Milletlerarası Ticarî Uyuşmazlıkların Yargısal Yolla Çözümünde Tahkime Rakip Olarak Milletlerarası Ticaret Mahkemeleri: Hollanda Ticaret Mahkemesi Üzerinden Bir Analiz

Year 2020, Volume: 40 Issue: 2, 1223 - 1259, 30.12.2020

Barış Mesci , Emre Esen

Abstract

Bu çalışmanın amacı, bilhassa son beş yıllık süre içerisinde yaygınlaşan “milletlerarası ticaret mahkemesi” müessesesinin, Hollanda Ticaret Mahkemesi örneği üzerinden ele alınması ve ticarî tahkim müessesesiyle kıyaslanarak avantaj ve dezavantajlarının ana hatlarıyla değerlendirilmesidir. Çalışmamızın birinci kısmında, milletlerarası ticarî uyuşmazlıkların çözümü bakımından sahip olduğumuz seçenekler belirtilmiştir. Bu seçeneklerden tahkim, bütün avantaj ve dezavantajlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, milletlerarası ticarî işlem ve ilişkilerden kaynaklanan uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözümü bakımından en ideal ve en yaygın çözüm yolu olarak kabul görmektedir. Bu itibarla, çalışmamızın ikinci kısmında tahkimi öne çıkaran sebepler irdelenmiştir. Dünyanın farklı ülkelerinde kurulmuş milletlerarası ticaret mahkemeleri birçok ortak özellik taşımakta olup, çalışmamıza model olarak aldığımız Hollanda Ticaret Mahkemesi’nin hukukî rejimi diğer milletlerarası ticaret mahkemeleri bakımından da genel bir fikir vermektedir. Bu itibarla çalışmamızın üçüncü kısmında milletlerarası ticaret mahkemeleri hakkında genel bir bilgi verilerek, Hollanda Ticaret Mahkemesi’nin hukukî rejimi, yapısı ve işleyişi ele alınmıştır. Milletlerarası ticaret mahkemeleri, Hollanda Ticaret Mahkemesi modeli üzerinden tahkimle kıyaslandığında bu mahkemelerin tahkime nazaran bazı açılardan daha avantajlı, bazı açılardan daha dezavantajlı olduğu, bazı açılardan ise tahkimden pek de farklı olmadığı görülmektedir. Milletlerarası ticaret mahkemeleri, bütün avantaj ve dezavantajlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, milletlerarası ticarî uyuşmazlıkların çözümünde tahkimin sahip olduğu egemenliği bir ölçüde sarsabilecektir. Ne var ki, uygulamada tahkimin tercih edilmesindeki en önemli sebep olarak gösterilen hakem kararlarının yüksek icra kabiliyeti, milletlerarası ticaret mahkemeleri tarafından verilen kararlarda -en azından şimdilik- bulunmamaktadır.

Keywords

Milletlerarası ticarî uyuşmazlık, ticarî tahkim, milletlerarası ticaret mahkemesi, Hollanda Ticaret Mahkemesi, devlet mahkemeleri, NCC Kuralları

International Commercial Courts Versus Arbitration in International Commercial Disputes: An Analysis Based on the Netherlands Commercial Court

Abstract

International commercial courts have become increasingly popular around the world, especially in the last five years. This article discusses the advantages and disadvantages of these courts by comparing them to commercial arbitration. The first part of the article provides information on the resolution options for international commercial disputes. The second part investigates the characteristics that make arbitration the most preferred method in judicial settlements of international commercial disputes. A high degree of commonality exists among international commercial courts established in different states. Therefore, the legal regime of the Netherlands Commercial Court is used as a model in this article to give a general understanding of other international commercial courts. The third part of the article provides general information on international commercial courts and examines the legal regime of the Netherlands Commercial Court. Based on the model of the Netherlands Commercial Court, international commercial courts have advantages and disadvantages when compared to arbitration. In some respects, however, these two dispute resolution mechanisms do not differ substantially. Given the advantages and disadvantages, international commercial courts may weaken to a certain extent the dominant status of arbitration in the resolution of international commercial disputes. However, easy and widespread enforceability of awards is considered the most important reason arbitration is preferred in practice. Judgments of international commercial courts currently lack this feature, at least for the time being.

Keywords

International commercial dispute, commercial arbitration, international commercial court, the Netherlands Commercial Court, state courts, NCC Rules

References

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (4th edn, Vedat 2016)
• Bauw E, 'Commercial Litigation in Europe in Transformation: The Case of the Netherlands Commercial Court' (2019) 12 Erasmus L Rev 15-23
• Bell G F, 'The New International Commercial Courts - Competing with Arbitration - The Example of the Singapore International Commercial Court' (2018) 11 Contemp Asia Arb J 193-216
• Boele-Woelki K and van Iterson D, ‘The Dutch Private International Law Codification: Principles, Objectives and Opportunities’ (2010) 14(3) Electronic Journal of Comparative Law 1-31
• Bookman P K, 'The Adjudication Business' (2020) 45 Yale J Int'l L 227-283
• Carr I and Stone P, International Trade Law (5th edn, Routledge 2014)
• Demeter D R and Smith K M, 'The Implications of International Commercial Courts on Arbitration' (2016) 33 J Int'l Arb 441-469
• Deskoski T and Dokovski V and Kocev L, 'The Birth and Rise of the International Commercial Courts in Paris - Boosting Litigation or Alternative to Arbitration' (2019) 10 Iustinianus Primus L Rev 29-41
• Esen E, ‘İktisadi Müesseselerde Mecburî Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun’un Milletlerarası Tahkim Anlaşmaları Üzerindeki Etkisi’ (2020) 40(1) PPIL 203-229
• Freedman C and Farrell J, Kendall on Expert Determination (5th edn, Sweet & Maxwell 2015)
• Gaillard E and Pinsolle P, ‘The ICC Pre-Arbitral Referee: First Practical Experiences’ (2004) 20(1) Arbitration International 13–38
• Gaillard E and Savage J (eds), Fouchard Gaillard Goldman on International Commercial Arbitration (Wolters Kluwer 1999)
• Giray F K, ‘Milletlerarası Tahkimde Gizlilik’ (2015) 4(2) UTTDER 65-121
• Hausmaninger C, ‘The ICC Rules for a Pre-Arbitral Referee Procedure: A Step Towards Solving the Problem of Provisional Relief in International Commercial Arbitration?’ (1992) 7(1) ICSID Review - Foreign Investment Law Journal 82-113
• Kotb A, 'Alternative Dispute Resolution: Arbitration Remains a Better Final and Binding Alternative than Expert Determination' (2017) 8 QMLJ 125-138
• Kramer X and Sorabji J, 'International Business Courts in Europe and beyond: A Global Competition for Justice' (2019) 12 Erasmus L Rev 1-9
• Lew J D.M., Mistelis L A. and Kröll S M., Comparative International Commercial Arbitration (Wolters Kluwer 2003)
• Matic N, ‘Switzerland: In The Pipeline: Zurich International Commercial Court’ (Mondaq, 13 October 2018)
• Mollengarden Z, 'One-Stop Dispute Resolution on the Belt and Road: Toward an International Commercial Court with Chinese Characteristics' (2019) 36 UCLA Pac Basin LJ 65-111
• Peetermans E and Lambrecht P, 'The Brussels International Business Court: Initial Overview and Analysis' (2019) 12 Erasmus L Rev 42-55
• Pekcanıtez H, Atalay O and Özekes M, Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı (5th edn, Vedat 2017)
• Reif L C, ‘The Use of Conciliation or Mediation for the Resolution of International Commercial Disputes’ (2007) 45 Can Bus LJ 20-47
• Ruckteschler D and Stooss T, ‘International Commercial Courts: A Superior Alternative to Arbitration?’ (2019) 36(4) Journal of International Arbitration 432-449
• Sanson M, Essential International Trade Law (Cavendish 2002)
• Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (8th edn, Beta 2020)
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7th edn, Beta 2019)
• Themeli E, 'Matchmaking International Commercial Courts and Lawyer's Preferences in Europe' (2019) 12 Erasmus L Rev 70-81
• Tüysüz C, ‘Milletlerarası Ticari Tahkimde Gizlilik Yükümlülüğü’ (2017) 37(2) MHB (Yücel Sayman’a Armağan) 846-873
• Ünyılmaz H, Uluslararası Hukukta Uyuşmazlıkların Diplomatik Yollarla Çözümü (Seçkin 2017)
• Wilske S, 'International Commercial Courts and Arbitration - Alternatives, Substitutes or Trojan Horse' (2018) 11 Contemp Asia Arb J 153-192
• Yasan C, ‘Milletlerarası Tahkimde Gizlilik’ (2011) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Atâ Sakmar’a Armağan) 777-806