Abstract
This research investigates the literary invocation of Islamic leader figures within the Ṭūfān al-Aqṣā (Al-Aqsa Flood) poetry anthology, which encapsulates the military epic of Palestinian resistance against Israeli occupation in October 2023. Grounded in poetry’s dual function as both an aesthetic and historical medium, the study analyzes how poets deploy the historical symbolism of Islamic leadership personas, examining the motivations behind this invocation and its role in shaping poetic discourse. The research problem arises from critical gaps in contemporary literary scholarship concerning the mechanisms and objectives underlying the deployment of Islamic leader figures as foundational constructs within poetic discourse. It further addresses the necessity of exploring how this deployment highlights the experiential contributions of poets in Ṭūfān al-Aqṣā enriching resistance literature through innovative paradigms and actively shapes collective consciousness through symbolic and narrative strategies. The significance of this research stems from the diwan's value as a unique literary work containing revolutionary poems that formed an influential intellectual and literary tributary to resistance poetry. It expresses Arab poets' solidarity with the valiant Palestinian resistance and reflects the contemporary event's importance within the context of the Arab-Israeli conflict – particularly the role of the Al-Aqsa Flood operation in revitalizing the Palestinian cause. Furthermore, the research derives its importance from the immortal heritage figures invoked by the poets and examined in this study. The study aims to examine the figure of the Islamic leader within the anthology, uncover the ideological and aesthetic motivations behind its literary invocation, determine its impact on the construction of poetic discourse, and illustrate how it contributes to building poetic narratives that link a glorious Islamic past to a defiant present. Through this approach, the research helps shape contemporary collective consciousness and redefines resistance literature as an active force capable of reconfiguring the nation’s trajectory. This research adopts an analytical-descriptive methodology, which enabled in-depth textual analysis and interpretation of the anthology’s poems uncovering the motivations behind symbolic deployment and evaluating its impact on discourse. The study produced key findings, notably that the invocation of leadership figures operated not merely as historical recall, but as a complex mechanism linking modern resistance victories to grand Islamic epics (e.g., Hattin and Yarmouk) thus bolstering collective confidence in the nation’s capacity to reclaim its civilizational legacy and affirming the continuity of the emancipatory struggle. The study calls for increased academic and critical engagement with the anthology, advocating for its comprehensive scholarly analysis. It emphasizes poetry’s capacity as an "archive of collective memory" to mobilize heritage as a vital intellectual and affective resource. This deployment contributes to reconfiguring collective awareness, reigniting aspirations for civilizational revival rooted in historical legacy, and supporting literary works that demonstrate the transformative potential of cultural resistance in shaping decolonial futures.
References
- Abbâs, İhsân. Fennü’ş-şi‘r. Lübnan: Dâru Beyrut li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1955.
- Abdu’s-Sabûr, Salâh. Hayâtî fi’ş-şi‘r (Dîvân-ı Salâh Abdi’s-Sabûr). Beyrut: Dâru’l-Avde, 2. Baskı, 1977.
- Abdurrahmân, Âişe. Kıyemün cedîde li’l-edebi’l-‘Arabî’l-kadîm ve’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Ma‘ârif, 2. Baskı, 1970.
- Alvân, Abdullâh Nâsıh. Salâhuddîn el-Eyyûbî: Batalu Hıttîn ve muharriru’l-Kuds mine’s-salîbîyyîn. Kahire: Dâru’s- Selâm li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 3. Baskı, t.y. (ts)
- El-Bâdî, Hassa Abdullâh. Et-Tenâsu fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs: el-Burğûsî nümûzecen. Amman: Dâr Kunûzi’l-Ma‘rife li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2009.
- El-Bağdâdî, El-Hatîb. Târîhu Bağdâd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
- El-Bağdâdî, Şihâbuddîn Ebî Abdillâh er-Rûmî. Mu‘cemü’l-büldân. Beyrut: Dâr Sâdır li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1977.
- B‘albekkî, Munir ve Diğerleri. El-Musavver fî’t-târîh. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1950.
- Bin Dırâc, Zehrâ. “Tûfânu’l-Aksâ fî şi‘ri Muhammed bin el-Ebka‘ – Dirâsetün bünyeviyye”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 38/4 (2024), 816-827.
- Cerrâr, Salâh – Ya‘kûb, Saîd. Dîvân-ı Tûfâni’l-Aksâ. Amman: Dâru’l-Halîc li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2023.
- Hamdân, Abdurrahîm. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-vataniyye ve’l-cihâdiyye ve’t-turâsiyye fî dîvânı ‘Hadîsi’n-nefs’ li’ş- şâiri’ş-şehîd Abdilazîz er-Rantîsî”. Mecelletü’l-Câmi‘ati’l-İslâmiyye 15/1 (Ocak 2007), 93-128.
- Hannî, Zâhir Muhammed. “Eseru ma‘raketi Tûfâni’l-Aksâ fî tecdîdi lisâni’l-hitâbi’l-vatanî fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî”. Et-Tecdîdü’l-‘Arabî 4/2 (2024), 367-385.
- İbrahim, Nimr Musa. “Tevzîfu’ş-Şahsiyyâti’t-Turâsiyeti fi’ş-Şi’ri’l-Filistîniyyi’l-Mu‘asır”. Mecelletu ‘âlemu’l-Fikr، s.2, c.33, (2004): 117-156
- El-Merâzîk, Ahmed Cemâl. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye: Kırâetün te’vîliyye fî nümûzecin mine’ş-şi‘ri’s-Su‘ûdî’l- mu‘âsır”. Ed-Dâre 4 (1434/2013), 11-80.
- Mennûr, Muhammed bin Abdillâh. İstihdâmü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs. Riyad: En-Nâdî’l- Edebî, 1. Baskı, 2007.
- Mevlûd, Ra‘d Raf‘a. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî şi‘ri Nizâr Kabbânî”. Mecelletü Câmi‘ati’l-Kuds el-Mefṭûḥa li’l- Buḥûsi’l-İnsâniyye ve’l-İctimâ‘iyye 45 (2018), 91-104.
- Miftâh, Muhammed. İstrâtîciyyetü’t-tenâs. Dâru’l-Beydâ: El-Merkezü’s-Sekâfî’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1992.
- Es-Sallâbî, Alî Muhammed. Salâhuddîn el-Eyyûbî ve cühûduhû fî’l-kazâ ‘alâ’d-devleti’l-Fâtımiyye ve tahrîri Beyti’l- Makdis. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1. Baskı, 2008.
- Es-Süyûtî, Celâluddîn. Târîhu’l-hulefâ. Kahire: Mektebetü Nizâr Mustafâ el-Bâz, 1. Baskı, 2004.
- Şübbeyl, El-Habîb. “Mine’n-nass ilâ sultâti’t-te’vîl”. El-Fikru’l-‘Arabî’l-mu‘âsır 88–89 (1991), 90-95.
- Tâvûtâv, Ruzîka. “Tûfânu’l-Aksâ ve tûfânu’l-me‘nâ: Kırâetün fî dîvâni ‘Tilke’d-durûb’ li-Abdilmelik Bûmencem”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 28/5 (2024), 112-124.
- Et-Tebrîzî, El-Hatîb. Şerhu dîvâni Ebî Temmâm. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1994.
- Ez-Zehebî, Şemsuddîn. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 11. Baskı, 1996.
- Zâyid, Alî Aşrî. İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1997.
- Zî‘ûr, Alî. Kıtâ‘u’l-betâleti ve’n-nergisiyye fî’z-zâti’l-‘Arabiyye. Beyrut: Dâru’t-Talî‘a li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1. Baskı, 1982.
Abstract
Bu çalışma, Ekim 2023’te İsrail işgaline karşı gerçekleştirilen Filistin direnişinin askerî destanını yansıtan "Aksâ Tûfânı" divanındaki tarihi müslüman liderlerin çağrılmasını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma şiirin hem estetik hem de tarihsel bir aktarım aracı olması bağlamında, şairlerin söz konusu divanda müslüman liderlerin tarihsel ve simgesel yönlerini nasıl kullandıklarını çözümlemekte; bu çağrının ardında yatan ideolojik ve estetik saikleri, ayrıca şiirsel söylem üzerindeki etkilerini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, çağdaş edebî ve eleştirel çalışmalarda, müslüman lider şahsiyetlerin şiirsel söylemin kurucu bir unsuru olarak nasıl kullanıldığını, bu şahsiyetllerin kullanım amaçlarını ve "Aksâ Tûfânı" divanı özelinde şiirsel tecrübeye olan katkılarını inceleme ihtiyacından doğmuştur. Bu bağlamda araştırma, bir yandan direniş edebiyatına yeni anlatı biçimleri kazandıran bu deneyimleri, diğer yandan da kolektif bilinç oluşumuna olan etkilerini kapsamlı biçimde analiz etmektedir. Araştırmanın önemi; divanın, direniş şiirine etkili bir entelektüel ve edebî katkı sunan devrimci şiirler barındıran benzersiz bir eser olmasından, Arap şairlerin cesur Filistin direnişiyle dayanışmasını ifade etmesinden, hem de Arap-İsrail çatışması bağlamında güncel olayın önemini yansıtmasından kaynaklanır. Divan, 'Aksâ Tufanı' operasyonunun Filistin davasını canlandırmadaki rolünü ortaya koyarken; şairlerin şiirlerinde kullandığı ve çalışmada da incelenen ölümsüz tarihî şahsiyetler divana ayrıca değer kazandırmıştır. Araştırma, divanda müslüman lider figürünün şiirsel inşasını çözümlemeyi, bu figürün kullanılması arkasındaki ideolojik ve estetik güdüleri ortaya koymayı, şiirsel söylemin kurgulanışına olan etkisini belirlemeyi ve bu figürün geçmişle bugünü birbirine bağlayan şiirsel bir anlatı inşasındaki işlevini açıklamayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, direniş edebiyatının, ümmetin tarihsel yürüyüşünü yeniden tanımlama gücüne sahip etkin bir kültürel pratik olduğu fikri ön plana çıkmaktadır. Araştırma, nitel çözümleme ilkelerine dayanan betimleyici-analitik yöntemi esas almış; şiir metinlerini derinlemesine analiz ederek lider şahsiyetlerin şiirdeki işlevini anlamaya çalışmıştır. Elde edilen bulgular, bu figürlerin kullanımının yalnızca tarihî hafızayı canlandırma amacı taşımadığını; bunun yanısıra, bu tarz bir kullanımın direnişin çağdaş zaferlerinin Hıttin ve Yermük gibi büyük İslamî zaferlerle bağ kurmasını sağlayan karmaşık bir anlatı stratejisi olduğunu göstermektedir. Bu strateji, ümmetin yeniden dirilişine olan inancı güçlendirmiş ve kollektif mücadele bilincini pekiştirmiştir. Araştırma, söz konusu anlatının, yenilgi algısından zafere yönelen bir anlam kayması sağladığını; bu yolla Filistinli mücahitlerin geçmişteki İslam kahramanlarıyla özdeşleştirilerek, zaferin yeniden mümkün olduğuna dair kollektif bir inanç oluşturulduğunu ortaya koymuştur. Sonuç olarak çalışma, Aksâ Tûfânı divanına yönelik akademik ve eleştirel ilgiyi teşvik etmekte, bu eserin derinlemesine incelenmesini önermektedir. Ayrıca şiirin, “kollektif hafızanın arşivi” olarak işlev görebileceğini; kültürel mirası, toplumsal bilinci yeniden yapılandıran ve geçmişten ilhamla geleceği inşa eden entellektüel-duygusal bir araç olarak etkin biçimde kullanılabileceğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, kültürel direnişin dönüştürücü potansiyelini yansıtan edebî eserlerin desteklenmesi gerektiği ayrıca ifade edilmelidir. Çalışmamızın ilmî ve ulvî çabaya öncülük etmesini temenni etmekteyiz.
References
- Abbâs, İhsân. Fennü’ş-şi‘r. Lübnan: Dâru Beyrut li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1955.
- Abdu’s-Sabûr, Salâh. Hayâtî fi’ş-şi‘r (Dîvân-ı Salâh Abdi’s-Sabûr). Beyrut: Dâru’l-Avde, 2. Baskı, 1977.
- Abdurrahmân, Âişe. Kıyemün cedîde li’l-edebi’l-‘Arabî’l-kadîm ve’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Ma‘ârif, 2. Baskı, 1970.
- Alvân, Abdullâh Nâsıh. Salâhuddîn el-Eyyûbî: Batalu Hıttîn ve muharriru’l-Kuds mine’s-salîbîyyîn. Kahire: Dâru’s- Selâm li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 3. Baskı, t.y. (ts)
- El-Bâdî, Hassa Abdullâh. Et-Tenâsu fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs: el-Burğûsî nümûzecen. Amman: Dâr Kunûzi’l-Ma‘rife li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2009.
- El-Bağdâdî, El-Hatîb. Târîhu Bağdâd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
- El-Bağdâdî, Şihâbuddîn Ebî Abdillâh er-Rûmî. Mu‘cemü’l-büldân. Beyrut: Dâr Sâdır li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1977.
- B‘albekkî, Munir ve Diğerleri. El-Musavver fî’t-târîh. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1950.
- Bin Dırâc, Zehrâ. “Tûfânu’l-Aksâ fî şi‘ri Muhammed bin el-Ebka‘ – Dirâsetün bünyeviyye”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 38/4 (2024), 816-827.
- Cerrâr, Salâh – Ya‘kûb, Saîd. Dîvân-ı Tûfâni’l-Aksâ. Amman: Dâru’l-Halîc li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2023.
- Hamdân, Abdurrahîm. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-vataniyye ve’l-cihâdiyye ve’t-turâsiyye fî dîvânı ‘Hadîsi’n-nefs’ li’ş- şâiri’ş-şehîd Abdilazîz er-Rantîsî”. Mecelletü’l-Câmi‘ati’l-İslâmiyye 15/1 (Ocak 2007), 93-128.
- Hannî, Zâhir Muhammed. “Eseru ma‘raketi Tûfâni’l-Aksâ fî tecdîdi lisâni’l-hitâbi’l-vatanî fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî”. Et-Tecdîdü’l-‘Arabî 4/2 (2024), 367-385.
- İbrahim, Nimr Musa. “Tevzîfu’ş-Şahsiyyâti’t-Turâsiyeti fi’ş-Şi’ri’l-Filistîniyyi’l-Mu‘asır”. Mecelletu ‘âlemu’l-Fikr، s.2, c.33, (2004): 117-156
- El-Merâzîk, Ahmed Cemâl. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye: Kırâetün te’vîliyye fî nümûzecin mine’ş-şi‘ri’s-Su‘ûdî’l- mu‘âsır”. Ed-Dâre 4 (1434/2013), 11-80.
- Mennûr, Muhammed bin Abdillâh. İstihdâmü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs. Riyad: En-Nâdî’l- Edebî, 1. Baskı, 2007.
- Mevlûd, Ra‘d Raf‘a. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî şi‘ri Nizâr Kabbânî”. Mecelletü Câmi‘ati’l-Kuds el-Mefṭûḥa li’l- Buḥûsi’l-İnsâniyye ve’l-İctimâ‘iyye 45 (2018), 91-104.
- Miftâh, Muhammed. İstrâtîciyyetü’t-tenâs. Dâru’l-Beydâ: El-Merkezü’s-Sekâfî’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1992.
- Es-Sallâbî, Alî Muhammed. Salâhuddîn el-Eyyûbî ve cühûduhû fî’l-kazâ ‘alâ’d-devleti’l-Fâtımiyye ve tahrîri Beyti’l- Makdis. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1. Baskı, 2008.
- Es-Süyûtî, Celâluddîn. Târîhu’l-hulefâ. Kahire: Mektebetü Nizâr Mustafâ el-Bâz, 1. Baskı, 2004.
- Şübbeyl, El-Habîb. “Mine’n-nass ilâ sultâti’t-te’vîl”. El-Fikru’l-‘Arabî’l-mu‘âsır 88–89 (1991), 90-95.
- Tâvûtâv, Ruzîka. “Tûfânu’l-Aksâ ve tûfânu’l-me‘nâ: Kırâetün fî dîvâni ‘Tilke’d-durûb’ li-Abdilmelik Bûmencem”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 28/5 (2024), 112-124.
- Et-Tebrîzî, El-Hatîb. Şerhu dîvâni Ebî Temmâm. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1994.
- Ez-Zehebî, Şemsuddîn. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 11. Baskı, 1996.
- Zâyid, Alî Aşrî. İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1997.
- Zî‘ûr, Alî. Kıtâ‘u’l-betâleti ve’n-nergisiyye fî’z-zâti’l-‘Arabiyye. Beyrut: Dâru’t-Talî‘a li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1. Baskı, 1982.
Abstract
يستهدف البحث دراسة استدعاء شخصية القائد الإسلامي في ديوان (طوفان الأقصى) الذي يجسّد الملحمة العسكرية للمقاومة الفلسطينية ضد الاحتلال الإسرائيلي في تشرين الأول 2023م. وانطلاقًا من دور الشعر كوسيط جمالي وتاريخي، تحلل الدراسة كيفية توظيف الشعراء في الديوان الرمزية التاريخية للشخصيات القيادية الإسلامية، مستكشفة دوافع هذا الاستدعاء وأثره في تشكيل الخطاب الشعري. وتنبثق مشكلة البحث من حاجة الدراسات الأدبية المعاصرة إلى دراسة آلية توظيف شخصيات القادة الإسلاميين كركيزة أساسية في بناء الخطاب الشعري، والهدف من هذا التوظيف، إضافة إلى بيان أثر ذلك إثراء أدب المقاومة بتجارب جديدة من ناحية، وفي تشكيل الوعي الجمعي من ناحية أخرى. وتبرز أهمية البحث من قيمة الديوان كعمل أدبي فريد حوى العديد من القصائد الثورية التي شكَّلت رافدًا فكريًّا وأدبيًّا مؤثرًا في شعر المقاومة، وعبرت عن تضامن الشعراء العرب مع المقاومة الفلسطينية الباسلة، وعكس الديوان كذلك أهمية الحدث المعاصر في سياق الصراع العربي الإسرائيلي، ودور عملية طوفان الأقصى في إحياء القضية الفلسطينية، واستمد البحث أهميته أيضا من الشخصيات التراثية الخالدة التي استحضرها الشعراء وتناولتها الدراسة. ويهدف البحث إلى دراسة شخصية القائد الإسلامي في الديوان، والكشف عن الدوافع الأيديولوجية والجمالية الكامنة وراء استحضارها، وتحديد أثرها في تشكيل الخطاب الشعري، وبيان كيفية توظيفها لبناء سردية شعرية تربط الماضي العريق بالحاضر المتحدي، وتسهم في تشكيل وعي جمعي معاصر، وفهم أدب المقاومة كقوة فاعلة تعيد صياغة مسار الأمة. وقد اعتمد البحث المنهج الوصفي التحليلي، الذي أسهم في تحليل النصوص الشعرية في الديوان وتفسيرها بعمق، للكشف عن دوافع التوظيف وتقييم أثره. وتوصلت الدراسة إلى نتائج جوهرية، أبرزها أن توظيف شخصيات القادة لم يكن مجرد إحياء للذاكرة التاريخية، بل آلية معقدة لربط انتصارات المقاومة المعاصرة بالملاحم الإسلامية الكبرى مثل (حطين واليرموك)، مما عزز الثقة الجماعية بقدرة الأمة على استعادة المجد وأكد استمرارية النضال. وبيّن البحث أن هذا الربط أحدث انزياحًا دلاليًا من الهزيمة إلى الافتخار بالنصر، كآلية خطابية لتعزيز الثقة في إمكانية إعادة إنتاج الانتصار، عبر تشبيه المجاهدين الفلسطينيين بأسلافهم. كما تجلى البعد الأيديولوجي في سعي الشعراء لترسيخ فكرة "الخلود" بتقديم انتصار "طوفان الأقصى" كحلقة في سلسلة الانتصارات الإسلامية، مؤسسين خطابًا ثقافيًا يعيد تعريف الهزيمة والنصر في الوعي الجمعي. وتجاوز الاستدعاء الوظيفة الجمالية التقليدية ليؤدي دورًا مركبًا يجمع بين التعبئة النفسية وتأصيل الشرعية التاريخية للنضال المعاصر، مشخّصًا الحاجة الملحة لقيادة كاريزمية تُحيي مشروع التحرير. ونجح الشعراء في تحويل الحدث العسكري إلى خطاب ثقافي خالد يمزج التاريخي بالرمزي، ليُرسخ فكرة أن المقاومة حلقة في سلسلة النضال الإسلامي المتواصل. وتوصي الدراسة بالاهتمام الأكاديمي والنقدي بالديوان، ودراسته بعمق، مع التأكيد على قدرة الشعر، بوصفه "أرشيف للذاكرة الجماعية"، على توظيف التراث بوصفه سلاح فكري ووجداني حيوي لإعادة تشكيل الوعي الجمعي وإحياء الأمل في نهضة تستلهم الماضي لبناء المستقبل، ودعم الأعمال الأدبية التي تبرهن على إمكانات المقاومة الثقافية.
References
- Abbâs, İhsân. Fennü’ş-şi‘r. Lübnan: Dâru Beyrut li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1955.
- Abdu’s-Sabûr, Salâh. Hayâtî fi’ş-şi‘r (Dîvân-ı Salâh Abdi’s-Sabûr). Beyrut: Dâru’l-Avde, 2. Baskı, 1977.
- Abdurrahmân, Âişe. Kıyemün cedîde li’l-edebi’l-‘Arabî’l-kadîm ve’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Ma‘ârif, 2. Baskı, 1970.
- Alvân, Abdullâh Nâsıh. Salâhuddîn el-Eyyûbî: Batalu Hıttîn ve muharriru’l-Kuds mine’s-salîbîyyîn. Kahire: Dâru’s- Selâm li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 3. Baskı, t.y. (ts)
- El-Bâdî, Hassa Abdullâh. Et-Tenâsu fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs: el-Burğûsî nümûzecen. Amman: Dâr Kunûzi’l-Ma‘rife li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2009.
- El-Bağdâdî, El-Hatîb. Târîhu Bağdâd. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, t.y.
- El-Bağdâdî, Şihâbuddîn Ebî Abdillâh er-Rûmî. Mu‘cemü’l-büldân. Beyrut: Dâr Sâdır li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1977.
- B‘albekkî, Munir ve Diğerleri. El-Musavver fî’t-târîh. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1950.
- Bin Dırâc, Zehrâ. “Tûfânu’l-Aksâ fî şi‘ri Muhammed bin el-Ebka‘ – Dirâsetün bünyeviyye”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 38/4 (2024), 816-827.
- Cerrâr, Salâh – Ya‘kûb, Saîd. Dîvân-ı Tûfâni’l-Aksâ. Amman: Dâru’l-Halîc li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2023.
- Hamdân, Abdurrahîm. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-vataniyye ve’l-cihâdiyye ve’t-turâsiyye fî dîvânı ‘Hadîsi’n-nefs’ li’ş- şâiri’ş-şehîd Abdilazîz er-Rantîsî”. Mecelletü’l-Câmi‘ati’l-İslâmiyye 15/1 (Ocak 2007), 93-128.
- Hannî, Zâhir Muhammed. “Eseru ma‘raketi Tûfâni’l-Aksâ fî tecdîdi lisâni’l-hitâbi’l-vatanî fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî”. Et-Tecdîdü’l-‘Arabî 4/2 (2024), 367-385.
- İbrahim, Nimr Musa. “Tevzîfu’ş-Şahsiyyâti’t-Turâsiyeti fi’ş-Şi’ri’l-Filistîniyyi’l-Mu‘asır”. Mecelletu ‘âlemu’l-Fikr، s.2, c.33, (2004): 117-156
- El-Merâzîk, Ahmed Cemâl. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye: Kırâetün te’vîliyye fî nümûzecin mine’ş-şi‘ri’s-Su‘ûdî’l- mu‘âsır”. Ed-Dâre 4 (1434/2013), 11-80.
- Mennûr, Muhammed bin Abdillâh. İstihdâmü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-hadîs. Riyad: En-Nâdî’l- Edebî, 1. Baskı, 2007.
- Mevlûd, Ra‘d Raf‘a. “İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’l-İslâmiyye fî şi‘ri Nizâr Kabbânî”. Mecelletü Câmi‘ati’l-Kuds el-Mefṭûḥa li’l- Buḥûsi’l-İnsâniyye ve’l-İctimâ‘iyye 45 (2018), 91-104.
- Miftâh, Muhammed. İstrâtîciyyetü’t-tenâs. Dâru’l-Beydâ: El-Merkezü’s-Sekâfî’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1992.
- Es-Sallâbî, Alî Muhammed. Salâhuddîn el-Eyyûbî ve cühûduhû fî’l-kazâ ‘alâ’d-devleti’l-Fâtımiyye ve tahrîri Beyti’l- Makdis. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1. Baskı, 2008.
- Es-Süyûtî, Celâluddîn. Târîhu’l-hulefâ. Kahire: Mektebetü Nizâr Mustafâ el-Bâz, 1. Baskı, 2004.
- Şübbeyl, El-Habîb. “Mine’n-nass ilâ sultâti’t-te’vîl”. El-Fikru’l-‘Arabî’l-mu‘âsır 88–89 (1991), 90-95.
- Tâvûtâv, Ruzîka. “Tûfânu’l-Aksâ ve tûfânu’l-me‘nâ: Kırâetün fî dîvâni ‘Tilke’d-durûb’ li-Abdilmelik Bûmencem”. Mecelletü’l-Mi‘yâr 28/5 (2024), 112-124.
- Et-Tebrîzî, El-Hatîb. Şerhu dîvâni Ebî Temmâm. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 2. Baskı, 1994.
- Ez-Zehebî, Şemsuddîn. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 11. Baskı, 1996.
- Zâyid, Alî Aşrî. İstid‘âü’ş-şahsiyyâti’t-turâsiyye fî’ş-şi‘ri’l-‘Arabî’l-mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1997.
- Zî‘ûr, Alî. Kıtâ‘u’l-betâleti ve’n-nergisiyye fî’z-zâti’l-‘Arabiyye. Beyrut: Dâru’t-Talî‘a li’t-Tıbâ‘a ve’n-Neşr, 1. Baskı, 1982.
Details
| Primary Language | Arabic |
|---|---|
| Subjects | Arabic Language and Rhetoric |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | October 20, 2025 |
| Publication Date | October 20, 2025 |
| Submission Date | June 15, 2025 |
| Acceptance Date | October 7, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 29 |
- Article Files