KÜRESEL İKLİM KRİZİ BAĞLAMINDA YENİ NESİL KENTSEL TASARIM YARIŞMASI DENEYİMİ; MELES YARIŞMASI ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 106 - 121, 31.12.2021

Mehmet Nazım Özer , Savaş Zafer Şahin

https://doi.org/10.53784/peyzaj.1028600

Öz

Kentleşme deneyimlerine bağlı olarak kentlerimiz doğal niteliklerini ve kentsel potansiyellerini önemli oranda yitirmiştir. Kentlerin çeperlerinde olan, ancak hızlı kentleşme sonucu kent içerisinde kalan birçok ekolojik alan, yanlış müdahaleler veya yoğun yapılaşma sonucunda bozulmaya, ekolojik özelliklerini yitirmeye başlamıştır. Birçok kentimizde atıl kalmış veya korunamamış ekolojik alanların, küresel iklim krizi bağlamında yeniden ve yeni yaklaşımlar ile ele alınması gereklidir. Bu yaklaşım, kentsel büyümeyi kontrol etme, doğal kaynakları koruma, ekonomik gelişme, kentsel yenileme için çok yönlü planlama, tasarım ve yönetim konularını içermelidir.
Meles Çayı’nın, yoğun kentsel alanlardan kentsel çepere doğru bir ekolojik koridor olması ve bu koridorun kent ile entegrasyon aracı olarak değerlendirilmesi amacıyla açılan yarışma, bu tür yaklaşımlara en iyi örneklerden biridir. Çünkü Meles Çayı, diğer benzerleri gibi ekolojik anlamda kentleşmenin olumsuz etkilerine maruz kalmış ve bu bağlamda doğal bir çok özelliğini yitirmek üzere olmasına rağmen hala önemli bir potansiyel taşımaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından açılan bu alana ilişkin yarışma; geniş bir ekosistem içinde hem kırsal hem de kentsel ortamlarda biyolojik çeşitliliği sağlayan ve yöneten, doğal, yarı doğal ve kentsel alanlar arasındaki ilişkilerin yeniden kurgulanmasının araçlarını aramaktadır.
Kentsel tasarım yarışmaları, kent planlama ve kentsel tasarım ortamında kamuoyu oluşturmaya, yeni yaklaşımlara, teknolojilere ve araştırmalara öncülük etmeye, mevcut planlama ve tasarım paradigmalarını tartışmaya açmaya ve değiştirmeye yönelik kuram ve kurgu üretmeyi hedeflemektedir. Bu çalışmada, ekolojik koridorun çok katmanlı, çok boyutlu ve karmaşık sorunlarına yönelik açılan “Kentsel ve Ekolojik Omurga Olarak Meles Çayı Ulusal Kentsel Tasarım Fikir Projesi Yarışması”nda 1. Mansiyon ile değerlendirilen projemizin yaratıcı, yenilikçi ve öncü çözümler olarak tartışmaya açılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekoloji, kentsel tasarım yarışmaları, planlama

EXPERIENCE OF A NEW GENERATION URBAN DESIGN COMPETITION IN THE CONTEXT OF GLOBAL CLIMATE CRISIS: THE CASE OF MELES COMPETITION

Öz

Based on the past urbanization experiences, our cities have significantly lost their natural qualities and urban potential. Many ecological areas that have remained on the peripheries of cities once became a part of the city because of rapid urbanization and have started to deteriorate and lose their ecological characteristics due to improper interventions or intensive construction. The idle and unprotected areas of ecological value in many of our cities should be reconsidered and new approaches should be adopted in the context of global climate crisis. This approach should include multifaceted planning, design and management issues for controlling urban growth, protecting natural resources, providing economic development and healthy urban renewal.
Meles River is an ecological corridor from dense urban areas to the urban periphery and the competition opened to evaluate this corridor as a means of integration with the city is one of the best examples of such approaches. Because, Meles River still has a significant potential in ecological sense even though it has been exposed to the negative effects of urbanization and lost or about to lose many natural features, like its peers. The competition for this area, opened by the Izmir Metropolitan Municipality, seeks the means of reconstructing the relations between natural, semi-natural and urban areas that provide and manage biological diversity in both rural and urban environments within a wide ecosystem.
Urban design competitions aim to create public opinion in the urban planning and urban design environment, to lead new approaches, technologies and research, to discuss and change existing planning and design paradigms, and to produce theory and fiction. In this study, it is aimed to discuss the creative, innovative and pioneering solutions of our project, which was awarded with the 1st Honourable Mention in the "Meles Stream as an Urban and Ecological Backbone National Urban Design Project Competition", which was opened for the multi-layered, multidimensional and complex problems of an ecological corridor.

Anahtar Kelimeler

ecology, urban design competitions, planning

Kaynakça

• Çıkırıkçı B (2021). Mimari Yarışmaların Ekolojik Söylem ve Pratikleri. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çimen D (2021). İzmir Kentinin Geleceğinde Çok Boyutlu ve Etkin Bir Aktör Olarak Meles Çayı. Ege Mimarlık Dergisi 110:13.
• Proje Paftaları (2020). Kentsel ve Ekolojik Omurga Olarak Meles Çayı Ulusal Kentsel Tasarım Fikir Projesi Yarışması 1. Mansiyon Proje Paftaları. https://melesyarisma.izmir.bel.tr/tr/Paftalar/4 (Erişim tarihi: 1 Ekim 2021).
• Proje Raporu (2020). Kentsel ve Ekolojik Omurga Olarak Meles Çayı Ulusal Kentsel Tasarım Fikir Projesi Yarışması 1. Mansiyon Proje Raporu. https://melesyarisma.izmir.bel.tr/tr/Raporlar/4 (Erişim tarihi: 1 Ekim 2021).
• Şahin Ş, Özer MN (2001). Kentsel Tasarımda Ekolojik Etik. 1.Uluslararası Sempozyum “Küreselleşme Sürecinde Kentsel Tasarım Ve Yerel Özellikler” 26 - 28 Eylül 2001. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• İBB (2020). Kentsel ve Ekolojik Omurga Olarak Meles Çayı Ulusal Kentsel Tasarım Fikir Projesi Yarışması Şartnamesi. https://melesyarisma.izmir.bel.tr/CKYuklenen/1.pdf (Erişim tarihi: 1 Ekim 2021). İzmir