SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÇERÇEVESİNDE ŞİRKETLERİN ÇEVRESEL SORUMLULUKLARININ İNCELENMESİ

Year 2025, Issue: 67, 353 - 370

Sevim Ağaç , Mahmut Sami Öztürk

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilirlik çerçevesinde yer alan şirketlerin çevresel sorumluluklarının araştırılarak, şirketlerin en çok hangi çevresel ilkelere uyum sağladıklarını araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksinde yer alan 25 şirketin 2022 yılında yayınladıkları sürdürülebilirlik uyum raporları incelenmiştir. Yayınlanan raporlara Kamu Aydınlatma Platformu üzerinden ulaşılmıştır. Sürdürülebilirlik uyum raporlarında genel ilkeler, çevresel ilkeler, sosyal ilkeler ve kurumsal yönetim ilkeleri olmak üzere dört bölüm yer almaktadır. Yapılan araştırmanın konusu çevresel sorumluluk olarak belirlendiği için sürdürülebilirlik uyum raporlarında yer alan genel ilkeler ve çevresel ilkelere ait veriler toplanmıştır. Bu kapsamda öncelikle sürdürülebilirlik raporlarında şirketlerin genel ilkelere ve çevresel ilkelere uyum durumları istatiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Uygulama kısmında şirketleri denetleten denetim firmalarının, şirketlerin sektörlerinin, şirketlerin bulundukları pazarların, şirketlerin yaşlarının genel ve çevresel ilkelere uyum durumuna etki edip etmediği ve ilkeler arasında bir ilişki bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Çalışmadan elde edilen temel sonuçlara göre, çevresel ilkeler içinde enerji projelerinin şirketlerin en çok uyum gösterdiği konu olduğu tespit edilmiştir. Şirketlerin en fazla uyum gösterdiği ilke B20 kodlu “enerji verimliliği projeleri yapılmış ve enerji verimliliği projeleri sayesinde elde edilen enerji tüketim ve emisyon azaltım miktarı kamuya açıklanmıştır” ilkesi olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte şirketleri denetleyen denetim firmalarının ve şirketlerin yaşlarının genel ve çevresel ilkelere uyum konusunda etkili olabildikleri görülmüştür. Ayrıca sürdürülebilirliğin uygulanması ve izlenmesinin çevresel ilkeler ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Sürdürülebilirlik, Çevresel Sorumluluk, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi

EXAMINATION OF THE ENVIRONMENTAL RESPONSIBILITIES OF COMPANIES WITHIN THE FRAMEWORK OF SUSTAINABILITY

Abstract

This study aims to investigate the environmental responsibilities of companies within the framework of sustainability and to investigate which environmental principles companies comply with the most. For this purpose, the sustainability compliance reports published by 25 companies included in the BIST Sustainability 25 Index in 2022 were examined. The published reports were accessed via the Public Disclosure Platform. Sustainability compliance reports include four sections: general principles, environmental principles, social principles, and corporate governance principles. Since the subject of the research was determined as environmental responsibility, data on the general principles and environmental principles included in the sustainability compliance reports were collected. In this context, first of all, the compliance status of companies with general principles and environmental principles in sustainability reports was analyzed using statistical methods. In the application section, it was investigated whether the auditing firms that audit the companies, the sectors of the companies, the markets where the companies are located, and the ages of the companies affect the compliance status with general and environmental principles and whether there is a relationship between the principles. According to the basic results obtained from the study, it was determined that energy projects are the subject that companies comply with the most among environmental principles. The principle that companies comply with the most was determined as the B20 coded principle of "energy efficiency projects have been implemented and the amount of energy consumption and emission reduction achieved through energy efficiency projects has been disclosed to the public". In addition, it has been observed that the auditing firms that audit the companies and the ages of the companies can be effective in compliance with general and environmental principles. It has also been concluded that the implementation and monitoring of sustainability are related to environmental principles.

Keywords

Sustainability, Environmental Responsibility, BIST Sustainability

References

• Ashrafi, M., Adams, M., Walker, T.R. and Magnan, G. (2018). How Corporate Social Responsibility Can Be Integrated Into Corporate Sustainability: A Theoretical Review of Their Relationships, International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 25(8), 672-682.
• Ağraş, S. and Çetinkaya, F. (2023). Tekstil Sektöründe Çevresel Duyarlılık ve Sürdürülebilirlik Politikalarına Yönelik Bir İçerik Analizi, Equinox Journal of Economics Busuniss and Political Studies, 10(1), 26-48.
• Camilleri, M.A. (2017). Corporate Sustainability and Responsibility: Creating Value For Business, Society and The Environment, Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility, 2, 59-74.
• Çetin, A.A., Doğan, S. and Çetin, O.İ. (2019). Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Çevresel Sürdürülebilirlik İlişkisi: Marmara Bölgesi’ndeki İşletmeler Örneği, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 625-640.
• Değirmenci, B. (2022). Çevresel Tutum ile Çevresel Sorumluluk İlişkisinin İncelenmesi: Yasal ve Ekonomik Sorumluluğun Aracılık Rolü, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 6(1), 1703-1718.
• Dil, E. and Talaş, Z. (2021). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Başarılı Şirketlerin Çevresel Sürdürülebilirlik Yaklaşımlarına Dair Araştırma, İş Ahlakı Dergisi, 14(2), 201-241.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, Ekonomik ve Çevresel Boyutlarla Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkınma, International Journal of Economics Politics Humanities and Sociel Seciences 3(3),196-215.
• Hayta, A.B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
• Hazır, Ç.A. (2018). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilirlik Performans Ölçümü, Türkmen Kitabevi, İç Baskı, İstanbul.
• Karaca, A.R. (2002). İşletmelerde Çevre Koruma Bilinci ve Yükümlülükleri, Türkiye ve Avrupa Birliğinde İşletmeler Yönünden Çevre Koruma Politikaları, Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(1), 1-11.
• Kardos, M., Gabor, M.R. and Cristache, N. (2019). Green Marketing’s Roles In Sustainability and Ecopreneurship. Case Study: Green Packaging’s Impact On Romanian Young Consumers Environmental Responsibility, Sustainability, 11(873), 1-12.
• Kılıç, S. (2006). Yeni Toplumsal ve Ekonomik Arayışlar Sürecinde Sürdürülebilir Kalkınma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 81-101.
• Lee, J.W., Kim, Y.M. and Kim Y.E. (2016). Antecedents of Adopting Corporate Environmental Responsibility and Green Practices, Journal of Business Ethics, 148, 397-409.
• Madaleno, M., Dogan, E. and Taskin, D. (2022). A Step Forward On Sustainability: The Nexus Of Environmental Responsibility, Green Technology, Clean Energy and Green Finance, Energy Economics, 109, 1-11.
• Önder, Ş. and Ağca, A. (2018). İşletmelerin Risk Gruplarına Göre Çevresel Sürdürülebilirlik Uygulamaları: BIST 100 Endeksinde Bir Uygulama, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 77-89.
• Özüpek, M.N. (2013). Kurumsal İmaj ve Sosyal Sorumluluk, Eğitim Yayınevi, İkinci Baskı, Konya. Schaefer, A. and Crane, A. (2005). Addressing Sustainability and Consumption, Journal of Macromarketing, 25(1), 76-92.
• Tarhan, A. (2011). Kurumsal Çevre Sorumluluğu: Sanayi Kuruluşların Web Sayfaları Üzerine Bir Değerlendirme, 6(3), 539-559.
• Tüm, K. (2014). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları: Sürdürülebilirlik Muhasebesi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 58-81.
• Şen, H., Kaya, A. and Alpaslan, B. (2018). Sürdürülebilirlik Üzerine Tarihsel ve Güncel Bir Perspektif, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 29(107), 1-47.
• Şeker, Y. and Atasel, O.Y. (2021). Firmaların Çevresel Sürdürülebilirlik Değerleri ve Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu: BİST Kurumsal Yönetim Endeksi’nde Bir Araştırma, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 722-761.
• Ülger, B. (2003). İşletmelerde İletişim ve Halkla İlişkiler ‘The Big Business’, Der Yayınları, İstanbul.