ETKİNLİK TEMELLİ DEĞER EĞİTİMİNİN ÖĞRENCİLERİN YARDIMSEVERLİK TUTUMLARINA ETKİSİ

Year 2014, Volume: 2 Issue: 2, 17 - 49, 01.01.2014

Vedat Aktepe

Abstract

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde yardımseverlik değerinin etkinlik temelli öğretiminin öğrencilerin tutumlarına etkisini tespit etmek ve öğrencilerin “yardımseverlik” değerine ilişkin görüşlerini incelemektir. Etkinlikler uygulanırken değer açıklama, değer analizi, ahlaki muhakeme yaklaşımlarından faydalanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 24’ü deney, 23’ü kontrol grubu olmak üzere toplam 47 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinden faydalanmak suretiyle “karma yöntem” tekniğine uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen ölçekler aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu deney deseni ile görüşme tekniğinden faydalanılmış; veriler, nicel ve nitel araştırma tekniklerine uygun olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ölçekler aracılığıyla toplanmıştır. Bu bağlamda öğrencilerin başlangıç seviyelerini ölçmek amacıyla bir “başarı testi”, öğrencileri tanımak amacıyla “öğrenci tanıma formu”, öğrencilerin tutumlarını belirlemek amacıyla “yardımseverlik tutum ölçeği” ve öğrencilerin değer eğitimi hakkındaki görüşlerini tespit etmek amacıyla bir “görüşme formu” geliştirilmiştir. Deney grubu on üç haftalık etkinlik temelli bir eğitime tabi tutulmuştur. Sosyal bilgiler dersinde etkinlik temelli bir eğitim sürecinin sonucuna bakıldığında, öğrencilerin tutum puanları üzerine olumlu bir etkisinin olduğu söylenebilir. Yardımseverlik değerinin etkinlik temelli öğretiminin süreci somutlaştırdığı, yaşam örneklerini doğrudan sunduğu, öğrenciler üzerinde etkili olduğu ve yardımseverlik değerini içselleştirmelerinde faydalı olduğu söylenebilir

Keywords

Yardımseverlik Değeri, Etkinlik, Değerler Eğitimi, Öğrenci, Tutum

The Impact of Activity Based Value Education on Helpful Attitudes of Students

Abstract

The aim of the study is to identify the impact of activity based value instruction in 4th graders Social Sciences classes on the attitudes of students and to analyze the opinions of students about “helpfulness” value. Some approaches as instruction, value analysis and moral reasoning are used when conducting the activities. The focus group of the study consists of 24 sample group students and 23 control group students. The study is designed in a “mixed method” style using both quantitative and qualitative research methods. The research data are obtained through the scales developed by the researcher. The study uses a test pattern with pre-test and post-test control group and face to face interview methods; the data are collected through scales generated by the researcher in accordance with quantitative and qualitative research methods. To this end, an “assessment test” is generated to identify the entry levels of students; a “student information form” is developed to know about the students, “a “helpful attitudes scale” to identify the attitudes of students and an “interview form” is prepared to obtain students’ opinions regarding value education. The control group is given an activity based education activity for three weeks. Given the results of an activity based education in Social Sciences class, it is possible to say that it has a positive impact on attitude grades of students. The activity based instruction of values about helpfulnesscan be said to put the process in concrete, provide direct examples from life, be effective on students and is useful in ensuring that students internalize and adopt helpful attitudes.

Keywords

Helfulness Value, Activity, Instruction of Values, Student, Attitude.

References

• Ada, S., Baysal, Z. N. & Korucu, S. (2005). Sınıf öğretmenlerinin sınıf içi olumsuz davranışlara gösterdikleri tepkilerin karakter eğitimi ve 2005 ilköğretim programı açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 7-18. © Değerler Eğitimi Merkezi.
• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı.
• Akbaş, O. (2006). Yeni İlköğretim Programlarının Değer Eğitimi Boyutunun İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı Bildiri Kitabı. 2.Cilt, 14-16 Nisan 2006, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı.
• Astill, B.R., Feather, N.T. ve Keeves, J.P. (2002). A multilevel analysis of the effects of parents, teachers and schools on student values. Social Psychology Education. 5, 345- 363.
• Aydın, O. (2002). Davranış Üzerinde Sosyal Etkiler. Davranış Bilimlerine Giriş. (Edt. Enver Özkalp), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal Davranış Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Barker, B. (2002). Values and Practice: History Teaching 1971– 2001. Cambridge Journal of Education, Vol. 32 No.1.
• Bostrom, K., L. (1999). The Value-Able Child, Teaching Values at Home and School, Addison-Wesley Educational Publishers inc.İllinois.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Güz 2008, 6(4), 571-602.
• Büyüköztürk, Ş.(2001). Deneysel desenler. Ankara: Pegem A Yay.
• Campau, J. P. (1998). Moral Education in the Classroom: A Comparative Analysis. Doctor of Education The University of Arizona.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitimi Verilmesi Ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği ile Eğitimin Sınanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği ile Sınanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
• Doğanay, A.(2006). Değerler Eğitimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. (Ed. C. Öztürk), Ankara: Pegem-A Yayıncılık. s.17-52.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş. Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram ve Metodolojileri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 79-96.
• Ersoy, A.,F. (2007) Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
• Germaine, R. W., (2001). Values Education Influence On Elementary Students Self-Esteem. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of San Diego. U.SA.
• Gökçegöz Karatekin, N.,Ekşi, H., Işılak, H., Otrar, M., Koç Yıldırım, P., Durmuş, A. (2003). Perese Karakter Okulu Öğretmen Kitabı 2, Yardımseverlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güven, S. (2010). Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Üzerine Bir Durum Çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı.
• Halstead, J.M., ve Taylor, M.J.(2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Cambridge Journal of Eucation, Vol, 30(2), 169-202.
• Harris, E. L. (1991). Identifying Integrated Values Educati,on Approaches in Secondary Schools. Texas: Submitted to the Office of Graduate Studies of Texas A&M University in partial fulfillment of the requirements fort he degree of Doctor of Philosophy.
• İşcan Demirhan, C. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, K. (2007). İlköğretim 7. Sınıflarda Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Öğrenciye Kazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutumlar Üzerinde Öğretim Sürecinin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kolukısa, E.A., Oruç, Ş., Akbaba, B., Dündar, H. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Gizem Yayıncılık, Ankara, s.273
• Kunsch, P.,Kavathatzopolus, L., Rauschmayer (2009), “Modelling Complex Ethical Desicion Problems With Operations Research”, Omega, Oxford, Vol.37, Iss.6p.1100.
• Kuş, E. (2003). Nicel ve Nitel Araştırma Teknikleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Lamberta,G.C. (2004). A Values Education Intervention Through Therapeıtic Recreation for Adolescants in a Psychiatric Setting. Yayınlanmış Doktora Tezi. Valden University.
• Lovat, T. (2007). Values Educatıon: The Missing Link in Quality Teching and Effective Learning, D.N. Aspin and J.D. Chapman (eds.), Values Educatıon and Lifelong Learning, pp. 199-210.
• Maslow, A.H. (1996). Dinler, Değerler, Doruk Deneyimler. (Çev. H.K. Sönmez), İstanbul: Kuraldışı Yayınevi.
• MEB (2005). Milli Eğitim Bakanlığı 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Milson, A. J. ve Ekşi, H. (2003). Öğretmenlerin karakter eğitiminde yetkinlik duygusu konusunda bir ölçme aracına doğru: Karakter Eğitimi Yetkinlik Skalası ve Türkçeye uyarlanma çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), 99-130.
• Paykoç, F. (1995). Sosyal bilgiler eğitiminde çağdaş eğilimler. İlköğretim okullarında sosyal bilgiler öğretimi ve sorunları, s.46-68, Ankara, TED Yayınları.
• Perry, A.D. ve Wilkenfeld, B.S.(2006). Using an Agenda Setting Model to Help Students Develop & Exercise Participatory Skills and Values. Journal of Political Science Education, 2, 303-312.
• Pillay, H. (2002). Understanding learner-centredness: does it consider the diverse needs of individuals? Studies In Continuing Education, 24 (1), 93-102.
• Powney, J., Cullen, M. A., Schlapp, U., Glissov, P., Johnstone, M. Ve Munn, P. (2004). Understanding values education in the primary school. UK: University of Glasgow.
• Prencipe, A. and Helwıg C.C. (2002). The Development of Reasoning About the Teaching of Values in School and Family Contexts. Child Development, May/June 2002, Volume 73, Number 3, pp 841–856.
• Refshauge, H.A. (2004). Values in NSW Public Schools. 12 Haziran 2008 tarihinde www.schools.nsw.edu.au. internet sayfasından elde edilmiştir.
• Rubin, H.J. (1983). Apllied social research. Columbus, OH: Charles E. Merrill Pub.
• Sarı, M (2007). Demokratik Değerlerin Kazanımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek Okul Yaşam Kalitesine Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Schugurensky, D. (2005). Citizenship and citizenship education: Canada in an international context Web: http: // fcis. oise.utoronto.ca/~daniel_schugurensky/courses/4.citizenship& citized.doc adresinden 11.07.2009 tarihinde edinilmiştir.
• Schwartz, S. H. (1994). Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values?. Journal of Social Issues, 50 (4), ss.19–45.
• Sevinç, M. (2006). Evrensel ve Yerel Değerlerin Eğitime Yansımaları, Ahlak ve Değerler. (Ed.Mehmetoğlu&Mehmetoğlu). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Snook, I. (2007). Values Educatıon in Context. D.N. Aspin and J.D. Chapman (eds.), Values Educatıon and Lifelong Learning, pp. 80-92.
• Suh, B., K. and Traiger, J. (1999). Teching values through elementary social studies and literature curricula Educatıon. Summer, New York.
• Tahiroğlu, M., Karasu, M., Aktepe, V. (2008). İlköğretim 4-5. Sınıflarda, Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Analizinin ve Değer Açıklamanın, Vatan-Millet Sevgisinin Kazandırılmasında Etkisi. IIV. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi, 2-3-4 Mayıs.
• Tezcan, M. (2002). Postmodern ve Küresel Toplumda Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık
• Tokdemir, M.,A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Uçar, S. (2009). Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Kazanımlara Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Ulusoy, K. (2007). Lise Tarih Programında Yer Alan Geleneksel ve Demokratik Değerlere Yönelik Öğrenci Tutumlarının ve Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Asçısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Westheimer, J., Kahne, J.(2004). What kınd of cıtızen? The polıtıcs of educatıng for democracy. American Educational Research Journal. Volume 41 No. 2, Summer , 237-269. Web: http://www. civicsurvey.org/ what_kind_ of_ citizen. Pdf adresinden 09. 07. 2009’da edinilmiştir.
• Whitney, I. B. (1986). The Status of Values Education in the Middle and Junior High Schools of Tennessee. The Requirements for the degree of Doctor of Education, Tennessee State University.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara: s.489-522.
• Yeşil, R. ve Aydın, D (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yetkin, D. ve Daşcan, Ö. (2008). Son Değişikliklerle İlköğretim Programı 1-5 Sınıflar. Güncellenmiş 2. baskı, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Teknikleri. Seçkin Yayınları, Geliştirilmiş 5. Baskı, Ankara.