Ulusal Alanyazınında Sürdürülebilir Tüketim: Tüketici Perspektifinden Sistematik Derleme Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 19, 1 - 32, 01.06.2017

Banu Atrek Canan Madran

Öz

Tüketiciler, sürdürülebilir tüketimin en önemli aktörlerinden olup, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında önemli role sahiptir. Dolayısıyla, sürdürülebilir tüketim çalışmaları, tüketicilerin sürdürülebilirlik yolunda nasıl yönlendirilebileceği hakkında işletmelere ve uygulayıcılara önemli ipuçları vermektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye’de “tüketici perspektifinden” sürdürülebilir tüketim yazınının kapsamını ve gelişimini tespit etmektir. Bunun yanı sıra, şimdiye kadar Türkiye’de bu konuda yapılan uygulamalı çalışmalarda araştırılan değişkenlerin nasıl bir eğilim göstermekte olduğunun belirlenmesi de araştırmanın temel amaçlarından bir tanesidir. Ulusal alanyazınında yer alan 69 makale, 9 bildiri, 3 doktora tezi ve 7 yüksek lisans tezi analiz edilerek bir sistematik derleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Davranış değerler / Niyet tutum, algılanan elde edilebilirlik, algılanan tüketici etkinliği / Eğilim demografik değişkenler / Tutum demografik değişkenler / Çevrecilik ve Bilinç demografik değişkenler , yapılan analiz neticesinde en sık araştırılan değişken kategorileri seti olarak bulunmuştur. Çalışmanın, bu konuda ülkede yapılmış ilk derleme çalışması olmasının ve konunun bütüncül bir yapıyla ele alınmasının bu çalışmanın önemini arttırdığına inanılmakta ve. Türkiye’de sürdürülebilir tüketim alanında bir referans kaynak olması umut edilmektedir

Anahtar Kelimeler

Sistematik derleme, sürdürülebilir tüketim, tüketici, yazın taraması

STUDIES OF SUSTAINABLE CONSUMPTION FROM CONSUMER PERSPECTIVE: A SYSTEMATIC REVIEW ON TURKISH LITERATURE

Öz

Consumers as prominent actors of sustainable consumption, have an important role in achieving sustainable development. Therefore, researches on sustainable consumption provide clues to firms or practitioners on diverting consumers on the way to sustainability. The overall aim of this study is to determine the scope and the development of studies on sustainable consumption with “consumer” perspective in Turkey. Moreover, another major objective is to identify the trend pattern of the variables used in applied researches conducted so far in the field in Turkish literature. Hence, 69 articles, 9 papers published in conference proceedings, 3 PhD Thesis and 7 master’s thesis are analyzed within a systematic review. The most frequently studied variable category set is found as: Behavior values / Intention attitude, perceived availability, perceived consumer effectiveness / Propensity demographic variables / Attitude demographic variables / Environmentalism and Consciousness demographic variables . Being a pioneer study as a systematic review in the field and embracing a holistic approach is believed to increase the significance of this research. Furthermore, it is hoped that this study will be a reference source for the future researches

Anahtar Kelimeler

Systematic review, sustainable consumption, consumer, literature review

Kaynakça

• Becheikh, N., Landry, R. ve Amara, N. (2006). Lessons From Innovation Empirical Studies in The Manufacturing Sector: A Systematic Review of The Literature From 1993–2003. Technovation, 26(5): 644-664.
• Cook, D. J., Mulrow, C. D. ve Haynes, R. B. (1997). Systematic Reviews: Synthesis Of Best Evidence For Clinical Decisions. Annals of Internal Medicine. 126(5): 376-380.
• Demirbaş, M.A. (1999). Yeşil Pazarlama (Green Marketing) ve Tüketicinin Yeşil Pazarlamaya Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• EEA Report (2007), European Environment Agency (UNEP) Sustainable Consumption and Production in South East Europe and Eastern Europe, Caucasus and Central Asia, Joint UNEP-EEA Report On The Opportunities And Lessons Learned, ISSN 1725-9177, No:3
• Glavič, P., ve Lukman, R. (2007). Review of Sustainability Terms and Their Definitions, Journal of Cleaner Production. 15: 1875–1885. doi:10.1016/j. jclepro.2006.12.006
• Grant, J. (2010). Co-opportunity: Join up for a sustainable, resilient, prosperous world. Chichester: John Wiley & Sons.
• Greenhalgh, T., Robert, G., Bate, P., Macfarlane, F. ve Kyriakidou, O. (2008). Diffusion of Innovations in Health Service Organisations: A Systematic Literature Review. John Wiley & Sons. Chicago
• Heiskanen, E., Mont, O. ve Power, K. (2014). The Map is Not A Territory – Making Research More Helpful For Sustainable Consumption Policy. Journal of Consumer Policy, 37: 27–44.
• Jackson, T. (2005). Motivating Sustainable Consumption - Sustainable Lifestyles, A Report to The Sustainable Development Research Network, www. sustainablelifestyles.ac.uk/sites/default/ Centre for Environmental Strategy, University of Surrey.files/motivating_sc_final.pdf
• Jaeger-Erben, M. ve Offenberger, U. (2014). A Practice Theory Approach to Sustainable Consumption. GAIA, 23/S1: 166 –174.
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1): 26-33.
• Kavak, B. (2013). Pazarlama ve Pazar Araştırmaları. Detay Yayıncılık. ISBN: 9786055612405
• Keller M., Halkier, B. ve Wilska, T.A. (2016). Policy and Governance for Sustainable Consumption at the Crossroads of Theories and Concepts. Environmental Policy and Governance, 26: 75–88. DOI: 10.1002/eet.1702)
• Lee, C. K., Levy, D. S. ve Yap, C. S. F. (2015). How does the theory of consumption values contribute to place identity and sustainable consumption?. International Journal of Consumer Studies, 39(6): 597-607.
• Madran, C. (1992). Çevre Korunması ve Pazarlama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• OECD (2002), Towards sustainable household consumption? Trends and policies in OECD countries. www.oecd.org/greengrowth/consumption_ innovation/1938984.pdf
• Oslo Rountable on Sustainable Production and Consumption, (1994). http:// www.iisd.ca/consume/oslo004.html
• Seyfang, G. (2005). Shopping for Sustainability: Can Sustainable Consumption Promote Ecological Citizenship?. Environmental Politics, 14(2): 290- 306.
• Tranfield, D., Denyer, D. ve Smart, P. (2003). Towards A Methodology For Developing Evidence Informed Management Knowledge By Means of Systematic Review. British Journal of Management, 14(3): 207-222.
• Victor, P.A ve Jackson, T. (2015). Büyüme Sorunu, Worldwatch Enstitüsü Dünyanın Durumu, Sürdürülebilirliğin Önündeki Gizli Tehlikelerle Yüzleşmek. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• WCED (1987), World Commission on Environment and Development: Our Common Future Report, http://www.un-documents.net/our-common- future.pdf
• Weed, M. (2006). Sports Tourism Research 2000–2004: A Systematic Review Of Knowledge And A Meta-Evaluation Of Methods. Journal of Sport & Tourism, 11(1): 5-30.
• EK- İncelenen Çalışmalar Listesi
• Akın, M., Çiçek, R., İnal, M. E. ve Toksarı, M. (2010). Niğde İlindeki Tüketicilerin Sosyo–Demografik Özellikleri İle Organik Gıdalara İlişkin Tutum Ve Bireysel Değerleri Arasındaki Farklılığın İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
• Aksu, C.K. ve Gelibolu, L. (2015). Üniversite Çalışanlarının Sürdürülebilir Tüketim Açısından Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. KAÜ İİBF Dergisi, 6(9), 235-248.
• Alkaya, A., Çoban, S., Tehci, A. ve Ersoy, Y. (2016). Çevresel Duyarlılığın Yeşil Ürün Satın Alma Davranışına Etkisi: Ordu Üniversitesi Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47(Ocak-Haziran), 121-134.
• Alnıaçık, Ü. ve Yılmaz, C. (2008). Değer Yargıları ve Tüketimde Çevreci Eğilimler. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana
• Alnıaçık, Ü.(2010). Çevreci Yönelim, Çevre Dostu Davranış Ve Demografik Özellikler: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(20), 507-532.
• Alnıaçık, Ü., Yılmaz, C. ve Alnıaçık, E. (2010). Reklamlarda çevreci iddialar ve reklam etkililiği: Basılı reklamlar üzerinde deneysel bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 85–106.
• Aracıoglu, B., ve Tatlıdil, R. (2009). Tüketicilerin Satın Alma Davranışında Çevre Bilincinin Etkileri. Ege Akademik Bakış, 9(2), 435-461.
• Armağan, E. ve Karatürk, H.E. (2014).Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Aydın Bölgesindeki Tüketicilerin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimler Dergisi, 6(1), 1-17.
• Aslan, F. ve Çınar, R. (2015). Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. KAÜ İİBF Dergisi, 6(9), 169-184.
• Ayyıldız, H. ve Genç, K. Y. (2008). Çevreye Duyarlı Pazarlama: Üniversite Öğrencilerinin Çevreye Duyarlı Pazarlama Uygulamaları ile İlgili Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 505-527.
• Babaoğul, M. ve Buğday, E. B. (2012). Gösteriş Tüketimine Karşı Gönüllü Sadelik, Tüketici Yazıları III, ed. Müberra Babaoğul & Ar-zu Şenel & Esna Betül Buğday, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tüketici Pazar Araştırma Danışma Teset ve Eğitim Merkezi Yayınları, 2012, 76-87.
• Baş, Y., Öztürk, A. Ayrancı, B., Çalışkan, C., Tanyel, F. Aksu, D., Yılmaz, M., Eren, M. (2012). Tüketicilerin Çevre Ve Sosyal Duyarlılıkları Çerçevesindeki Tutumlarının, Davranışlarının, Bilinçlerinin Ve Firmaların Yapmış Oldukları Sosyal ve Çevresel Uygulamalara Karşı Satınalma Tercihlerinin İncelenmesi. İİB International Refereed Academic Social Sciences Journal
• Bener, Ö., Babaoğul, M . (2008). Sürdürülebilir Tüketim Davranışı ve Çevre Bilinci Oluşturmada Bir Araç Olarak Tüketici Eğitimi. Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. (http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/ surdurulebilirtuketimdavranisi.pdf erişim 1 Mart 2016)
• Biner, N. (2014). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Blok, V., Long, T. B., Gaziulusoy, A. I., Ciliz, N., Lozano, R., Huisingh, D., Boks, C. (2015). From best practices to bridges for a more sustainable future: advances and challenges in the transition to global sustainable production and consumption: Introduction to the ERSCP stream of the Special volume. Journal of Cleaner Production, 108, 19-30.
• Bodur, M., Sarigöllü, E. (2005). Environmental Sensitivity in a Developing Country Consumer Classification and Implications. Environment and Behavior, 37(4), 487-510.
• Bozyiğit, S., Madran, C. (2015). Çocukların Çevre Bilinçli Tüketici Olarak Sosyalleşmesinde Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Rolü, 20. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Anadolu Üniversitesi – Eskişehir, 577-594.
• Canan, A., Ecevit, Z. (2005). Çevre Bilinçli Tüketiciler. Akdeniz Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 5(10), 238-263.
• Çabuk, S. ve Nakiboğlu, M. B. (2003). Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri İle İlgili Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(12), 39-54.
• Çabuk, S., Nakiboğlu, B. ve Keleş, C. (2008). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının Sosyo Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85-102.
• Çifci, S. ve Şakacı, B. K. (2015). Çevre Bilinçli Tüketicilerin Firmaları Ödüllendirme ve Cezalandırma İsteklilikleri: Kadın ve Erkek Tüketiciler Arasındaki Farklılıklar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 287- 296.
• Çoban, S. ve Sönmez, Y. (2014). Yeşil Pazarlama Karmasına Yönelik Tüketici Tutumlarının Demografik Özelliklere Göre Farklılaşması: Ahi Evran Üniversitesi Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 65-82.
• Çolakoğlu, E., Türk, B., Başar, E. E., ve Gül, O. (2013). Kişisel Değerler ve Çevre Bilincinin Çevreci Ürünlerin Tercih Edilmesindeki Etkileri: Karşılaştırmalı Bir Araştırma, 18. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Kars : 157- 167.
• Doğan, O., Bulut, Z. A. ve Kökalan Çımrın, F. (2015). Bireylerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(4), 659-678.
• Ercan, K., Gürbüz, H. ve Derman, M. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Gıda Ürünlerine Bakışı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 55-60.
• Ergen, A. (2014). Maddi Değerler, Gönüllü Sade Yaşam Biçimi, Çevre Bilgisi: Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Açısından Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Eş, N. E. (2010). Biyoteknolojik gıdaların kullanımı bağlamında ilköğretim öğrencilerinin sürdürülebilir tüketim tercihlerinin proje tabanlı öğrenme yaklaşımıyla oluşturulması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi.
• Gelibolu, L. (2011). Topluluk Tabanlı Sosyal Pazarlama Yaklaşımıyla Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Güdülenmesi: Yükseköğretimde Deneysel Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
• Giray, C., Ergen, A. ve Bozkurt, F. (2012). Yeşil Satın Alma Davranışını Paradigma, İmaj, Sorumluluk ve Sağlık Üzerinden Açıklamaya Yönelik Bir Araştırma. 17. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Balıkesir, 277-296.
• Gul, M.C. (2013). Long-term orientation, perceived consumer effectiveness, and environmentally conscious consumer behavior: The case of Turkey. International Journal of Marketing Studies, 5(5), 24-30.
• Gülmez, M. (2006). Pazarlama Yönü İtibariyle Bilinçli Tüketim ve Bilinçli Tüketiciye İlişkin Bir Saha Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, 9(1-2), 153-178.
• Gündüz, O. ve Aydoğan, C. (2015). Önlisans Öğrencilerinin Gıda Güvenliği Bilinç Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 6(1), 34-44.
• Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2016). Lise Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Yönelik Algılarının Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 89-111.
• Güven, S. (1999). Ailelerin Satın Alma Sırasında Çevre Açısından Dikkat Ettikleri Hususlar. Eğitim ve Bilim, 23(112), 67-74.
• Hankammer, S., Hora, M., Canetta, L., ve Sel, S. K. (2016). User-Interface Design for Individualization Services to Enhance Sustainable Consumption and Production. Procedia CIRP, 47, 448-453.
• Hayta, A. B. (2009a). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Ahi Evran Ünv. Eğt. Fak. Dergisi, 10(3), 143- 151.
• Hayta, A. B. (2009b). Sürdürülebilir Tüketim ve Aile. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (3), 69-83.
• Hekimci, F. (2015). Sürdürülebilir Yerel Kalkınma ve “Yavaş Şehirler”. Verimlilik
• Karaca, Ş. (2013). Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 13(1), 99-111.
• Karalar, R., Erdoğan, B.Z. ve Kiracı, H., (2008). Çevreye İlişkin Bilgi Düzeyi ve Sürdürülebilir Tüketim Davranışı İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı: 340-358.
• Karalar, R. ve Kiracı, H. (2010). Bireysel Değerlerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2), 79-106.
• Karalar, R., Kiracı, H. (2011). Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürülebilir Tüketim Düşüncesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 63-76.
• Kardeş, İ. (2011). Markaların Çevre Dostu Uygulamalarının Tüketicinin Marka Tercihi Üzerindeki Etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(1), 1453 -1465
• Kaya, F. ve Kozak, M. (2008). Çevresel Pazarlama: Tüketicilerin Eğilim ve Tutumları Üzerine Bir Araştırma. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Nevşehir, 358-365.
• Kocalar, A. O. (2014). Çevre ve Çevre Eğitimi Üzerindeki Yerel Yönetim Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 348-362.
• Koçer, L. L. ve Delice, T. (2016). Yeşil Reklamlara Yönelik Tutumların Çevresel Duyarlılığa Etkisi: Çevresel Kaygının Aracılık Rolü. Humanities Sciences, 11(2), 112-139.
• Korkmaz, S., Sertoğlu, A.E. (2013). Genç Tüketicilerin Sürdürülebilir Gıda Tüketimi Davranışının Güven ve Değerlere Dayanan Planlı Davranış Teorisi Kapsamında Tartışılması. H.Ü. Iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 127-152.
• Köksal, D. (2012). Çevreye ve Yeşil Reklama Yönelik Tutum: Kadıköy İlçesinde Örnek Bir Uygulama. 17. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, Balıkesir, 305-322.
• Kükrer, Ö. (2012). Tüketicilerin Çevresel Sorumluluklarının Yeşil Reklamlara Yönelik Tutumlarına Etkisi: Eskişehir Örneği. Journal of Yasar University, 26(7), 4505-4525.
• Malbeleği, F. ve Sağlam, H. İ. (2013). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Bilinçli Tüketiciliğe İlişkin Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 251-268.
• Nakiboğlu, B. (2007). Tüketimin Çevreci Boyutu: Çevreci Tutum ve Davranışlara Göre Pazar Bölümlemesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2),423-438.
• Örten, T. (2009). Yerel Yönetimlerin Bireysel Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarındaki Rolü. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(2), 97-204.
• Övünç, S. (2015). Tüketicilerin Sürdürülebilir Ambalaja Sahip Ürün Satın Alma Niyeti. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Özbölük, T. (2010). Pazarlamada bilinçli tüketim ve tüketicilerin bilinçli tüketime ilişkin tutumlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
• Özdemir, O., Güneş, M. H. ve Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş orgamizmalara (GDO‟lara) yönelik bilgi düzeyleri - tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-68.
• Özdemir, Ö.(2013). Sürdülebilir tüketim davranışlarında kişisel değerlerin rolü: Kadın öğretim elemanlarının giysi elden çıkarma davranışları üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Özdemir, Ö., Deniz, Ö. (2014). Yenilikçilik mi? Tüketim mi?: Yenilikçi Tüketime Eleştirel Bir Yaklaşım ve Nitel Bir Analiz, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 3(1), 25-48.
• Özgen, Ö., Emiroğlu, H., Serpen, A. S., ve Benlioğlu, B. (2013). Tüketiciler ve Genetiği Değiştirilmiş Ürün Grupları: Algılar ve Etik İnançlar Üzerine Bir Araştırma. Akdeniz Iletisim, (20), 212-221.
• Özgül, E. (2010). Tüketicilerin Değer Yapıları, Gönüllü sade Yaşam Tarzı ve Sürdürülebilir Tüketim Üzerindeki Etkileri. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2),117-150.
• Özgül, E. (2011). Tüketicilerin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Hedonik Tüketim ve Gönüllü Sade Yaşam Tarzlari Açısından Değerlendirilmesi. Ege Akademik Bakış, 11(1), 25-38.
• Özsoy, T. (2011). Tüketimin sürdürülebilirliği: Ürün ömrüne yönelik tüketici tutum ve davranışları üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Özsoy, S., Ahi, B. (2014). İlkokul Öğrencilerinin Geleceğe Yönelik Çevre Algılarının Çizdikleri Resimler Aracılığı ile Belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1557-1582.
• Özsoy, T. ve Madran, C. (2015). Ürün Ömrü Algısının Sürdürülebilir Tüketim Boyutundan Bir Analizi. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 4(7), 73-91.
• Peterson, M., Ekici, A. ve Hunt, D. (2010). How the poor in a developing country view business’ contribution to quality-of-life 5 years after a national economic crisis. Journal of Business Research, 63, 548–558.
• Sarıkaya, N. (2007). Organik ürün tüketimini etkileyen faktörler ve tutumlar üzerine bir saha çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 110-125.
• Sener A. ve Hazer O. (2008). Values and sustainable consumption behaviour of women: a Turkish sample. Sustainable Development, 16(5), 291–300.
• Şener, A. ve Hazer, O., (2007). Değerlerin kadınların sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkilerine ilişkin bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/ makaleler/Arzu_Sener_Oya_Hazer-20-6-2007.pdf (01.03.2016)
• Tamer, N. (2013). Sürdürülebilir tüketim açısından giysi satın alma-elden çıkarma davranışında güdüsel satın alma ve materyalist eğilim ilişkisi üzerine bir araştırma. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Tandaçgüneş, N.(2011). Pazarlama İletişiminde Sürdürülebilir Tüketim Olgusuna Farklı Bir Bakış: Ernest Callenbach ve Ekotopya Yapıtı Üzerine Hermeneutik Okuma Çalışması. İletişim Fakültesi Dergisi. 41, 103-124.
• Tanrıkulu, C. (2015). Çevresel Kaygı, Algılanan Tüketici Etkinliği ve Kollektivizmin, Tüketicilerin Yeşil Satın Alma Davranışlarındaki Rolü Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 123-137.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Açısından İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89-103.
• Türkmen, M. Sarıkaya, N. ve Saygılı,M. (2013). Öğrencilerin Çevresel Duyarlılık Düzeylerinin Satın Alma Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Sakarya Üniversitesi Örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 5(2), 238-249.
• Uluğ Yurttaş, Ö. ve Şişman, B. (2013). Sivil Toplum Örgütleri ve Kitle İletişim Araçlarının Çevre Okuryazarlığı Bilinci Oluşturmadaki Rolü. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 445-457.
• Ulusu, Y. ve Köksal, D. (2012). Yeşil Reklama Yönelik Tutum: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Journal of Yasar University, 27(7), 4642-4669.
• Umut, A. G. M. Ö., Topuz, Y. V., ve Velioğlu, M. N. (2015). Çöpten Geri Dönüşüme Giden Yolda Sürdürülebilir Tüketiciler. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 263-288.
• Utkan, O. (2015). Magazin eklerinde tüketimin özendirilmesi: köşe yazıları üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik
• Usal, S.S.Y. (2012). Evaluation of product consumption understandings of interior ,architecture students in terms of sustainability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 351–356.
• Üner, S., Vaizoğlu, S. A., Alp, S. A., Simav, H., Mansour, N., El-Hatou, H., Neprevista, E., Kayıkçıoğlu, E., ve Güler, Ç. (2007). Lise Öğrencilerinin Tüketici Hakları Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(2),16-22.
• Üstündağlı, E. ve Güzeloğlu, E. (2015). Gençlerin Yeşil Tüketim Profili: Farkindalik, Tutum ve Davraniş Pratiklerine Yönelik Analiz. Global Media Journal: Turkish Edition, 5(10), 341-362.
• Varlı, D. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisanz Tezi.
• Yaraş, E., Akın, E. ve Şakacı, B. K. (2011). Tüketicilerin Çevre Bilinci Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Öneri Dergisi, 9(35), 117-126.
• Yeniçeri, T. (2009). Tüketicilerin Çevre Bilinci ve Çevreye Duyarlı Satınalma Davranışlarına Yönelik Bir Pilot Araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(17), 311-326 .
• Yeniçeri, T., Güner, K. (2013). Enerji Verimli Ürünlere Karşı Tutumun ve Çevre Bilincinin Satın Alma Niyetine Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 12(Temmuz), 47-67.
• Yeşilada, F. (2009). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Çevre Bilinçli Tüketicilerin Profili. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 10(1), 79-95.
• Yılmaz, V., Çelik, H. E., ve Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1–14.
• Yurttaş, Ö., Şişman, B., ve Şişman, Ö. (2012). Sivil Toplum Örgütleri ve Kitle