Sınırda Karbon Düzenlemesi ve Seçilmiş Sektörlerde Türkiye’nin Küresel Rekabet Gücü

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 17, 29.03.2024

Zeynep Aktaş Çimen

https://doi.org/10.30586/pek.1378742

Öz

Avrupa ve Dünya için iklim değişikliği ve çevresel kirlilik, varoluşsal bir tehdit olarak algılanmaktadır. Avrupa Birliği (AB), bu sorunların üstesinden gelebilmek ve sürdürülebilir bir kalkınma için 11 Aralık 2019 tarihinde, Avrupa Yeşil Mutabakatını açıklamıştır. Bu düzenlemeler ile AB, Türkiye’nin de içlerinde olduğu, ithalat yaptığı ülkelerden sürdürülebilirlik koşullarına uyumu aramaktadır. Mutabakat kapsamında sınırda karbon düzenlemesi, uluslararası ticareti etkileyecek en önemli hususlardan birisidir. İhracatının yaklaşık yarısını AB’ye gerçekleştiren Türkiye’nin ihracatta rekabetçi olabilmesi için bu mutabakata uyumu büyük önem arz etmektedir. Bu uyum, aynı zamanda küresel ticarette entegrasyonu ve uluslararası yatırımların yönelmesi açısından kritik önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (RCA) ve Göreli İhracat Avantajı (RXA) Endeks katsayıları ile sınırda karbon düzenlemesi kapsamında ilk aşamada yer alan demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre ve elektrik sektörlerinde Türkiye’nin rekabet gücünü ortaya koymaktır. Çalışma, 2005-2022 yılları arasını kapsamaktadır. Veriler, Uluslararası Ticaret Merkezi Trade Map veri tabanı tarafından sunulan Armonize Sistem (Harmonized System-HS) sınıflandırmasından elde edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre Türkiye’nin, çimento sektöründe güçlü, demir-çelik sektöründe orta, alüminyum sektöründe zayıf rekabet avantajına, elektrik ve gübre sektörlerinde ise rekabet dezavantajına sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sınırda Karbon Düzenlemesi, Rekabet Gücü, RCA, RXA

Carbon Regulation at the Border and Turkey's Global Competitiveness in Selected Sectors

Öz

Climate change and environmental pollution are perceived as an existential threat for Europe and the world. On December 11, 2019, the European Union (EU) announced the European Green Deal to overcome these problems and achieve sustainable development. With these regulations, the EU seeks compliance with sustainability requirements from the countries it imports from, including Turkey. Carbon regulation at the border is one of the most important issues that will affect international trade. For Turkey, which exports about half of its exports to the EU, compliance with this agreement is of great importance for Turkey to be competitive in exports. This harmonization is also critical in terms of its integration in global trade and attracting international investments. The aim of this study is to reveal Turkey's competitiveness in the iron and steel, aluminum, cement, fertilizer and electricity sectors, which are in the first phase of the border carbon arrangement, using the Revealed Comparative Advantage (RCA) and Relative Export Advantage (RXA) Index coefficients. The study covers the period between 2005 and 2022. The data are obtained from the Harmonized System (HS) classification provided by the International Trade Center Trade Map database. According to the results of the study, Turkey has a strong competitive advantage in the cement sector, the cement sector, a moderate competitive advantage in the iron and steel sector, a weak competitive advantage in the aluminum sector, and a competitive disadvantage in the electricity and fertilizer sectors.

Anahtar Kelimeler

Carbon Regulation at the Border, Competitiveness, RCA, RXA

Kaynakça

• Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (2023). Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Uygulama Tüzüğü Çevirisi ve Webinarlar. Gayriresmî Tercüme. https://www.atso.org.tr/tr/duyurular/duyurular/mevzuat/sinirda-karbon-duzenleme-mekanizmasi-skdm-uygula, (Erişim Tarihi: 25.10.2023).
• Balassa, B. (1965). Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage. The Manchester School, 33(2), 99-123.
• Çağatay, B. (2022). Türkiye’nin Dış Ticaret ve İklim Değişikliği Politikaları: SWOT Analizi Yöntemi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 290-322.
• Chase, P.; Pinkert, R. (2021). The EU’s Triangular Dilemma on Climate and Trade. German Marshall Fund, Policy Brief, 9.
• Chen, G. (2023). Impact of Carbon Border Adjustment Mechanism on China's Manufacturing Sector: A dynamic Recursive CGE Model Based on an Evolutionary Game. Journal of Environmental Management, 347, 119029.
• Çeştepe, H.; Tunçel, A. (2018). Türkiye Demir Çelik Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Analizi. Journal of Turkish Studies, 13(15), 113-129.
• Danna-Buitrago, J.P.; Stellian, R. (2022). A New Class of Revealed Comparative Advantage Indexes. Open Economies Review, 33(3), 477-503.
• Duan, Y.; Ji, T.; Lu, Y.; Wang, S. (2021). Environmental Regulations and International Trade: A Quantitative Economic Analysis of World Pollution Emissions. Journal of Public Economics, 203, 1-37.
• Erkan, B. (2017). Türkiye’nin İhracatında Uzmanlaşma ve Rekabet Edebilirlik Düzeyi: Avrupa Birliği Piyasası-Küresel Piyasalar Karşılaştırmalı Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(6), 68-88.
• Erkan, B.; Batbaylı, Ş. (2017). Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) Üyesi Ülkelerin Küresel Rekabet Pazarlarındaki Karşılaştırmalı Üstünlükleri. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(Özel Sayı), 31-49.
• European Commission (2023). Carbon Border Adjustment Mechanism. https://taxation-customs.ec.europa.eu/carbon-border-adjustment-mechanism_en, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• European Commission (2021). Regulation of the European Parliament and of the Council. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/?uri=CELEX%3A52021PC0564, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• European Commission (2009). The Copenhagen climate agreement: EU positions and state of play. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/MEMO_09_445, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• European Council (2023). Fit for 55. https://www.consilium.europa.eu/en/policies/green-deal/fit-for-55-the-eu-plan-for-a-green-transition/#what, (Erişim Tarihi: 18.09.2023).
• European Union (2023). Regulation (EU) 2023/956 of the European Parliament and of the Council of 10 May 2023. Offical Journal of European Union. https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2023/956/oj, (Erişim Tarihi: 26.11.2023).
• European Union (2021). Regulation (EU) 2021/1119 of the the European Parliament and of the Council of 30 June 2021. Official Journal of the European Union. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32021R1119, (Erişim Tarihi: 25.10.2023).
• Esterhuizen, D.; Van Rooyen, C.J. (2001). Creating a Chain Reaction: The Competitiveness of the Agricultural Input Industry in South Africa. Department of Agricultural Economics. Africa (No. 1737-2016-140379), ss. 1-10.
• Frohberg, K.; Hartmann, M. (1997). Comparing Measures of Competitiveness. Discussion paper, No: 2, ss. 1-19.
• Hambalková, M. (2006). The Factors of Competitiveness and the Quantification of Their Impact on the Export Efficiency of Grape and Wine in the Slovak Republic. Agricultural Economics, 52(8), 389-394.
• İmer Ertunga, E.; Seyhun, Ö.K. (2022). Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ve Türkiye’nin İhracatına Olası Etkileri. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 13(1), 1-13.
• Jaffe, A.B.; Peterson, S.R.; Portney, P.R.; Stavins, RN. (1995). Environmental Regulation and the Competitiveness of U.S. Manufacturing: What Does the Evidence Tell Us?. Journal of Economic Literature, 33(1), 132-163.
• Koç, B.E.; Kaynak, S. (2023). Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Türkiye - AB-27 Dış Ticaret İlişkisi Üzerine Olası Etkisi. Verimlilik Dergisi, 57(2), 273-288.
• Keen, M.; Parry, I.W.H.; Roaf, J. (2021). Border Carbon Adjustments: Rationale, Design and Impact. IMF Working Paper, No. 2021/239.
• Laursen, L. (2015). Revealed Comparative Advantage and the Alternatives as Measures of International Specialization. Eurasian Business Review, 5(1), 99-115.
• Lin, B.; Zhao, H. (2024). Asymmetric Trade Barriers and CO2 Emissions in Carbon-Intensive Industry. Journal of Environmental Management, 349, 119547.
• Morgado Simões, H.A. (2023). EU Carbon Border Adjustment Mechanism Implications for Climate and Competitiveness. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2022/698889/EPRS_BRI(2022)698889_EN.pdf, (Erişim Tarihi: 19.09.2023).
• Our World Data (2023). Annual CO₂ emissions. https://ourworldindata.org/grapher/annual-co2-emissions-per-country?country=~OWID_WRL, (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
• Reinaud, J. (2008). Issuesbehind Competitivenessand Carbon Leakage:Focuson Heavy Industry. IEA Information Paper. Paris: OECD and International Energy Agency.
• Rossetto, D. (2023). The Long-Term Feasibility of Border Carbon Mechanisms: An Analysis of Measures Proposed in the European Union and the United States and the Steel Production Sector. Sustainable Horizons, 6, 1-8.
• Sarıçoban, K.; Kösekahyaoğlu, L. (2017). Ticaret Sonrası Verilerle Rekabet Gücünün Ölçülmesinde Kullanılan İndeksler Üzerine Bir Literatür Taraması. The Journal of Academic Social Science, (7), 424-444.
• Startiene, G.; Remeikiene, R. (2014). Evaluation of Revealed Comparative Advantage of Lithuanian Industry in Global Markets. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 110, 428-438.
• Statistics (2023). Glossary. https://www.statistics.com/glossary/trimmed-mean/, (Erişim Tarihi: 29.09.2023).
• T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2023). Paris Anlaşması. https://iklim.gov.tr/paris-anlasmasi-i-34, (Erişim Tarihi: 19.09.2023).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı (2023a). Viyana Sözleşmesi ve Montreal Protokolü. https://www.mfa.gov.tr/viyana-sozlesmesi-ve-montreal-protokolu.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı (2023b). Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) ve Kyoto Protokolü. https://www.mfa.gov.tr/united-nations-framework-convention-on-climate-change-_unfccc_-and-the-kyoto-protocol.en.mfa, (Erişim Tarihi: 26.11.2023).
• T.C. Ticaret Bakanlığı (2023). Genel Bilgi. https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/yesil-mutabakat/genel-bilgi, (Erişim Tarihi: 30.11.2023).
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (2022). İhracat 2022 Raporu. https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/TIM%20I%CC%87hracat%20Raporu%202022.pdf, (Erişim Tarihi: 19.09.2023).
• Torok, A.; Jambor, A. (2016). Determinants of the Revealed Comparative Advantages: The Case of the European Ham Trade. Agricultural Economics, 62(10), 471-482.
• Tur, F.; Alkan, B. (2023). Rekabetin Rengi Yeşil, Yeni Yeşil Düzen ve Kompleksite Atlası, TSKB Ekonomik Araştırmalar: İstanbul; 2023, ss. 1-20.
• Trade Map. (2023). https://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1%7c792%7c%7c%7c42%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c2%7c1%7c1%7c1%7c1%7c1, (Erişim Tarihi: 03.09.2023).
• United Nations (1992). United Nations Framework Convention on Climate Change. https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf, (Erişim Tarihi: 19.09.2023).
• United Nations Climate Change (2023a). What is the Kyoto Protocol?. https://unfccc.int/kyoto_protocol, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• United Nations Climate Change (2023b). The Paris Agreement. What is the Paris Agreement?. https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• United Nations Framework Convention on Climate Change-Conference of the Parties (2009). Report of the Conference of the Parties on its fifteenth session, held in Copenhagen from 7 to 19 December 2009. https://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/CC%20copenhagen.pdf, (Erişim Tarihi: 17.09.2023).
• Vollrath, T.L. (1991). A Theoretical Evaluation of Alternative Trade İntensity Measures of Revealed Comparative Advantage. Weltwirtschaftliches Archive, 127(2), 265-280.
• Yalçın, T.; Bakan, S. (2021). Türkiye’nin Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemiyle Analizi (2005-2018 Dönemi). Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(2), 98-114.
• Yeldan, E.; Aşıcı, A.A.; Acar, S. (2020). Ekonomi Göstergeleri Merceğinden Yeni İklim Rejimi. TÜSİAD Raporu.
• Yılmazer, M.; Karabiber, B. (2022). Türkiye’de Ihracat, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve Karbon Emisyonu Ilişkisi. Business and Economics Research Journal, 13(2), 199-220.
• Yoga Prasada, I.; Dhamira, A. (2021). The Competitiveness of Natural Rubber by Exporting Countries in the Global Market. E3S Web of Conferences, Indonesia (5-9 Nisan 2021).