economic Impact + Immigration, T20 Japan, 1-17.
• Saint-Amans P. ve Perez-Navarro G. (2021), “Introduction”, OECD Work on Taxation, Centre for Tax Policy and Administration, OECD, https://www.oecd.org/tax/centre-for-tax-policy-and-administration-brochure.pdf (Erişim Tarihi: 20.09.2022).
• Salur, G. (2018). “Yaşlılık ve Bilişsel Süreçler”, Yaşlanma ve Yaşlılık Disiplinlerarası Bakış Açıları (De: A. Duben), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 629, Bilgi ve Toplum 10, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Samorodov, A. (1999). “Ageing and Labour Markets for Older Workers”. Employment and Training Department, International Labour Office Geneva, Employment and Trainging Papers 33, 1-33.
• Sarıca, A. O. (2006). Kayıt Dışı İstihdam ve Mücadele Yöntemleri, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Yıllık Programlar ve Konjonktür Değerlendirme Genel Müdürlüğü, Planlama Uzmanlığı Tezi, Temmuz, Ankara.
• Saygılı, S. (2017). Yaşlılık Psikolojisi, Yayıncı Sertifika No: 16440, İstanbul, Türdav Yayın Grubu.
• Şen H. ve Sağbaş İ. (2015). Vergi Teorisi ve Politikası, Ankara: Kalkan Ofset.
• Şenol O. ve Cansever İ. H. (2023). “Yaşlı Nüfusun Geleceği ve Sağlık Hizmetleri ile İlişkilendirilmesi: Dünya Bankası Gelir Grupları Üzerine Bir Araştırma”, Toplum ve Sosyal Hizmetler, 34(2), 267-283. Doi: 10.33417/tsh.989051
• Taşcı, F. (2010). “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya Örnekleri”, Çalışma ve Toplum (1), 175-202.
• Theglobaleconomy.com (2024a). “Female Labor Force Participation-Country Rankings”, Business and Economic Data for 200 Countries, https://www.theglobaleconomy.com/rankings/female_labor_force_participation/ (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
• Theglobaleconomy.com (2024b). “Afghanistan: Female Labor Force Participation”, Business and Economic Data for 200 Countries, https://www.theglobaleconomy.com/Afghanistan/Female_labor_force_participation/ (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
• Tufan, İ. (2016). Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma, Geliştirilmiş 2. Basım, Yayın No: 1479, Psikoloji/Psikiyatri No: 087, Mart, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• UNdata (2022). Life Expectancy at Birth for Both Sexes Combined (Years), The 2019 Revision, UNdata a World of Information, http://data.un.org/Data.aspx?q=life+expectancy&d=PopDiv&f= variableID%3a68 (Erişim Tarihi: 24.11.2022).
• UNDESA (2015). “Income Poverty in Old Age: An Emerging Development Priority 60+ Counts”, Department of Economic and Social Affairs Programme on Ageing, The Focal Point on Ageing in the United Nations System, 1-5. http://data.un.org/Data.aspx?q=life+expectancy&d=PopDiv&f= variableID%3a68 (Erişim Tarihi: 24.11.2022).
• Uysal, M. T. (2020). “Yaşlı Bireylerin Sosyalleşmesinde Dijital Teknolojinin Rolü: Dijital Yaşlılar Üzerine Bir Çalışma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 50, 43-59.
• Üstün, N. (2017). Yaşlanan Nüfus ve Ekonomiye Etkileri, Konya Ticaret Odası, Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü, Araştırma Raporu, Konya.
• WHO.INT (2019). “Decade of Healthy Ageing 2020-2030”, Update 1: March, https://www.who.int/docs/default-source/documents/decade-of-health-ageing/decade-healthy-ageing-update-march-2019.pdf?sfvrsn=5a 6d0e5c_2 (Erişim Tarihi: 27.04.2024).
• Worldometers (2024). “Dünya Nüfusu”, https://www.worldometers.info/tr/ (Erişim Tarihi: 02.05.2024).
• Yoshino N. ve Miyamoto H. (2019). “How Does Population Aging Affect the Effectiveness of Monetary and Fiscal Policies?”, Asian Development Bank Institute (ADBI) Working Paper 1064, Tokyo: Asian Development Bank Institute.