Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi'ne Göre İmâdiyye'deki İlim ve Medreseler

Year 2017, Volume: 3 Issue: 2, 56 - 70, 01.06.2017

Bzhar Ahmed

Abstract

Tarihte pek çok seyyah Osmanlı İmparatorluğu'na gelip, Osmalı şehirleri,
kültürü, medeniyeti, günlük yaşamı ve onların hakimiyetindeki milletlerden
bahsetmiştir. Bunlardan biri olan Evliyâ Çelebi de bir Osmanlı insanı olarak
doğmuş; tüm eğitim hayatim ve yaşamını Osmanlı Devleti sınırları içerisinde
geçirmiş, neredeyse hayatinın tamamında Osmanlı coğrafyasını gezmiş ve
ardında Osmanlı kültür ve medeniyetinden ayrıntilı olarak bahsettği on ciltlik
bir Seyahatnâme bırakmıştir. Evliya'nın gezip gördüğü ve kayda geçtiği
yerlerden bir tanesi ise Kürdistan olarak adlandırılan bölgedir.
Bu yazıda ele aldığımız İmadiyye şehri, Evliya'nın Güneydoğu Anadolu Bölgesi
gezisinde geniş bir yer bulmuştur. İmadiyye şehrinden bahsettği bölümde
Evliya'nın dikkatini çeken bir konu ise buradaki ilim ve medrese kültürüdür. O
burada yer alan Kubahan medresesini büyük Osmanlı medreselerinden biri
imişcesine anlatmış ve medreseye dair ayrıntilı bilgiler aktarmıştir. Bu nedenle
Evliya'nın İmadiyye şehrinde ilim ve medrese hayatina dair verdiği bilgiler,
hem bölgenin hem de İmadiyye şehrinin XVII. yüzyıldaki ilmi yaşamını ortaya
koymak için birincil kaynak olma mahiyetine sahiptir

Keywords

Evliya Çelebi, İmadiyye, İlim, Medrese

References

• Evliyâ Çelebî, Evliya Çelebi Seyyahatnamesi Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 305 Numaralı Yazmanın Trabskripsiyonu-Dizin, Cilt 4, haz. Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, YKY, İstanbul 2000. Ahmed Sıdki Ali El- Şekirat, Tarih muessesse şiyuh el- islâm fi ahd el- osmani ( H.828-1341/ M. 1425- 1922), Urdun: Kanan matbası Adullah Hurşit Aleyi, El-Amair el-İslâmiye fi nevahiha hatâ nihaye kernel- sani aşır el- hijri/ elsanmın aşır el- miladî, İstanbul: Ravza Matbaası, 2012 Abbas El- Azavi, El- İmadiyye fi muhteli el- usur, tahkik: Hamdi abdulmecid selefi, Abdulkerim fendi, Erbil: Terbiye bakanlığın matbaası, 1998 Kamira Abdulsemed el-duski, Kürdistan el- osmaniye fi el- nisif el- evvel min el- kırın el- tas‘ elaşır, Erbil: Terbiye bakanlığın matbaası, 1. Baskısı, 2002 Sıdik bn Husain el- kenuci, El- tac el- mukemmel min cevahir masir el- tıraz al-ahır ve el- evvel, Beyrüt: Darul ikra, 2. Baskısı, 1983 Muhammed Emin zeki, Meşahir el- Kürt ve el- Kürdistan, Dimeşk: Dar el- zeman, 2. Baskısı, 2. cilt, 2006 Nazdar Celil Mustafa, Devr Ulame El- Kürd fi el- delve Osmaniye el- kırın el- sadis aşır ve el- sabiʿ aşır, Erbil: El- hac Haşim matbaası, 2013