Antik Dönemde Triskeles Motifi

Year 2023, Volume: 1 Issue: 2, 225 - 247, 25.09.2023

Tuğçe Kocael

Abstract

Motifler, insanların gündelik yaşantıları, bağlı oldukları toplumun sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel değerleri hakkında bizlere bilgiler sunan bir araç niteliğindedir. Bezenmiş bir seramik, dekore edilmiş bir mimari yapı ya da basılmış kent sikkeleri üzerinde bağlı bulunduğu toplumun kültür dilini yansıtmaktadır. Bu çalışmada insanoğlunun tarih boyunca içinde bulunduğu siyasi ve sosyal koşullar, yaşadığı coğrafyaya bağlı olarak özellikle Lykia ve Pamphylia bölgelerinde görülen “triskeles” motifi tanıtılmaya çalışılmıştır. Eski Yunan dilinde ayak-bacak anlamına gelen ‘skeles’ten türetilmiştir. Triskeles, merkez bir diskten çıkan üç adet insan bacağına sahip, saat yönünde döner şekilde dekore edilmesiyle gösterilmiştir. Triskeles motifinin özellikle Lykia sikkeleri haricinde başka bölgelerde yoğun bir kullanımının olmaması, bölgeye özgü bir motif olduğunu düşündürmektedir. “Üçlü sarmal, triskeles, triskelion” gibi isimlerle anılan motifin ilk örnekleri MÖ 3000’li yıllara dayanmaktadır. Motifin, başta Sicilya, Syracusa gibi darp edilen kent sikkelerinde tasvir edilmesinin yanı sıra seramik formların yüzeylerinde de betimlendiği görülmektedir. Yaygın bir kullanım alanına sahip triskelesin, swastikadan türetildiği düşünülmektedir. Prehistorik dönemlerden bu yana sevilerek kullanılan motifin çeşitli varyasyonları ile karşılaşılmaktadır. Bu makalede, triskeles motifi ikonografik açıdan incelenerek arkeolojik verilerin tespit edildiği sosyal birikim ile kente mahsus bir kimliğe dönüşümü incelenmiştir. Triskeles ile ilgili yayınlarda tanımlamalar dikkate alınarak bu motif hakkında örnekler üzerinden motifin uygulama alanları tespit edilmeye çalışılmıştır. Arkeolojik verilerden elde edilenler ışığında görseller üzerinden motifin neyi simgelediği yorumlanmıştır.

Keywords

Triskeles, Motif, Swastika, Lykia Bölgesi Sikkeleri, Roma.

Thanks

Bana makale yazmam konusunda destek olan kıymetli hocam Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Sayın Kasım OYARÇİN'e çok teşekkür ederim.

Triskeles Motif in Antiquity

Abstract

Motifs are a tool that provides us with information about people’s daily lives, and the social, political, economic and cultural values of the society to which they belong. A decorated ceramic, or architectural structure, or minted city coins reflect the cultural language of the society they belong to. This study, introduces the “triskeles” motif, found primarily in the regions of Lycia and Pamphylia, depending on the political and social conditions in which human beings have lived throughout history, and their geography. It is derived from the ancient Greek word ‘skeles’ meaning foot-leg. The triskeles are shown in clockwise rotation, with three human legs protruding from a central disc. The fact that the Triskeles motif is not used extensively in Anatolia, in the coins of other regions except for primarily Lycia suggests that it is a region specific motif. The first examples of the motif, known with names such as “triple spiral, triskeles, triskelion”, date back to 3000 BC. The motif is depicted not only on Sicily and Syracuse coins but also on the surfaces of ceramic forms. The triskelesin, which has a widespread use, is thought to be derived from the swastika. Various variations of the motif, which has been lovingly used since prehistoric times, are encountered. This article examines, the triskeles motif iconographically and its transformation into a city-specific identity through the social accumulation in which archaeological data are determined. Considering the definitions in the publications on Triskeles, the motif ’s application areas were determined through examples of this motif. What the motif symbolizes has been interpreted through the visuals in the light of the archaeological data.

Keywords

Triskeles, Motif, Swastika, Lycian Coins, Rome

References

• Abdel Kader 2012, Abdel Kader, Z. F., “Reflections of Number Symbolism on Egyptian Sacred Architecture”, Engineering Research Journal, 35/3, 265-273.
• Arslan 1999, Arslan, M., “Fethiye Müzesi’ndeki Erken Likya Stater Definesi”, Belleten, LXIII, 1-7.
• Arts and Culture, https://artsandculture.google.com (Accessed: 25.11.2022).
• Babelon 1907, Babelon, E., Traite des Monnaies Grecques et Romanies, Paris.
• Baldwin 1915, Baldwin, A., “Symbolism on Greek Coins”, American Journal of Numismatics, 49, 89-194.
• Barrett 2000, Barrett, D. S., Greek and Roman Coins in the Antiquities Museum of the University of Queensland, Queensland.
• Bulut 2004, Bulut, S., “Erken Dönem Likya Sikkelerinde Triskeles Motifi”, Adalya, VII, 15-68.
• Burillo Cuadrado–Burillo Mozota 2014, Burillo–Cuadrado M. P, Burillo–Mozota F., “The Swastika as Representation of the Sun of Helios and Mithras”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 14/3, 29-36.
• Büyükkolancı 2013, Büyükkolancı, M., “Adada Antik Kenti ve Geleceği”, Pisidia Araştırmaları-1 Sempozyum Bildiri Kitabı, Isparta 2012, Isparta, 197-214.
• Büyükyörük–Çelik 2019, Büyükyörük F.–Çelik A., “Mithrapata ve Aruwãtijesi (Musa Dağı?) Definesi”, Cedrus, VII, 239-265.
• Cartailhac 1886, Cartailhac, E., Les Ages Prehistoriques de l’Espagne et du Portugal, Paris.
• Childs 1981, Childs, W. A. P., “Lycian Relations with Persians and Greeks in the Fifth and Fourth Centuries Re-examined”, Anatolian Studies, 31, 55-80.
• CNG, Classical Numismatic Group, https://www.cngcoins.com (Accessed: 25.11.2022).
• D’Alviella 1891, D’Alviella, E. G., La Migration des Symboles, Paris.
• Dawson 1999, Dawson, S., “The Athenian Wappenmünzen”, Scholia, 8/1, 71-78.
• De Lisle 2017, De Lisle, C., “The Coinage of Agathokles of Syracuse: Sicilian and Hellenistic Influences”, The Numismatic Chronicle, 177, 9-28.
• Doğan 2012, Doğan, Y., “Dynastik Lykia: Sikkeler Işığında İdari Örgütlenme ve Tarihi Coğrafya”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Erhan 2014, Erhan, F., “Antik Çağ Kilikia Sikkelerinde Dinsel Tasvirler”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Erkanal 1975, Erkanal, A., “Dört İnsan Figüründen Oluşan Anafor Bezeği Üzerine Bir Araştırma”, Anadolu/Anatolia, 19, 69-87.
• Filocamo 2016, Filocamo, A., “Ancient and Modern Iconography in the Context of Monetary Alliances”, Journal of Ancient History and Archaeology, 3/4, 50-59.
• Fisher-Bossert 2012, Fisher-Bossert, W., “The Coinage of Sicily”, he Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage, 1-15.
• Freed–Freed 1980, Freed, S.A., Freed, R.S., “Swastika: A New Symbolic Interpretation” Rice Institute Pamphlet-Rice University Studies, 66/1, 87-105.
• Gates 2005, Gates, C., “Review Article: Tracking the Achaemenid Persians in Anatolia”, AJA, 109, 789-792.
• Giuseppe Gallo, https://www.giuseppegallo.design (Accessed: 25.11.2022).
• Gutenberg, https://www.gutenberg.org (Accessed: 25.11.2022).
• Herzfeld 1941, Herzfeld, E. E., Iran in the Ancient East: Archaeological Studies Presented in the Lowell Lectures at Boston, London.
• Homeros, Homeros, “Odysseia” (trans. A. Erhat-A. Kadir), İstanbul, 2008.
• Işık 2010, Işık, F., “Anadolu-Lykia Uygarlığı: Lykia’nın Hellenleşmesi Görüşüne Eleştirel Bir Yaklaşım”, Anadolu/ Anatolia, 36, 65-125.
• Kopij 2012, Kopij, K. “Propaganda War over Sicily? Sicily in the Roman Coinage During the Civil War 49-45 BC”, Studies in Ancient Art and Civilization, 16, 167-182.
• Küçükhasköylü 2017, Küçükhasköylü, N., “İngiliz Ressam William James Muller ve Anadolu Seyahati”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 15/23, 317-337.
• Moore 2007, Moore, M. B., “The Princeton Painter in New York”, Metropolitan Museum Journal, 42, 21-56.
• Münzkabinett Online Catalogue, https://ikmk.smb.museum/home (Accessed: 25.11.2022).
• Müseler 2018, Müseler, W., “Beyond the Xanthos Valley Rulers and Mints in Eastern and Central Lycia at the Time of the “Dynasty of Xanthos”, Gephyra, 15, 11-27.
• Müseler 2019, Müseler, W., “Opponents and successors of the Xanthian Dynasty in Western Lycia: The Weχssere Questions Reconsidered”, Gephyra, 17, 29-81.
• Noe 1958, Noe, S. P., Coinage of Caulonia, New York.
• Orthmann 1963, Orthmann, W., Die Keramik der Frühen Bronzezeit aus Inneranatolien, Berlin.
• Özsaygı 1996, Özsaygı, M., “Yeni Bulunan Bir Aspendos Definesi”, Arkeoloji Dergisi, IV/222, 1-31.
• Özüdoğru 2007, Özüdoğru, Ş., “Patara and the Dynast Wakhssepddimi (Wekhssere II)”, Adalya, X, 31-48.
• Penelope, https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Strabo/6B*.html (Erişim Tarihi: 25.11.2022).
• Perseus, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/ (Accessed: 25.11.2022).
• Philippou 2019, Philippou, C., “Sacred Symbol Part 2: Triump i.e. Triskelion-Triple Spiral (Trispiral) Trinacria-Thrinacia (Thrinacie)-Thrinacis”, Oxford, 1-5.
• Quinn 1994, Quinn, M., “The Swastika: Constructing the Symbol”, London.
• RPC, Roman Provincial Coins, https://rpc.ashmus.ox.ac.uk/ (Accessed: 25.11.2022).
• Sheedy 2014, Sheedy, K., “Sicilian Accessions for Acans: Akragas, Messana, Syracuse and Katane”, Journal of the Numismatic Association of Australia, 25, 80-89.
• Taylor 2016, Taylor, J. E., “Gods, Goddesses and Flying Horses: A History of Coins in Ancient Greece”, The Catalogue of Greek Coins in the British Museum, 1-95.
• Tekin 1991, Tekin, O., “Aspendos Sikkeleri”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Temür 2016, Temür, A., “Yunan Sanatında Karışık Yaratıklar ve Kökenleri Işığında, Doğu Sanatları ile Batı Sanatları Arasındaki Etkileşimler”, Uluslararası Amisos Dergisi, 1(1), 1-15.
• Vahia–Yadav 2010, Vahia, M. N.–Yadav, N., “Harappan Geometry and Symmetry: A study of Geometrical Patterns on Indus Objects”, Indian Journal of History of Science, 45(3), 1-20.
• Vitale 2015, Vitale, M., “Rappresentazioni simboliche della Sicilia sulle monete greche e romane”, ὅρμος-Ricerche di Storia Antica 7, 200-225.
• Voukelatos 2011, Voukelatos, J., “The Triskeles on Ancient Greek Coins”, NomKhron, 29, 7-24.
• Wildwinds, https://www.wildwinds.com (Accessed: 25.11.2022).
• Wilson 1894 Wilson, T., “The Swastika: The Earliest Known Symbol, and its Migrations; with Observations on the Migration of Certain Industries in Prehistoric Times”, National Museum, Toronto.
• Wilson 2000, Wilson, R. J. A., “On the Trail of the Triskeles: from the McDonald Institute to Archaic Greek Sicily”, Cambridge Archaeological Journal, 10(1), 35-61.