Social Representations Theory: Principles, Mechanism and Methodology

Year 2026, Volume: 18 Issue: 1, 1 - 16

Aydın Bayad

https://doi.org/10.18863/pgy.1576379

Abstract

Despite its long-standing recognition in Europe, Social Representations Theory (SRT) is represented by a limited number of translated works and theoretical studies in Turkey. Existing empirical research tends to briefly introduce the conceptual framework of the theory without providing in-depth analysis. This study aims to examine the ontological and epistemological foundations of SRT, highlighting its critiques of the mainstream social cognition paradigm in psychology and the alternative approaches it offers. SRT explores how individuals’ thoughts, imaginations, and behaviors are shaped through interaction with social processes, offering a distinct perspective and conceptual framework compared to the mainstream social cognition paradigm. In this regard, the study seeks to demonstrate how SRT’s social and cognitive analytical framework serves as an effective theoretical tool for understanding societal dynamics and evaluating the issues arising from social changes in modern societies. To this end, the study elaborates on the core assumptions of SRT and the function of the concept of representation, while also introducing two primary research orientations widely accepted in the literature that outline the general operation of social representation studies. In Türkiye, existing studies primarily focus on understanding and explaining discursive conflicts arising from modernization, social changes, and political transformations. However, apart from certain health-related topics, these studies present a fragmented thematic landscape. This study summarizes the applications of SRT in Türkiye, offering a general overview of the field and evaluating the theory’s potential contributions.

Keywords

Social , representation , theory , society , description

Thanks

I am grateful to Prof. Dr. Sevim Cesur, who contributed to earlier versions of the manuscript with her remarks and critique, for never withholding her mentorship, even though we are now far from each other.

Sosyal Temsiller Kuramı: Esasları, İşleyişi ve Yöntemi

Abstract

Avrupa'da uzun süredir tanınmasına rağmen, Sosyal Temsiller Kuramı (STK) Türkiye'de sınırlı sayıda çevrilmiş eser ve teorik çalışma ile temsil edilmektedir. Mevcut ampirik araştırmalar, teorinin kavramsal çerçevesini kısaca tanıtma eğiliminde olup derinlemesine analiz sunmamaktadır. Bu çalışma, STK'nın ontolojik ve epistemolojik temellerini incelemeyi, psikolojideki ana akım sosyal biliş paradigmasına yönelik eleştirilerini ve sunduğu alternatif yaklaşımları öne çıkarmayı amaçlamaktadır. STK, bireylerin düşüncelerinin, hayal güçlerinin ve davranışlarının sosyal süreçlerle etkileşim yoluyla nasıl şekillendiğini araştırarak, ana akım sosyal biliş paradigmasından farklı bir bakış açısı ve kavramsal çerçeve sunar. Bu bağlamda, çalışma, STK'nın sosyal ve bilişsel analitik çerçevesinin, toplumsal dinamikleri anlamak ve modern toplumlardaki sosyal değişimlerden kaynaklanan sorunları değerlendirmek için etkili bir teorik araç olarak nasıl işlev gördüğünü göstermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla, çalışma, STK’nın temel varsayımlarını ve temsil kavramının işlevini ayrıntılı bir şekilde ele alırken, sosyal temsil çalışmalarının genel işleyişini özetleyen literatürde yaygın olarak kabul gören iki temel araştırma yönelimini de tanıtmaktadır. Türkiye'deki mevcut çalışmalar, ağırlıklı olarak modernleşme, sosyal değişimler ve siyasi dönüşümlerden kaynaklanan söylemsel çatışmaları anlamaya ve açıklamaya odaklanmaktadır. Ancak, belirli sağlıkla ilgili konular dışında, bu çalışmalar parçalı bir tematik manzara sunmaktadır. Bu çalışma, Türkiye'deki STK uygulamalarını özetleyerek, alanın genel bir panoramasını sunmakta ve teorinin potansiyel katkılarını değerlendirmektedir.

Keywords

sosyal , temsil , kuram , toplum , betimleme

Thanks

Metnin önceki versiyonlarına yaptığı yorum ve eleştirilerle katkı sunan Prof. Dr. Sevim Cesur’a şimdi artık gözden ırak olsak da, hocalığını hiç esirgemediği için minnettarım.

References

• Abric JC (1993) Central system, peripheral system: their functions and roles in the dynamics of social representations. Papers on Social Representations, 2:75-78.
• Balcı BB, Korkmaz L (2020) Yas sürecine ilişkin sosyal temsiller üzerine niteliksel bir çalışma. Nesne Psikoloji Dergisi, 8:95-111.
• Bauer MW, Gaskell G (1999) Towards a paradigm for research on social representations. J Theory Soc Behav, 29:163-186.
• Bayad A, Sakin D, Cesur S (2020) Orta Öğretim Öğrencilerinde Barışın Sosyal Temsilleri. Türk Psikoloji Dergisi, 35:13-29.
• Bilgin N (2011) Sosyal düşüncede kent kimliği. İdealkent, 2:20-47.
• Bloor C, Bloor D (1982) Twenty industrial scientists: A preliminary exercise. In Essays in the Sociology of Perception (Eds M Douglas):83-102. London, Routledge & Kegan.
• Bulut M (2008) Bir sosyal temsil araştırması: Medyada ve üniversite öğrencilerinde “töre”nin algılanışı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7:63-78.
• Çavuşoğlu M, Özdemir G, Kuşdil ME (2021) Can flashbulb memory characteristics predict prototypicality in social representations? A study on a Turkish sample’s recollections of the 2016 coup attempt. Papers on Social Representations, 30:1.1-1.24.
• Çetin M, Asıl S (2018) Sosyal temsiller kuramı bağlamında kriz olgusunun değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1:6-30.
• Cirhinlioğlu FG, Aktaş V, Özkan BÖ (2004) Türk örnekleminde avukat olan ile olmayanların adalete ve Türkiye’deki hukuk sistemine ilişkin sosyal temsilleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 21:163-174.
• Deaux K, Wiley S (2007) Moving people and shifting representations: Making immigrant identities. In Social Representations and Identity: Content, Process, and Power, (Eds G Moloney, I Walker):9-30. New York, Palgrave Macmillan.
• Duveen G (2013) Social life and the epistemic subject. In Development as A Social Process (Eds S Moscovici, S Jovchelovitch, B Wagoner):67-89. New York, Routledge.
• Duveen G, De Rosa A (1992) Social representations and the genesis of social knowledge. Ongoing Production on Social Representations, 1:94-108.
• Duveen G, Lloyd, BB (1990) Social Representations and The Development of Knowledge. Cambridge, Cambridge University Press.
• Eicher V, Emery V, Maridor M, Gilles I, Bangerter A (2011) Social representations in psychology: A bibliometrical analysis. Papers on Social Representations, 20:11.1-11.9.
• Emler N, Ohana J, Dickinson J (1990) Children's representations of social relations. In Social Representations and The Development of Knowledge (Eds G Duveen, B Lloyd):47-69. New York, Cambridge University Press.
• Farr R (1993) The theory of social representations: Whence and whither?. Papers on Social Representations, 2:130-138.
• Fine GA (1987) Welcome to the world of AIDS: fantasies of female revenge. West Folklore, 46:192-197.
• Flick U, Foster J, Caillaud S (2015) Researching social representations. In The Cambridge Handbook of Social Representations (Eds G Sammut, E Andreouli, G Gaskell, J Valsiner):64-80. Cambridge: Cambridge University Press
• Fraser C (1994) Attitudes, social representations and widespread beliefs. Papers on Social Representations, 3:13-25.
• Harré R (1980) Making social psychology scientific. In The Development of Social Psychology, (Eds R Gilmour, S Duck):27-51. London, Academic Press.
• Howarth C (2006) A social representation is not a quiet thing: Exploring the critical potential of social representations theory. Br J Soc Psychol, 45:65-86.
• Jahoda G (1988) Critical notes and reflections on ‘social representations’. Eur J Soc Psychol, 18:195-209.
• Jodelet D (1991) Madness and Social Representations: Living with The Mad in One French Community. Berkeley, University of California Press.
• Jost JT (1992) Social representations and the philosophy of science: Belief in ontological realism as objectification. Papers on Social Representations, 1:116-124.
• Karasu M, Yeşilyaprak R, Karlıdağ S (2024) Hapishanelere yönelik sosyal temsillerin incelenmesi: Deneyim, mekân ve gündelik üretimler. Psikoloji Çalışmaları, 44:34-57.
• Kuşdil ME, Çavuşoğlu M (2023) Kolektif travma, kolektif bellek ve sosyal temsiller. Varlık Dergisi, 1387:14-8.
• Marková I (2004) Sosyal temsiller ve demokrasi. In Doğunun ve Batının Yerelliği: Bireylik Bilgisine Dair (Eds SA Arkonaç):121-159. İstanbul, Alfa Yayınları.
• Marková I (2024) Ivana Marková’nın sosyal temsiller ve azınlıkların yenilikçiliği üzerine görüşleri. Onto Psikoloji Dergisi, 26:100-112.
• Martin R, Hewstone M (2016) Azınlık etkisi: Moscovici’nin mavi-yeşil art imge çalışmalarını yeniden değerlendirmek. In Sosyal Psikoloji: Klasik Çalışmları Yeniden Değerlendirmek (Eds JR Smith, SA Haslam):91-105. İstanbul, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Martin R, Hewstone M, Martin PY, Gardikiotis A (2008) Persuasion from majority and minority groups. In Attitudes and Attitude Change (Eds WD Crano, R Prislin):361-384. New York, Psychology Press.
• Moscovici S (1976) Social Influence and Social Change. London, Academic Press.
• Moscovici S (1984) The myth of the lonely paradigm: A rejoinder. Soc Res (New York), 1:939-67.
• Moscovici S (1988) Notes towards a description of social representations. Eur J Soc Psychol, 18:211-250.
• Moscovici S (1998) The History and actuality of social representations. In The Psychology of The Social (Eds U Flick):209-247. Cambridge: Cambridge University Press.
• Moscovici S (2008) Psychoanalysis: Its Image and Its Public. Cambridge, Polity Press.
• Moscovici S, Lage E, Naffrechoux M (1969) Influence of a consistent minority on the responses of a majority in a color perception task. Sociometry, 32:365-380.
• Moscovici S, Marková I (1998) Presenting social representations: A conversation. Cult Psychol, 4:371-410.
• Moscovici S, Personnaz B (1980) Studies in social influence: V. Minority influence and conversion behavior in a perceptual task. J Exp Soc Psychol, 16:270-282.
• Moscovici S, Vignaux G (2000) The Concept of Themata. In Social representations: Essays in Social Psychology (Eds G Duveen):156-183. Cambridge, Polity Press.
• Narter M (2003) Deliliğin sosyal temsilleri. İstanbul Üniversaitesi Sosyoloji Dergisi, 3:23-70.
• Narter M (2004) Sağlık ve hastalığın sosyal temsilleri. Psikoloji Çalışmaları, 24:57-74.
• Narter M (2012) Türkiye’de Psikanalizin Sosyal Temsilleri. İstanbul, Bağlam Yayıncılık.
• Narter M (2017) Günlük hayat ve medyada psikanalizin sosyal temsilleri. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3:357-387.
• Öner B (2002) Sosyal temsiller. Kriz Dergisi, 10:29-35.
• Övgün Mİ (1994) Sosyal temsiller ve bellek (Yüksek lisans tezi). İzmir, Ege Üniversitesi.
• Özalp HN, Kabul ÇE, Yildiz ER, Koç G (2024) Türkiye’de hiperaktiviteye ilişkin sosyal temsiller. Sosyal Bilimler Dergisi, 47:492-503.
• Özdemir F, Öner-Özkan B (2016) Türkiye’de sosyal medya kullanıcılarının Suriyeli mültecilere ilişkin sosyal temsilleri. Nesne Psikoloji Dergisi, 4:227-245.
• Paker KO (1999) Sosyal temsiller kuramının ve epistemolojisinin sosyal psikoloji içerisindeki yeri ve önemi. In Psikolojide Yeni Tartışmalar, (Eds SA Arkonanç):45-64. İstanbul, Alfa.
• Paker KO (2000) Üniversite gençleri arasında modernliğin ve laikliğin sosyal temsilleri (Doktora tezi). İzmir, Ege Üniversitesi.
• Paker KO (2010) Bireyselleşme ekseninda farklılaşan din temsillerimiz. Eskiyeni, 19:113-119.
• Paker KO (2012) Sosyal bilimcilerin sosyal bilim ve üniversite temsilleri. Psikoloji Çalışmaları, 32:43-71.
• Peker-Dural H, Tuzkaya F, Elçi C, Akça E, Mehmetoğlu E, Solak Ç et al. (2018) Üniversite öğrencilerinin doğu-batı temsilleri: ayrımlar, eleştiriler, talepler. Türk Psikoloji Yazıları, 21:103-116.
• Potter J (1996) Attitudes, social representations and discursive psychology. In Identities, Groups and Social Issues, (Eds M Wetherell):119–173. London, Sage.
• Reicher S (2001) The psychology of crowd dynamics. In Blackwell Handbook of Social Psychology: Group Processes (Eds Hogg MA, Tindale RS):182-208. Oxford, Blackwell Publishers.
• Rubira-García R, Puebla-Martínez B, Gelado-Marcos R (2018) Social representations in studying information, knowledge, and mediations: A critical review. Soc Sci, 7:256.
• Şah U (2011) Türkiye’deki gençlerin cinsel yönelimlere ilişkin sosyal temsilleri. Türk Psikoloji Yazıları, 14:88-99.
• Şahsuvaroğlu T, Ekşi H (2013) Odak grup görüşmeleri ve sosyal temsiller kuramı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28:127-139.
• Sandal-Önal E, İslambay-Yapalı D (2024) Faces of citizenship: A social representational inquiry to understand how citizenship as social imagery is described in Turkey. Papers on Social Representations, 33:3.1-3.31.
• Sayılan G (2019) Representations of military service in contemporary Turkey: A social psychological study. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6:329-354.
• Sotirakopoulou KP, Breakwell G (1992) The use of different methodological approaches in the study of social representations. Papers on Social Representations, 1:29-38.
• Thommen B, Amman R, von Cranach M (1988) Handlungsorganisation durch soziale Repräsentation. Welchen Einfluss haben therapeutische Schulen auf das Handeln ihrer Mitglieder?. Bern, Verlag Hans Huber.
• Üzelgün MA (2015) Sosyal temsil çalışmaları için sistematik bir yöntem olarak argüman analizi. Psikoloji Çalışmaları, 35:71-92.
• Voelklein C, Howarth C (2005) A review of controversies about social representations theory: A British debate. Cult Psychol, 11:431-454.
• Wagner W (1995) Description, explanation and method in social representation research. Papers on Social Representations, 4(2):156-76.
• Wagner W (2004) Söylem, temsil ve kurumlar. In Doğunun ve Batının Yerelliği Bireysel Bilgisine Dair (Eds SA Arkanoç):129-163. İstanbul, Alfa Yayınları.
• Wagner W, Duveen G, Farr R, Jovchelovitch S, Lorenzi‐Cioldi F, Marková I, Rose D (1999) Theory and method of social representations. Asian J Soc Psychol, 2:95-125.
• Wagner W, Duveen G, Themel M, Verma J (1999) The modernization of tradition: Thinking about madness in Patna, India. Cult Psychol, 5:413-445.
• Yılmaz F, Öner-Özkan B (2018) Türkçe romanlarda toplumsal cinsiyet ve kadın psikolojisinin sosyal temsilleri. Nesne Psikoloji Dergisi, 6:439-464
• Zümrüt N, Şen S, Rodop AB, Arslan S (2020) Psikopat kavramının Türkiye’deki sosyal temsilleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 7:492-509.