THE SOCIOLOGY OF SPORT IN TURKISH CINEMA: A REVIEW OF ZAFERİN RENGİ

Year 2025, Issue: 69, 267 - 279, 18.07.2025

Nur Özdemir

https://doi.org/10.30794/pausbed.1594360

Abstract

In this study, the scenes, fiction, dialogues in the Turkish film Zaferin Rengi were analyzed within the framework of some theoretical orientations of the sociology of sport sub-discipline. The film was analyzed in the light of descriptive analysis with themes such as ‘the social function of sport’ and ‘the effect of football on social solidarity’ that can be included in the scope of sociology of sport. In this framework, visual document analysis, which is a field of qualitative-interpretive analysis, was preferred as a method in the study. The article focuses on the outputs of the sociology of sport rather than the theoretical and methodological outputs within the scope of media. Sport is an important research object of sociology as a social and cultural phenomenon. In this context, sociology of sport is a sub-discipline in which studies are carried out to explain the role of sport in social life. Moreover, sports, which is intertwined with social life, has also been the subject of films. One of these films is the 2024 film Zaferin Rengi directed by Abdullah Oğuz. In the film, the role of Fenerbahçe sports club in the period of the National Struggle, as well as the General Harrington cup, which is the most important of the competitions with the occupation forces between 24 May 1918 and 9 November 1923, is the subject of the film. In this context, thanks to the film Zaferin Rengi, which is inspired by real life, the audience reveals the integrative and national consciousness-raising aspect of sports in general and football in particular. In this study, the findings obtained in line with the sample of The Zaferin Rengi were described, interpreted and evaluated using qualitative research techniques in the context of sports sociology.

Keywords

Sport Sociology, Visual Sociology, Zaferin Rengi, Fenerbahçe

TÜRK SİNEMASINDA SPOR SOSYOLOJİSİ: ZAFERİN RENGİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Bu çalışma, Türk yapımı olan ve gerçek hayattan esinlenilen Zaferin Rengi adlı filmdeki sahne, kurgu, diyaloglar ve spor sosyolojisi alt disiplininin bazı teorik yönelimleri çerçevesinde analiz edilmiştir. Spor ve toplum konusunun kapsamına girebilecek “sporun toplumsal işlevi”, “futbol ve toplumsal dayanışma“ ve benzeri temalar ile film betimsel analiz ışığında incelenmiştir. Bu çerçevede çalışmada yöntem olarak niteliksel-yorumsal incelmenin bir alanı olan görsel doküman analizi tercih edilmiştir Makalede medya kapsamındaki teori ve metodolojik çıktılardan ziyade, spor sosyolojisinin çıktılarına ağırlık verilmektedir. Spor, toplumsal ve kültürel bir olgu olarak sosyolojinin önemli bir araştırma nesnesidir. Bu bağlamda spor sosyolojisi, sporun toplumsal hayattaki rolünü izah edebilmek için çalışmalar yürütülen bir alt disiplin olarak karşımıza çıkmaktadır. Dahası toplumsal hayatla iç içe olan spor filmlere de konu olmuştur. Bu filmlerden birisi 2024 yapımı Abdullah Oğuz’un yönettiği Zaferin Rengi filmidir. Filmde Fenerbahçe spor kulübünün Milli Mücadele dönemindeki rolünün yanı sıra 24 Mayıs 1918 ile 9 Kasım 1923 tarihleri arasında işgal kuvvetleriyle geçekleştirilen müsabakalardan en önemlisi olan General Harrington kupasını konu edinilmiştir. Bu bağlamda seyirci Zaferin Rengi filmi sayesinde genel olarak sporun özel ise olarak futbolun toplum üzerindeki bütünleştirici ve milli bilinç uyandırıcı yönünü gözler önüne sermektedir. Bu çalışma Zaferin Rengi örneklemi doğrultusunda elde edilen bulgular spor sosyolojisi ve nitel araştırma teknikleri aracılığı ile betimlenmiş, yorumlanmış ve değerlendirilmiştir.

Keywords

Spor Sosyolojisi, Görsel Sosyoloji, Zaferin Rengi, Fenerbahçe

References

• Akbaş, A. (2024). Türkiye’de Spor Sosyolojisi: Fiziksel Kültürel Çalışmalar. Dede Korkut Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-20.
• Aysal, N. (2023). Meşrutiyetten Cumhuriyete Mustafa Kemal Atatürk ve Spor. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(100. Yıl Özel Sayısı), 19-32. https://doi.org/10.33689/spormetre.1400226
• Bilir, H. (2020). Sporun Toplumsal İşlevi: Sosyolojik Bir Yaklaşım. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 27-36.
• Canşen, E. (2015). Türkiye Cumhuriyeti’nin Spor Politikaları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 33-48.
• Coakley, D. (2017). Sports in Society: Issues and Controversies. McGraw-Hill Education.
• Çakır, V. O., & Korkmaz, S. (2015). Müzik ve Hareket Bağlamında Futbol Tezahüratları. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS).
• Çelik, V. O., & Bulgu, N. (2010). Geç Osmanlı Döneminde Batılılaşma Ekseninde Beden Eğitimi ve Spor. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (24), 137-147.
• Delaney, T., & Madigan, T. (2021). The Sociology of Sports: An Introduction. McFarland.
• Demir, N. (2020). Millî Mücadele Döneminde Fenerbahçe’nin Yeri ve Önemi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul. 
• Demirbolat, A. (1998). Toplum ve Spor. Kadıoğlu Matbaası.
• Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2014). Filmlerle sosyoloji. (S. Ertekin, Çev.) (3. bs.). Metis Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2008). Futbol ve Futbolu İnceleme Üzerine. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26(2), 1-58. Fenerbahçe Dergisi, (2003). Mart Ayı, Sayı 2.
• Giulianotti, R. (2004). Sport and Modern Social Theorists. Springer.
• Hargreaves, J. (Ed.). (2014). Sport, Culture, and Ideology (RLE Sports Studies). Routledge.
• Harper, D. (2012). Visual Sociology. Routledge.
• Harper, D. (1988). “Visual Sociology: Expanding sociological vision”, American Sociologist (19): 54–70. https://doi.org/10.1007/BF02692374
• İlhan, E. (2018). Spor Kültürü ve Medya. B. Ayhan (Ed.), İletişim Sosyolojisi içinde (ss. 409-440). Literatürk Academia.
• Jarvie, G. & Maguire, J. (1994). Sport and Leisure in Social Thought. Routledge.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Kozanoğlu, C. (1996). Türkiye’de Futbol “Bu Maçı Alıcaz. İletişim Yayınları.
• Orejan, J. (2011). Football/Soccer: History and Tactics. McFarland & Co Inc.
• Öztürk, A. (2024). Gündelik Hayat Sosyolojisi ve Sinema: ‘Neşeli Hayat’ Film Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(91), 943-962. https://doi.org/10.17755/esosder.1394621
• Satır, M., & Çetin, C. (2019). Toplumsal Gerçeklı̇ğı̇n İdeolojı̇k İnşasında Bı̇r Kı̇tle İletı̇şı̇m Aracı Olarak Sı̇nemanın Rolü: Potemkı̇n Zırhlısı Fı̇lmı̇ Örneğı̇. Kurgu, 27(2), 129-146.
• Snyder, E. E. (1974). Sociology of Sports: Concepts and Theories. Journal of Popular Culture, 8(2), 361-369. https://doi.org/10.1111/j.0022-3840.1974.00361.x
• Stevenson, C. & Nixon, J. E. (1972). A Conceptual Scheme of The Social Functions of Sport. Sportwissenschaft, 2, 119-132.
• Terlemez, M. (2024). Osmanlı Döneminde Futbol Kulüplerinin Kendi Aralarındaki ve İşgal Kuvvetlerine Karşı Oynadıkları Futbol Müsabakaları. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 8(1), 31-62. https://doi.org/10.55243/ihssr.1401683
• Tezcan, M. (1992) Toplumsal Değişme ve Spor. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 25(2), 617-623.
• Toksoy, N. G. (2019). Görsel Sosyolojik Saha Araştırmaları ve Fotoğraf. Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 362-373. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.32610
• Turner, B. S. (2020). Sosyoloji Sözlüğü. Pinhan Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Varlı Görk, R. (2016). Bir Yöntem, Yöntembilim ve/veya Bir Sosyoloji Alanı Olarak Görsel Sosyoloji. Yedi (15), 25-39. https://doi.org/10.17484/yedi.98163
• Yetim, A.A. (2000). Sporun Sosyal Görünümü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 1, 63-72.
• Yıkmış, G. (2020). Futbolda Kullanılan Taktik ve Sistemlerin Felsefe ve Bilimsellik Açısından Tahlili. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara. 
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.