Artificial Intelligence and Accounting Automation: The Data Security Dilemma and Ethics

Year 2025, Volume: 8 Issue: 4, 557 - 582, 25.10.2025

Özge Özkan

https://doi.org/10.33723/rs.1771006

Abstract

Artificial intelligence (AI)-driven accounting automation presents significant opportunities and risks in terms of data security and ethical responsibilities. In today’s era of accelerated digitalization, the automation of accounting processes enhances efficiency, accuracy, and transparency, while simultaneously raising new ethical concerns such as privacy violations, algorithmic biases, accountability gaps, and risks of manipulation. In this study, the scenario analysis method, one of the qualitative research approaches, was employed. Six fictional scenarios representing potential ethical dilemmas in accounting processes were developed, and each scenario was evaluated through the perspectives of utilitarianism, deontology, and virtue ethics. The findings reveal that AI in accounting represents not only a technical innovation but also a transformation that necessitates the reconsideration of ethical paradigms.

Keywords

Artificial Intelligence , Accounting Automation , Data Security , Ethic

YAPAY ZEKÂ VE MUHASEBE OTOMASYONU: VERİ GÜVENLİĞİ AÇMAZI VE ETİK

Abstract

Yapay zekâ (YZ) destekli muhasebe otomasyonu, veri güvenliği ve etik sorumluluklar açısından önemli fırsatlar ve riskler barındırmaktadır. Dijitalleşmenin hız kazandığı günümüzde, muhasebe süreçlerinin otomasyonla dönüştürülmesi; verimlilik, doğruluk ve şeffaflık sağlarken aynı zamanda gizlilik ihlalleri, algoritmik önyargılar, sorumluluk boşlukları ve manipülasyon riskleri gibi yeni etik sorunları gündeme getirmektedir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden senaryo analizi kullanılmıştır. Muhasebe süreçlerinde karşılaşılabilecek olası etik ikilemleri temsil eden altı kurgu senaryo oluşturulmuş, her bir senaryo faydacılık, deontoloji ve erdem etiği perspektiflerinden değerlendirilmiştir. Bulgular, YZ’nin muhasebe mesleğinde yalnızca teknik bir yenilik değil, aynı zamanda etik paradigmaların yeniden tartışılmasını gerektiren bir dönüşüm yarattığını ortaya koymaktadır.

Keywords

Yapay Zekâ , Muhasebe Otomasyonu , Veri Güvenliği , Etik

Ethical Statement

Bu araştırma, herhangi bir insan katılımcı, hayvan deneyi veya kişisel veri toplama süreci içermemektedir. Bu nedenle etik kurul onayı gerektirmeyen çalışmalar arasındadır.

References

• Akdoğan, N., & Akdoğan, M. U. (2018). Büyük veri̇-bilişim teknolojisindeki̇ gelişmelerin muhasebe uygulamalarına ve muhasebe mesleğine etkisi̇. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(55), 1-14.
• Aktaş, Z. (2022). John Stuart Mill’in Faydacılık teorisinde “ahlaki yaptırım” problemi. Liberal Düşünce Dergisi, (107), 1-18.
• Bellikli, U. (2024). Muhasebede Yapay Zekâ Kullanım Etiği. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (71), 1-11.
• Benlahcene, A., Zainuddin, R. B., Syakiran, N., & Ismail, A. B. (2018). A narrative review of ethics theories: Teleological & deontological ethics. Journal of Humanities and Social Science (IOSR-JHSS), 23(1), 31-32.
• Bilen, A., & Yılmaz, Y. (2014). Muhasebe mesleğinde etik ve etikle ilgili çalışmalar. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6), 57-72.
• Brey, P., 2000. Disclosive computer ethics. Comput. Soc., 30: 10-16. DOI: 10.1145/572260.572264.
• Canfer, H., & Özcan, Z. (2019). Nikomakhos’a etik bağlamında Aristoteles’ in erdem etiği. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(1), 277-296.
• Cengiz, S. (2025). Muhasebe Meslek Etiğinin Yapay Zeka Uygulamaları Kapsamında İncelenmesi. Journal of Economics, Finance and Sustainability, 3(1), 85-108.
• Chan, S. Y., ve Leung, P. (2006). The effects of accounting students' ethical reasoning and personal factors on their ethical sensitivity. Managerial Auditing Journal, 21(4), 436-457.
• Davenport, T. H., & Ronanki, R. (2018). Artificial intelligence for the real world. Harvard business review, 96(1), 108-116.
• Dikgöz, B. ve Erserim, A., (2025). Muhasebe Meslek Etiği: Eleştirel Paradigma Perspektifinden Bir Çözümleme. İş Ahlakı Dergisi. Elektronik ön baskı. dx.doi.org/10.12711/tjbe/m526.
• Duignan, B. (Ed.). (2011). Thinkers and theories in ethics. New York: Britannica Educational Publishing in association with Rosen Educational Services.
• Dülger, M. V. (2018). Günümüz Yapay Zekâ Teknolojisi ve 'Robot Yargıç/Avukat' Gerçeği. Hukuk ve Daha Fazlası Dergisi. S. 5. 4-9.
• Elitaş, C., Üç, M., & Akyüz, Y. (2011). Muhasebe teorileri üzerine bir inceleme. Muhasebe ve Denetime Bakış, (34), 39-50.
• Ezenwa, E. & Nkem U.H. (2021). Impact of Artificial Intelligence (AI) on Accountancy Profession. Journal of Accounting and Financial Management.7(2), 15-25.
• Gacar, A. (2019). Yapay zekâ ve yapay zekânın muhasebe mesleğine olan etkileri: Türkiye’ye yönelik fırsat ve tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 389-394.
• Green B.P. (2025). How AI Threatens Human Freedom. Markkula Center for Applied Ethics. Erişim tarihi: 21.08.2025 Erişim adresi: https://www.scu.edu/ethics/events/digital-dignity-day/how-ai-threatens-human-freedom/#:~:text=something%2C%20AI%20will%20teach%20us.
• Green, B. P. (2019). Artificial intelligence, decision-making, and moral deskilling. Markkula Center for Applied Ethics. Erişim tarihi: 21.08.2025 Erişim adresi: https://www.scu.edu/ethics/focus-areas/technology-ethics/resources/artificial-intelligence-decision-making-and-moral-deskilling/
• Griffin, O. (2019). How artificial intelligence will impact accounting. Economia.
• Hasan, A. R. (2022). Artificial Intelligence (AI) in accounting & auditing: A Literature review. Open Journal of Business and Management, 10(1), 440-465.
• https://apnews.com/article/irs-discriminatory-audits-black-taxpayers-wealthy-companies-6e8eb57b6a4597397543c6c05646d009
• https://mks.law/is-artificial-intelligence-a-game-changer-in-the-battle-against-tax-evasion/#:~:text=As%20tax%20and%20regulatory%20bodies,identities%20and%20manipulate%20financial%20records
• https://www.accountingtimes.com.au/tax/tax-practitioners-warned-against-entering-confidential-info-into-chatgpt#:~:text=Accountants%20Daily%2C%20Tax%20Institute%20chief,privacy%20under%20their%20code%20obligations
• https://www.cpai.com/Education-Resources/My-Firm/Data-Security-Risk-Management/Generative-AI-and-risks-to-CPA-firms#:~:text=When%20data%20is%20entered%20into,for%20a%20data%20security%20incident
• https://www.journalofaccountancy.com/issues/2024/may/ai-and-fraud-what-cpas-should-know/#:~:text=tip%20off%20the%20recipient
• https://www.mindbridge.ai/blog/fake-invoices-real-risks-why-auditors-must-rethink-their-approach-in-the-age-of-ai/#:~:text=With%20the%20rise%20of%20generative,For%20auditors%2C%20that%20changes%20everything
• İrak, G., & Yılmaz, M. S. Muhasebe meslek mensuplarının gözünden yapay zeka uygulamalarının swot analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(ICMEB'24 Özel Sayı), 228-237.
• İskenderoğlu, N. (2020). Yapay Zeka Teknolojilerinin Muhasebeye Entegrasyonu. [Erişim tarihi: 20.08.2025, https://finansmuhendisi.net/yapayzeka-ve-muhasebe/]
• Kart, B. (2006). Erdem Etiği Normatif midir?. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 101-108.
• Kısakürek, M. M., ve Alpan, N. (2010). Muhasebe meslek etiği ve Sivas ilinde bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (47), 213-22.
• Kiradoo, G. (2020). Ethics in accounting: Analysis of Current Financial Failures And Role of Accountants. International Journal of Management (IJM), 11(2), 241-247.
• Küçüker, M. (2023). Muhasebede Yapay Zekâ Uygulamaları: ChatGPT’nin Muhasebe Sınavı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 2, 875-888.
• Levent, A. F. (2022). Eğitimde ahlak ve etik. Nobel Yayın Dağıtımı.
• Mabil, A. N. (2019). Investigating effects of accounting ethics on quality of financial reporting of an organization: Case of selected commercial banks in South Sudan. Mediterranean Journal of Social Sciences, 10(1), 177.
• Martin, S. M. (2019). Artificial intelligence, mixed reality, and the redefinition of the classroom. Bloomsbury Publishing PLC.
• Masrom, M., Ismail, Z., Anuar, R. N., Hussein, R., & Mohamed, N. (2011). Analyzing accuracy and accessibility in information and communication technology ethical scenario context. American Journal of Economics and Business Administration, 3(2), 370-376.
• Moser, C., den Hond, F., ve Lindebaum, D. (2022). Morality in the age of artificially intelligent algorithms. Academy of Management Learning ve Education, 21(1), 139-155.
• Munoko, I., Brown-Liburd, H. L., ve Vasarhelyi, M. (2020). The Ethical Implications of Using Artificial Intelligence in Auditing. Journal of Business Ethics, 167, 209-234.
• Murikah, W., Nthenge, J. K., & Musyoka, F. M. (2024). Bias and ethics of AI systems applied in auditing-A systematic review. Scientific African, 25, e02281.
• Odonkor, B., Kaggwa, S., Uwaoma, P. U., Hassan, A. O., & Farayola, O. A. (2024). The impact of AI on accounting practices: A review: Exploring how artificial intelligence is transforming traditional accounting methods and financial reporting. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(1), 172-188.
• Rachels J, Rachels S. (2003). The right thing to do: Basic readings in moral philosophy, McGraw-Hill.
• Saraçoğlu, E. (2022). Aristoteles’te insanın doğası ve erdem etiği tartışması. Felsefe Dünyası, 1(75), 400-418.
• Schweitzer, B. (2024). Artificial Intelligence (AI) Ethics in Accounting. Journal of Accounting, Ethics & Public Policy, JAEPP, 25(1), 67.
• Schweitzer, B. (2024). Artificial intelligence (AI) ethics in accounting. Journal of Accounting, Ethics & Public Policy, JAEPP, 25(1), 67-67.
• Serçemeli, M. (2018). Muhasebe ve Denetim Mesleklerinin Dijital Dönüşümünde Yapay Zekâ. Turkish Studies. 13(30). 369-386
• Taş, O. ve Mert, H. (2019). An application of artifıcial intelligence on auditing. 9, Global Business Research Congress, 30-31 Mayıs, İstanbul
• Tekbaş, İ. (2019). Muhasebenin Dijital Dönüşümü ve Mali Mühendislik: Finans ve Muhasebeye Fütürist Bakış. İstanbul: Ceres Yayınları.
• Tutar, S. (2019). Endüstri 4.0’ın Muhasebe Mesleğine Olan Olası Etkisi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), 323-344.
• Türk, Z. (2004). Muhasebe meslek ahlakı. Adana, Nobel Kitabevi.
• Ucoglu, D. (2020). Current machine learning applications in accounting and auditing. PressAcademia Procedia, 12(1), 1-7.
• Vallor, S. (2015). Moral Deskilling and Upskilling in a New Machine Age: Reflections on the Ambiguous Future of Character. Philosophy & Technology, 28 (1), 107–124 https://doi.org/10.1007/s13347-014-0156-9
• WIPO, 2007. World Intellectual Property Organization: An overview. World Intellectual Property Organization, Geneva, ISBN-10: 9280516523, pp: 44.
• Yücel, G. ve Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme- Yapay Zekâ ve Muhasebe Beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17, 47-60.
• Zemánková, A. (2019). Artificial Intelligence and Blockchain in Audit and Accounting: Literature Review. WSEAS Transactions on Business and Economics, 16, 568-581.
• Zhang, C., Zhu, W., Dai, J., Wu, Y., & Chen, X. (2023). Ethical impact of artificial intelligence in managerial accounting. International Journal of Accounting Information Systems, 49, 100619.
• Zhang, Y., Xiong, F., Xie, Y., Fan, X., & Gu, H. (2020). The impact of artificial intelligence and blockchain on the accounting profession. Ieee Access, 8, 110461-110477. Doi:10.1109/ACCESS.2020.3000505.