Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında İdarenin Takdir Yetkisi

Year 2023, , 233 - 283, 19.07.2023

Merve Acun Mekengeç

https://doi.org/10.26650/ppil.2023.43.1099977

Abstract

Türk vatandaşlık hukukunda vatandaşlık doğumla ve sonradan olmak üzere iki şekilde kazanılmaktadır. Sonradan kazanılan vatandaşlığın türlerinden biri, yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kazanılmasıdır. Türk vatandaşlık hukukunda idareye bu konuda takdir yetkisi verilmiştir (TVK m. 10). İdarenin sahip olduğu takdir yetkisi, vatandaşlık kazanmak için gerekli şartları sağlayan yabancının Türk vatandaşlığını kazanıp kazanmayacağı noktasındadır. Aksi hâlde idarenin Kanun’da belirtilen şartları sağlamayan yabancının Türk vatandaşlığını kazanacağına ilişkin karar verme yetkisinin olmadığı açıktır. Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması, yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılmasının bir alt türüdür ve idarenin bu konuda da takdir yetkisi bulunmaktadır. Takdir yetkisi idareye hareket serbestisi tanımaktadır. Ancak bu hareket serbestisinin çerçevesinin çizilmesi gerekmektedir. Bir başka ifadeyle, idare takdir yetkisine dayanarak keyfî uygulamalar yapmamalıdır. Bu çalışmada, idarenin TVK m. 10 uyarınca sahip olduğu takdir yetkisinin sınırları tespit edilmeye çalışılmış ve evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin şartlar bakımından idarenin takdir yetkisi, doktrindeki görüşler ve Danıştay kararları ışığında değerlendirilmiştir.

Keywords

Türk vatandaşlığı, evlenme, takdir yetkisi, yetkili makam

The Discretionary Power of the Administration in Acquiring Turkish Citizenship Through Marriage

Abstract

TIn Turkish citizenship law, nationality is acquired in one of two ways: through birth or through another procedure. One of other way to acquire citizenship is through the decision of a competent authority. In the Turkish citizenship law, relevant administration has been granted discretionary power in this regard (Turkish Citizenship Law of 2009, numbered 5901 [TCL] Art. 10). Administrative discretionary power concerns the issue of deciding whether the foreigner who meets the necessary conditions for acquiring citizenship should be awarded nationality. For other cases, an administration clearly lacks the authority to decide that a foreigner who has not met the legally specified conditions can acquire Turkish citizenship. The acquisition of Turkish citizenship through marriage is one of the ways to acquire Turkish citizenship through the decision of the competent authority, and an administration also has discretionary power in this regard. Discretionary power thus provides administrative convenience in making these decisions. However, the framework of this convenience needs to be defined. In other words, the administration should not make arbitrary applications based on its discretionary power. This study attempts to determine the limits of administrative discretionary power in accordance with Article 10 of TCL and assesses the conditions regarding the acquisition of Turkish citizenship through marriage in light of the opinions regarding the doctrine of administrative discretionary power and the decisions of the Council of State.

Keywords

Turkish citizenship, marriage, discretionary power, competent authority

References

• Akyılmaz B, “Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi” (1998) (1) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 23-55. google scholar
• Alibaba A, Vatandaşlık Hakkı ve Vatandaşlığın Kazanılmasında ve Kaybında İnsan Hakları (Turhan 2021). google scholar
• Altındağ H, İdarenin Yargısal Denetiminde Kanunilik Blokunun Genişlemesi (On iki Levha 2016). Aybay R, Özbek N and Ersen-Perçin G, Vatandaşlık Hukuku (Siyasal 2019). google scholar
• Azrak AÜ, “Yargı ve İdare- İki Fonksiyonun Karşılaştırılması Üzerine Bir Teorik Deneme” (1969) 34 (1-4) İÜHFM 129-155 (Yargı ve İdare). google scholar
• Azrak AÜ, “İdari Yargı Denetimin Sınırı Olarak İdarenin Takdir Yetkisi” (1985) 6 İHİD 16-28 (Takdir Yetkisi). google scholar
• Boz Selman Sacit, Nacak Mehmet, Öndin Hasan Burak, Özdemir Yücel, Bölükbaşı Mustafa Oğuzhan and Ulusoy Sümeyye, İdare Hukuku Açısından Kamu Düzeni Unsurları (Adalet 2020). google scholar
• Çağlayan R, “Türk Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi” (2003), AÜEHFD, 7 (3-4) 171-208. google scholar
• Çelik EF, “Sonradan ve Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşı Olmanın Başvuru Şartları (TVK m. 11)” (2021) (157) TBB 445-508. google scholar
• Çelik-Şeşen H, Kamu Düzeni Kavramının Dirlik ve Esenlik Unsuru (Seçkin 2018). google scholar
• Çelikel A, and Erdem B.B. Milletlerarası Özel Hukuk f14.edn, Beta 2016). google scholar
• Çınarlı S and Yıldırım R, Türk İdâre Hukuku Dersleri C. II (Astana 2019). google scholar
• Dardağan-Kibar GE, “Türk Vatandaşlık Mevzuatı ve Güncel Gelişmeler Işığında Vatandaşlığın Kanunîliği İlkesi” Vahit Doğan, Alper Çağrı Yılmaz and Lale Ayhan İzmirli (eds) Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu (Savaş 2019) 3-16. google scholar
• Dinçkol HA, “İdari Yargı’da.Hâkimin Takdir Yetkisinin Denetlenmesi”, (2013) 19 (2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, (Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan) 1565-1593. google scholar
• Doğan V, Türk Vatandaşlık Hukuku (14. edn, Savaş 2017). google scholar
• Elsner T, “Das Ermessen İm Lichte der Reinen Rechtlehre” (Duncker & Humblot 2011). google scholar
• Erdem BB, Türk Vatandaşlık Hukuku, (7. edn, Beta 2019). google scholar
• Erdem BB, “Vatandaşlık Kanunu Tasarısında Evlenme ile Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına İlişkin Düzenleme”, Vahit Doğan, Feriha Bilge Tanrıbilir and Banu Şit (eds), Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyumu, (Seçkin 2008) 97-105. google scholar
• Erdem JG, “Ölçülülük İlkesinin İdarenin Takdir Yetkisinin Kullanımındaki Yeri” (2013) 62 (4) AÜHFD 971-1005. google scholar
• Erdem JG, “Türk ve Alman İdare Hukuku Öğretilerinde Belirsiz Hukuki Kavramlar” (2019) 10 (1) İnÜHFD 61-72. google scholar
• Erdem JG, Danıştay Kararları Işığında İdarenin Takdir Yetkisi Kavramı (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi 2013). google scholar
• Erkan M, “Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasında “Millî Güvenlik” ve “Kamu Düzeni” Kavramlarının İncelenmesi”, Vahit Doğan, Alper Çağrı Yılmaz and Lale Ayhan İzmirli (eds) Milletlerarası Özel Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu (Savaş 2019) 17-38 (Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni). google scholar
• Erkan M, “Türk Vatandaşlığı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 72/5. Maddesinin Kanunilik İlkesi ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Bağlamında Değerlendirilmesi” (2019) 14 (175-176) BÜHFD 329-356. google scholar
• Erkan M, “Türk Vatandaşlığı Kanununda 7039 Sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklerin İncelenmesi”, (2019) 39 (2) PPIL 415-446 (Değişikliklerin İncelenmesi) google scholar
• Erten R, “Türk Vatandaşlığının Yeninden Kazanılması Yollarında Aranan Ortak Şart: Millî Güvenlik Bakımından Engel Teşkil Edecek Bir Hâli Bulunmamak” (2020) 40 (2) Public and Private International Law Bulletin (Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan) 1351-1371. (Millî Güvenlik). google scholar
• Erten R, “Evliliğin Butlanının Evlenme Nedeniyle Kazanılan Türk Vatandaşlığına Etkisi Hususunda Değerlendirmeler”, (2014) 5 (19) TAAD 243-278. google scholar
• Giritli İ, Bilgen P, Akgüner T and Berk K, İdare Hukuku (7. edn, Der 2015). google scholar
• Göçgün M, İdari İşlemin Konu Unsuru, (On İki Levha 2017). google scholar
• Gözler K and Kaplan G, İdare Hukuku Dersleri (19. edn, Ekin 2017). google scholar
• Günday M, İdarenin Takdir Yetkisi (1982 Teksir) google scholar
• Günday M, İdare Hukuku (10. edn, İmaj 2015). google scholar
• Güngör G, Tâbiiyet Hukuku, Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler-Şeyler, (9. edn, Yetkin 2021). google scholar
• Güran S. “İdari Lüzum Sebebiyle Memurun Tahvili ve Mütafi Addi” (1963) 29 (1-2) İUHFM 157184. google scholar
• Hatemi H and Kalkan-Oğuztürk B, Aile Hukuku (4. edn, Vedat 2014). google scholar
• Kalabalık H, “İdarenin Takdir Yetkisinin Sınırları ve Yargısal Denetimi” (1997) 1 (1) GÜHFD (Takdir Yetkisinin Sınırı) 172-211. google scholar
• Kalabalık H, İdare Hukuku Dersleri, C. II (5. edn, Seçkin 2021) (İdare Hukuku Dersleri). google scholar
• Kaya C, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi (3. edn, On İki Levha 2021). google scholar
• Kaya C, “Danıştay İçtihatlarında Hükümet Tasarrufu Teorisinden Devletin Hükümranlık/Egemenlik Hakkı Teorisine” (2016) 7, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 637-663. google scholar
• Kılıçoğlu A, Aile Hukuku (Genişletilmiş 2. edn, Turhan 2016). google scholar
• Köseoğlu B and Kocaağa K, Aile Hukuku ve Uygulaması (Ekin 2011). google scholar
• Nohutçu A, İdare Hukuku, (19. edn, Savaş 2016). google scholar
• Nolte G, “General Principles of German and European Administrative Law - A Comparison in Historical Perspective” (1994) The Modern Law Review (191-212). google scholar
• Nomer E, Türk Vatandaşlık Hukuku, (25. edn, Filiz 2018). google scholar
• Oktay-Tekinsoy Ö, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, (On İki Levha 2011). google scholar
• Onar SS, “İdare Hukukunun Umumi Esasları ” Cilt I (3.edn, İsmail Akgün Matbaası 1966). google scholar
• Özgür Ç, “Muvazaalı Evlenmelerin Türk Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi” (2020) 42 TAAD 307-340. google scholar
• Öztürk N, Milletlerarası Özel Hukukta Aile Kurma Amaçlı Evlilik Benzeri Yaşam Modelleri, (Adalet 2016). google scholar
• Pakuschert EK, “The Use of Discretion in German Law” (1976) 44 (94) The University of Chicago Law Review (94-109). google scholar
• Peine FJ, Allgemeines Verwaltungsrecht (2008). google scholar
• Reçber K and Özgenç Z, “5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunundaki Bazı Boşluklar” (2016) 74 (1) 373-387. google scholar
• Schwarze J, European Administrative Law (Sweet&Maxwell 1994). google scholar
• Seçkin S and Üstün G, “İdari İşlemlerde Takdir Yetkisi ve Gerekçe” (2015) 21 (2) MÜHF-HAD (Mehmet Akif Aydın’a Armağan) 509-534. google scholar
• Singh MP, German Administrative law in Common Law Perspective, (2. edn, Heidelberg 2001). google scholar
• Sirmen S, “Eşcinsel Birliktelikler ve Bunların Kanunlar İhtilâfı Hukukunda Düzenlenişi” (2009) 58 (4) AÜHFD 825-879. google scholar
• Stason EB,“The Role of Discretion in Administrative Law and Its Relationship to the Rule of Law” (1959) 9 (12) Annales de la Facultede Droit d’Istanbul, 316-325. google scholar
• Steffen D, AllgemeinesVerwaltungsrecht mit Verwaltungsprozessrecht (München 2009). google scholar
• Şit-Köşgeroğlu B, “İstisnai Yoldan Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Genel Esaslar ve Son Değişiklikler Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının İstisnai Yoldan Kazanılması”, (2017) 7(1) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 169-198. google scholar
• Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (6. edn, Vedat 2018). google scholar
• Tanrıbilir FB, “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısının Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Hükümleri ” (2008) (75) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 27-62. (Vatandaşlığın Kazanılması). google scholar
• Tanrıbilir FB, “Evlenme ve Vatandaşlık” (2020) 5(5) Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3019-3049. google scholar
• Tekdoğan-Bahçıvancı IS, “Evlilik Dışı Birlikte Yaşam Modellerine Uygulanacak Hukuk” (2018) 9 (33) TAAD 623-683. google scholar
• Turhan T and Tanrıbilir FB, Vatandaşlık Hukuku Ders Notları, (Yetkin 2010) (Evlenme ve Vatandaşlık). google scholar
• Tüysüz C, “Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasında İdarenin Takdir Yetkisi” (2022) 13 (1) İÜHFD 48-65. google scholar
• Yayla Y, “İdarenin Takdir Yetkisi” (1964) 30 (1-2) İÜHFM 201-211. google scholar
• Yılmaz D, “Alman İdare Hukuku’nda İdarenin Takdir Yetkisi ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi” (2011) 69 (1-2) İÜHFMC (1019-1032). google scholar