BİST Kurumsal Yönetim Endeksinde İşlem Gören Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Bütünleşik ÇKKV Yaklaşımı ile Analizi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 1-Prof. Dr. Feyzullah EROĞLU Armağan Sayısı, 124 - 143, 30.05.2023

Nilsen Kundakcı Kevser Arman

https://doi.org/10.47097/piar.1274490

Abstract

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları (GYO) gayrimenkullere, gayrimenkule dayalı projelere ve gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak amacıyla faaliyet gösteren halka açık şirketlerdir. Finansal krizlerin her geçen gün artması ile kurumsal yönetim tüm dünyada önem kazanmıştır. Kurumsal yönetimin etkili bir şekilde gerçekleşmesi ile firmaların performansının arttığı ve daha iyi bir kurumsal yönetime sahip olan firmaların yatırımcıları çektiği düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul (BİST) Kurumsal Yönetim Endeksi (XKURY)’de yer alan GYO’ların 2020, 2021 ve 2022 yılları için finansal performanslarının Geliştirilmiş IDOCRIW ve MABAC yöntemleri ile ölçülmesidir. Geliştirilmiş IDOCRIW yönteminden elde edilen sonuçlara göre, kriterlerin önem seviyeleri her yıl için farklılaşmaktadır. MABAC yönteminden elde edilen sonuçlar ise AKMGY ve HLGYO’nun diğer GYO firmalarına göre daha istikrarlı ve yüksek performansa sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmada elde edilen sonuçlar, önerilen bütünleşik modelin performans değerlendirme ve iyileştirmede kullanılabileceğini ortaya koymaktadır.

Keywords

ÇKKV, Geliştirilmiş IDOCRIW, MABAC, Kurumsal Yönetim Endeksi, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları

Analysis of Real Estate Investment Companies Traded in BIST Corporate Governance Index with Integrated MCDM Approach

Abstract

Real estate investment trusts (REITs) are publicly traded companies operating to invest in real estate, real estate-based projects, and real estate-based capital market instruments. With the increase in financial crises day by day, corporate governance has gained importance all over the world. It is thought that the performance of companies increases with the effective implementation of corporate governance and companies with better corporate governance attract investors. The aim of this study is to measure the financial performances of REITs traded in the Borsa İstanbul (BIST) Corporate Governance Index (XKURY) for the years 2020, 2021 and 2022 with the Improved IDOCRIW and MABAC methods. According to the results obtained from the improved IDOCRIW method, the importance levels of the criteria differ for each year. The results obtained from the MABAC method indicate that AKMGY and HLGYO have more stable and higher performance than other REIT companies. The results obtained in the study reveal that the proposed integrated model can be used in performance evaluation and improvement.

Keywords

MCDM, Improved IDOCRIW, MABAC, Corporate Governance Index, Real Estate Investment Trusts

References

• Abdullah, H. & Tursoy, T. (2023). The effect of corporate governance on financial performance: evidence from a shareholder-oriented system. Iranian Journal of Management Studies, 16(1), 79-95.
• Akbulut, O.Y. (2020). Finansal performans ile pay senedi getirisi arasındaki ilişkinin bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV teknikleriyle ölçülmesi: Borsa İstanbul çimento sektörü firmaları üzerine ampirik bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 471-488.
• Altıntaş, F.F. (2022). Avrupa ülkelerinin enerji inovasyonu performanslarının analizi: MABAC ve MARCOS yöntemleri ile bir uygulama. İşletme Akademisi Dergisi, 3(2), 188-216.
• Arman, K. ve Özçil A. (2022). Finansal performans analizinde farklı objektif ağırlıklandırma yöntemlerinin sıralamalara etkisi. İlkay Altındağ & Taha Emre Çiftçi (Der.), Ekonomi ve Finans Alanında Güncel Akademik Çalışmalar (163- 205). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ayçin, E. (2019). Kurumsal kaynak planlama (KKP) sistemlerinin seçiminde MACBETH ve MABAC yöntemlerinin bütünleşik olarak kullanılmas. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 533-552.
• Ayçin, E. ve Çakın E. (2019). Ülkelerin inovasyon performanslarının ölçümünde Entropi ve MABAC çok kriterli karar verme yöntemlerinin bütünleşik olarak kullanılması. Akdeniz İİBF Dergisi, 19(2), 326-351.
• Ayçin, E. ve Güçlü, P. (2020). BIST ticaret endeksinde yer alan işletmelerin finansal performanslarının Entropi ve MAIRCA yöntemleri ile değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 287-312.
• Ayrancı, A. E., ve Gürel, C. A. (2020). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının finansal performansı: BİST işletmeleri örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 5(1), 1-14.
• Bakır, M. (2019). SWARA ve MABAC yöntemleri ile havayolu işletmelerinde eWOM’a dayalı memnuniyet düzeyinin analizi. İzmir İktisat Dergisi, 34 (1), 51-66.
• Biswas, T.K. & Das, M.C. (2019). Selection of commercially available electric vehicle using fuzzy AHP-MABAC. Journal of The Institution of Engineers (India): Series C, 100(3), 531-537.
• Borsa İstanbul, Kurumsal Yönetim Endeksi. https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/163/ kurumsal-yonetim-endeksi (Erişim tarihi 17.03.2023)
• Čereška, A., Zavadskas, E. K., Cavallaro, F., Podvezko, V., Tetsman, I., & Grinbergienė, I. (2016). Sustainable assessment of aerosol pollution decrease applying multiple attribute decision-making methods. Sustainability, 8(7), 586-597.
• Chattopadhyay, R., Das, P.P., & Chakraborty, S. (2022). Development of a rough-MABAC-DoE-based metamodel for supplier selection in an iron and steel industry, Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 5(1), 20-40.
• Chodha, V., Dubey, R., Kumar, R., Singh, S., & Kaur, S. (2022). Selection of industrial arc welding robot with TOPSIS and Entropy MCDM techniques. Materials Today: Proceedings, 50, 709-715.
• Çınaroğlu, E. (2020). Yenilikçi girişimlere ait faaliyetlerin entropi destekli MABAC yöntemi ile değerlendirilmesi. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 9(1), 111-135.
• Çilek, A. (2022). SD Temelli MABAC ÇKKV teknikleri ile portföy optimizasyonu: BİST GYO sektöründe ampirik bir uygulama. Trends in Business and Economics, 36(4), 374-386.
• Çolak, Z. (2023). BİST’te işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklar şirketlerinin gri ilişkisel analiz yöntemiyle finansal performansının değerlendirmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-96.
• Demirtaş, M.C. (2022). Üniversite rektörlerinin sosyal medya kullanımlarının MABAC yöntemi ile değerlendirilmesi.  Öneri Dergisi, 17(57), 102-147.
• Ege, İ., Topaloğlu E., E. ve Özyamanoğlu, M. (2013). Finansal performans ile kurumsal yönetim notları arasındaki ilişki: BİST üzerine bir uygulama, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 100-117.
• Elma, O. E. (2023). Renewable energy companies’ recent outlook on Borsa İstanbul with MOORA and MABAC methods. Salih Batal Eds. In International Academic Research and Reviews in Social, Human and Administrative Sciences, Chapter 14, pp.277-292.
• Ghosh, S., Chakraborty, S., & Chakraborty, S. (2022). An integrated IRN-SWARA-MABAC-based approach for evaluation of tourism websites of the Indian states. Opsearch, 1-44, (2022).
• Gigović, L., Pamučar, D., Božanić, D., & Ljubojević, S. (2017). Application of the GIS-DANP-MABAC multi-criteria model for selecting the location of wind farms: a case study of Vojvodina, Serbia. Renewable Energy, 103, 501-521.
• Gündoğmuş, M. E. ve Arman, K. (2021). Güneş-sıcaklık faktörünün ticari gayrimenkul kiralarına etkisinin araştırılması: Aydın ili Adnan Menderes Bulvarı örneği. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 47-65.
• Hwa, T. K. & Abdul Rahman, M. Y. (2007). Stability of dividends and FFOs: The case of REITs in Malaysia. In 13th Pacific RIM Real Estate Society Annual Conference, Perth, Australia.
• Kalem, R. N. ve Akpınar, M.E. (2022). Entropi metodu tabanlı MABAC yöntemi ile personel performans değerlendirmesi: Gıda sektöründe bir uygulama. Equinox, Journal of Economics, Business & Political Studies, 9 (1), 89-106.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP). https://www.kap.org.tr (Erişim Tarihi: 04.03.2023)
• Karamustafa, O., Varıcı, İ. ve Er, B. (2009). Kurumsal yönetim ve firma performansı: İMKB kurumsal yönetim endeksi kapsamındaki firmalar üzerinde bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 100-119.
• Komsiyah, S., Ayuliana, & Balqisc, D. A. (2023). Analysis of decision support system for determining industrial sub-district using DEMATEL-MABAC methods. Procedia Computer Science, 216, 499–509.
• Lukic, R. (2021). Application of MABAC method in evaluation of sector efficiency in Serbia. Review of Internatıonal Comparative Management, 22(3), 400-418.
• Orhan, M. ve Mutlu, H.T. (2021). Ülkelerin covid-19 pandemisine karşı mücadelesinin CRITIC tabanlı MABAC yöntemiyle değerlendirilmesi. Nicel Bilimler Dergisi, 3(2), 173-189.
• Önder, Ş. ve Kavak, N. N. (2019). Sigorta şirketlerinde kurumsal yönetim ve finansal performans arasındaki ilişki. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 170-183.
• Özcan, N. ve Gürol, B. (2020). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının performanslarının incelenmesi: Türkiye'deki gayrimenkul yatırım ortaklıkları üzerine bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 1-16.
• Pala, O. (2021), BIST turizm endeksinde yer alan firmaların CILOS ve MAIRCA tabanlı finansal performans analizi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 163-185.
• Pamučar, D. & Ćirović, G. (2015). The selection of transport and handling resources in logistics centers using multi-attributive border approximation area comparison (MABAC). Expert Systems with Applications, 42(6), 3016-3028.
• Pamučar, D. (2016). Hybrid spatial mathematical model for the selection of the most suitable wind farm locations. eNergetics, International Conference on Science, Technology and Management in Energy, 62-69.
• Sakarya, Ş., Yazgan, K. F. ve Yıldırım, H. H. (2017). Kurumsal yönetim derecelendirmesinin hisse senedi performansına etkisi: BİST kurumsal yönetim endeksi üzerine bir inceleme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(40), 55-76.
• Saldanlı, A. (2012). Kurumsal yönetim endeks performansının analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8) Özel Sayı, 137-154.
• Sermaye Piyasası Kurulu, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Tanıtım Rehberi. https://spk.gov.tr/kurumlar/yatirim-ortakliklari/gayrimenkul-yatirim-ortakliklari/tanitim-rehberi (Erişim tarihi 15.03.2023).
• Shi, H., Liu, H.C., Li, P., & Xu, X.G. (2017). An integrated decision making approach for assessing healthcare waste treatment technologies from a multiple stakeholder. Waste Management, 59, 508-517.
• Simic, V., Gokasar, I., Deveci, M., & Karakurt, A. (2022). An Integrated CRITIC and MABAC based type-2 neutrosophic model for public transportation pricing system selection, Socio-Economic Planning Sciences, 80, 101157.
• Şenol, H. & Kaya, İ. (2022). Evaluation of the financial performances of tourism businesses operating in the accommodation sector, traded on BIST, by CRITIC-based MABAC Method. Journal of Strategic Research in Social Science, 8 (2), 123-140.
• Torkayesh, A. E. , Tirkolaee, E. B., Bahrini, A. Pamucar, D., & Khakbaz, A. (2023). A Systematic literature review of MABAC method and applications: an outlook for sustainability and circularity. INFORMATICA, DOI: https://doi.org/10.15388/23-INFOR511.
• Turnacıgil, S. ve Doğukanlı, H. (2018). BİST GYO Endeks getirilerinin SVMF ile sınanması ve etki tepki analizleri. Uluslararasi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 37-57.
• Ulutaş, A. (2019). Entropi ve MABAC yöntemleri ile personel seçimi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 1552-1573.
• Vesković, S., Stević, Ž., Stojić, G., Vasiljević, M., & Milinković, S. (2018). Evaluation of the railway management model by using a new integrated model DELPHI-SWARA-MABAC, Decision Making: Applications in Management and Engineering, 1(2), 34-50.
• Yetgin, F. (2006). Dünya'da gayrimenkul yatırım ortaklıkları: ABD, Avrupa Birliği ve Malezya Uygulamaları üzerine bir değerlendirme. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, 14(2), 257-278.
• Yıldırım, M., Altan, İ. M. ve Gemici, R. (2018). Kurumsal yönetim ile finansal performans arasındaki ilişkinin entropi ağırlıklandırmalı TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi: BİST’te işlem gören gıda ve içecek şirketlerinde bir araştırma. Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(2), 130-152.
• Xu, X. (2004). A note on the subjective and objective integrated approach to determine attribute weights. European Journal of Operational Research ,156, 530–532.
• Yu, S.M., Wang, J., & Wang, J.Q. (2017). An interval type-2 fuzzy likelihood-based MABAC approach and its application in selecting hotels on a tourism website. International Journal of Fuzzy Systems, 19(1), 47-61.
• Zavadskas, E. K. & Podvezko, V. (2016). Integrated determination of objective criteria weights in MCDM. International Journal of Information Technology & Decision Making, 15(02), 267-283.
• Zhang, H., Lu, M., Ke, X., Yu, S., Zhao, J., Wu, Y., Cheng, L., & Li, X. (2021). Evaluation model of black-start schemes based on optimal combination weights and improved VIKOR method. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 129, 106762, 1-8.
• Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. Hindawi Publishing Corporation Scientific World Journal, Article ID 797814.