The transformation of female identity in Aysel Özakın’s Alnında Mavi Kuşlar (Blue Birds on Her Forehead): A feminist reading

Year 2025, Volume: 6 Issue: 4, 187 - 196, 26.12.2025

Şükran Dönmez

https://doi.org/10.5281/zenodo.17845736

Abstract

Aysel Özakın, one of the prominent writers of modern Turkish literature, addresses the transformation of female identity in her novel Alnında Mavi Kuşlar. The novel highlights patriarchal order, social pressures, and gender roles transmitted across generations, revealing the constraints these impose on women. The protagonist Armağan’s resistance to these limitations plays a decisive role in her struggle for self-discovery, demonstrating that female identity is shaped not only through passive acceptance but also through active resistance. In this study, text analysis and thematic analysis, which are among qualitative research methods, were used. The analyses were grounded in a feminist theoretical approach. Butler’s concept of gender performativity, Bourdieu’s notion of masculine domination, and Kandiyoti’s theory of patriarchal bargaining provide the theoretical foundation for the analysis. These frameworks guide the interpretation of the female characters’ discourse, behavior, and experiences. Three main findings emerged from the analysis. First, the novel shows that patriarchal norms create a restrictive framework for the construction of female identity. The concept of womanhood is shaped around values such as family, honor, and obedience. Second, women’s lived experiences play a significant role in shaping female identity as they are transmitted to the next generation. The mother-daughter relationship between Armağan and her mother simultaneously reveals the inheritance of patriarchal values across generations and embodies the struggle against these imposed norms. Third, individual liberation and economic independence have a transformative impact on the reconstruction of female identity. The protagonist’s migration to a new city and the accompanying sense of loneliness are portrayed not only as symbols of liberation but also as the cost of resisting patriarchal norms. Alnında Mavi Kuşlar thus provides a significant example of female representation in modern Turkish literature. This study aims to contribute to feminist-oriented research in literature and social sciences by examining the transformation of female identity through the interaction between individual resistance and social norms.transformation.

Keywords

Aysel Özakın , Alnında Mavi Kuşlar , female identity , gender , literary analysis

References

• Bora, A. (2010). Kadınların sınıfı: Ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası (The class of women: Paid domestic labor and the construction of female subjectivity). İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm (Masculine domination) (B. Yılmaz, Trans.). Bağlam Yayınları.
• Butler, J. (2007). Taklit ve “toplumsal cinsiyet”e karşı durma (Imitation and resistance to “gender”) (O. Akınhay, Trans.). Agora Kitaplığı.
• Butler, J. (2013). Cinsiyet belası: Feminizm ve kimliğin altüst edilmesi (Gender trouble: Feminism and the subversion of identity) (B. Ertür, Trans.). Metis Yayınları.
• Chanter, T. (2019). Toplumsal cinsiyet (Gender). Fol Kitap.
• Connell, R. W. (2019). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika (Gender and power: Society, the person and sexual politics) (C. Soydemir, Trans., 4th ed.). Ayrıntı Yayınları.
• Çakır, S. (2013). Erkek kulübünde siyaset: Kadın parlamenterlerle sözlü tarih (Politics in the men’s club: Oral histories with women parliamentarians). İletişim Yayınları.
• de Beauvoir, S. (2019). İkinci cinsiyet: Cilt 1, Olgular ve efsaneler (The second sex: Vol. 1, Facts and myths) (G. Savran, Trans.). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Dökmen, Z. (2009). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (Gender: Social psychological explanations). Remzi Kitabevi.
• Ekiz, F. S., & Zabun, B. (2025). Toplumsal cinsiyet bağlamında ataerkil aile ve cinsiyet rolleri üzerine bir değerlendirme (An evaluation of patriarchal family and gender roles in the context of gender). International Social Sciences Studies Journal, 11(6), 1141–1146.
• Ersöz, A. G. (2015). Özel alan – kamusal alan dikotomisi: Kadınlığın “doğası” ve kamusal alandan dışlanmışlığı (Private–public dichotomy: The “nature” of womanhood and exclusion from the public sphere). Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1), 80–102.
• Gürkanlı Kutlu, H. G. (2023). Alnında Mavi Kuşlar romanının kentleşme ve heterotopi kavramı üzerinden okunması (Reading the novel “Alnında Mavi Kuşlar” through the concepts of urbanization and heterotopia). Kün: Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 3(2), 97–111.
• Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler (Concubines, sisters, citizens: Identities and social transformations). Metis Yayınları.
• Karaosmanoğlu, A. (2025). Butler'ın performatif kuramı ile Althusser'in söylemsel özne kurulumu arasındaki ilişkisellik (Relationality between Butler’s performativity theory and Althusser’s discursive subject formation). Mülkiye Dergisi, 49(2), 275–306.
• Kessler, S. J., & McKenna, W. (1985). Gender: An ethnomethodological approach. University of Chicago Press.
• Oakley, A. (1972). Sex, gender and society. Gower Publishing.
• Özakın, A. (2007). Alnında mavi kuşlar (Blue birds on the forehead). Yordam Kitap.
• Parla, J. (2020). Don Kişot’tan bugüne Roman (The novel from Don Quixote to today). İletişim Yayınları.
• Sancar, S. (2012). Türk modernleşmesinin cinsiyeti: Erkekler devlet, kadınlar aile kurar (The gender of Turkish modernization: Men build the state, women build the family). İletişim Yayınları.
• Sayan Cengiz, F. (2018). Bir “yeni sosyal hareket” olarak Türkiye’de 1980 sonrası feminist hareket: Değerler değişimi mi alternatif dinamikler mi? (The feminist movement in Turkey after 1980 as a “new social movement”: Value change or alternative dynamics?) In H. Şimga, F. Gökşen, B. E. Oder, & D. Yükseker (Eds.), Türkiye’de toplumsal cinsiyet çalışmaları: Eşitsizlikler, mücadeleler, kazanımlar (Gender studies in Turkey: Inequalities, struggles, achievements) (3rd ed., pp. 107–124). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sumbas, A. (2015). Kadının politik temsil meselesi üzerine bir tartışma (A discussion on the issue of women’s political representation). İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53, 103–121.
• Şeker, A. (2019). Feminist edebiyat eleştirisi bağlamında edebî metinlerde kadın gerçekliği (Female reality in literary texts in the context of feminist literary criticism). Söylem Dergisi, 4(2), 347–359.
• Tekeli, Ş. (1990). 1980’ler Türkiye’sinde kadın bakış açısından kadınlar (Women from the perspective of women in 1980s Turkey). İletişim Yayınları.
• Wiesner-Hanks, M. E. (2020). Tarihte toplumsal cinsiyet (Gender in history). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.