الأدب العربي في مناهج تعليم العربية للناطقين بغيرها دراسة مقارنة

Yıl 2019, Sayı: 15, 62 - 87, 20.06.2019

Hany Ramadan

https://doi.org/10.32950/rteuifd.545729

Öz

تسعى هذه الدراسة إلى استكشاف واقع الأدب
العربي في مناهج تعليم اللغة العربية للناطقين بغيرها، من حيث الكم والكيف، وذلك
من خلال دراسة منهجي العربية بين يديك واللسان الأم باعتبارهما نموذجا، مع عقد مقارنة
بينهما.

وقد استعانت الدارسة بالمنهج الوصفي التحليلي
بالإضافة إلى المنهج المقارن الذي اقتضته طبيعة الدراسة للإجابة عن تساؤلات
الدراسة التالية:

ما واقع الأدب العربي في مناهج تعليم العربية
للناطقين بغيرها كما وكيفا؟

هل تتناسب النصوص الأدبية المختارة مع مستوى
الدارسين؟

ما أوجه التمييز أو القصور في هذه المناهج؟

كيف يمكن استدراك أوجه القصور، إن وجدت؟

ما أوجه الاتفاق والاختلاف بين منهاج تعليم
العربية؟

وقد انتهت الدراسة إلى ضرورة توظيف الأدب في
مناهج العربية للناطقين بغيرها في جميع مستويات تعليم العربية؛ وذلك نظرا لجدواه
في تعليمية اللغة، مع أهمية تنوع الأجناس الأدبية عند اختيار النصوص الأدبية وعدم
التركيز على السرد دون غيره من أجناس أخرى لا سيما النص المسرحي.

Anahtar Kelimeler

توظيف الأدب, العربية للناطقين بغيرها, المناهج التعليمية, السلاسل التعليمية

Arabic Literature in Arabic Curriculum for Non–native Speakers: a Comparative Study

Öz

The
aim of this study is to put forward the benefits of the inclusion of Arabic
literature in the curricula of teaching Arabic language to non-native speakers
using a set of analytical questions. What is the reality of Arabic literature
in the curricula of Arabic teaching for non-Native speakers, both in quantity
and quality? Are the selected literary texts compatible with the level of
learners? What are the distinctive features or shortcomings in these
approaches? If there are any, how can those shortcomings be compensated? What
are the common points and differences among the methods of Arabic education?
The study concluded the need to employ literature in the Arabic curriculum for
non-native speakers at all levels. Also, it was noted that not only short
stories but also other literary texts like dramas should be included. 

Anahtar Kelimeler

Employment of Literature, Arabic for Non-Native Speakers, Curriculum, Educational Series, Arabic Language

Yabancılar İçin Arapça Eğitim Müfredatında Arap Edebiyatı: Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma Arapça konuşmayanlar nezdinde Arapça
eğitimi yöntemlerinde edebiyatın ne derece faydalı olduğunu ortaya koymayı
hedeflemektedir. Bu ise Beyne Yedeyk ve Lisan el- Ümm kaynakları kullanılarak
ve karşılaştırılarak yapılmaktadır. Bu çalışma aşağıdaki soruların cevaplanması
için hem ayrıntılı, hem analitik hem de karşılaştırmalı üsluplardan
faydalanmaktadır. Arapça konuşmayanlar nezdinde Arapça eğitimi ne derecede
faydalıdır? Seçilen edebi metinler öğrenci seviyesine uygun mu? Bu yöntemde
ayırt edici veya kusurlu olan şeyler nelerdir? Eğer kusur varsa bu kusurları
telafi etmek nasıl mümkündür? Arapça eğitimi yöntemleri arasında ortak ve farklı
yönler nelerdir? Araştırmada Arap edebiyatının Arapça eğitiminde faydalı olması
nedeniyle Arapça konuşmayanlar için bütün seviyelerde zorunlu bir ders olması
gerektiği görüldü. Buna ek olarak edebi metinlerin seçiminde çeşitli alanların
seçilmesi, sadece hikâye kısmına önem verilmemesi ve özellikle de edebi tiyatro
parçalarına yer verilmesi gerektiği sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat kullanmak, Eğitim yöntemleri, Eğitim aşamaları, Arap Dili, Arapça Konuşmayanlar

Kaynakça

• 1. Brown - Douglas, Dil Öğretme ve Öğrenme Teknikleri Trc. Abduh er-Racihi, Ali Ali, Ahmed Şaban (Beyrut: Darü-n Nahdatil-Arabiyye,1994).
• 2. Celai - Meryem, Uygulamalı Diller Bakımında Yabancı Dilleri Öğretmede Edebiyatı Kullanmak (İsfahan: Arap Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar- İsfahan Üniversitesi h.1436) 11, 39 - 56.
• 3. Razi - Abdulhakim, İlk Seviyede Olan Yabancı Öğrencilere Edebi Metinleri Öğretmek-Zorluklar ve Çözümler (Mekke: Arapça Dili Enstitüsü Dergisi - Ümmül Kura Üniversitesi 1982) 1, 231 - 246.
• 4. es-Savi - Ali Seyyid, Kültürel Teori (Kuveyt: Bilgi Dünyası Serisi 1997)
• 5. Tuayme - Rüşdi, Arap Edebiyatının Öğretilmesinde Mesele ve Öneriler(Mekke: Arapça Dili Enstitüsü Dergisi - Ümmül Kura Üniversitesi 1982) 1, 247 - 289.
• 6. Tuayme - Rüşdi, Yabancı Dil Konuşanlar İçin Arapça'nın Öğretilmesindeki Kaynaklar (Mekke: Arapça Dili Enstitüsü Dergisi - Ümmül Kura Üniversitesi 1986)
• 7. Tuayme - Rüşdi, Yabancı Dil Konuşanlar İçin Arapça Öğretilmesi- Yöntem ve Uslüpları (Ribat: İslami Kültür, Eğitim ve İlim Yayma Yayınları 1989)
• 8. Abs - Muhammed Suphi ve diğerleri, Ana Dil, (t3) (İstanbul: Sultan Muhammed Fatih Üniversitesi Vakfı)
• 9. el-Üşri - Mahmud, Yabancı Dili Konuşanlara Arapça Edebi Metinleri Öğretmede Zorluklar (Doha: Eğitim Dergisi 2012) 179, 103 - 122.
• 10. el-Üşri - Mahmud, Dil Yeterliliğinden Edebiyat Yeterliliğine Edebi Metinlere Dayanarak Arapça'yı öğrenmek için Müfredat Oluşturmak (Seul: Konferans Kitabı: Education of Arabic Language & Literature in Modern Society - Hong Kong Üniversitesi 2013)
• 11. Ali - Hala Tubal, Arapça Dışında Başka Dil Konuşanlar ve Arapça'yı Genel Olarak Öğrenenlere Edeyatı Öğretmede Yaşanan Sorunlar (Dımeşk: Ba's Üniversitesi Dergisi 2017) 39 (1), 91 -126.
• 12. el-Uleymat - Fatıma Muhammed, Arapça Konuşmayanlara Edebi Metinlerin Öğretilmesinde Sistemleştirilmiş Yöntem (Umman: Manara Araştırma ve Çalışmalar Dergisi 2014) 2 (4), 225 - 244.
• 13. el-Anati - Velid, Arapça Konuşmayanlara Kısa Hikayeleri Öğretme Yöntemi (Nablus: Necah Araştırma Üniversitesi Dergisi- İnsan İlimleri 2009) 23 (1), 73 - 94.
• 14. Fethi - İbrahim, Edebi Terimler Sözlüğü (Tunus: Birleşik Yayınları Arap Heyeti 1986).
• 15. el-Fevzan - Abdurrahman bin İbrahim ve diğerleri, "Arapça Ellerinin Arasında" Arapça Konuşmayanlar İçin Arapça Öğretme (Riyad: Aşamaları Herkes İçin Arapça 2014).
• 16. el-Fevzan - Abdurrahman bin İbrahim, Arapça Konuşmayanlar için Kral Suud Üniversitesi Öğencileri ve Hocaları tarafından "Arapça Ellerinin Arasında" kitabını değerlendirilmesi (Cezair: Hikmet Psikolojik ve Eğitim Araştırmaları Dergisi 2016) 7, 159 - 183.
• 17. el-Kumi - Muhammed, Arapça Dışında Diğer Dilleri Konuşanlar İçin Arapça Öğretimi- Metin Ve Edebiyatın Öğretilmesi Çerçevesinde Notlar (Mekke: Arapça Dili Enstitüsü Dergisi - Ümmül Kura Üniversitesi 1984) 2, 467 - 494.
• 18. Arapça'nın Toplanması, Vasit Sözlüğü (T4) (Kahire: Uluslararası Şurug Kütüphanesi 2004)
• 19. Yunus - Ali, Arapça Dışında Dilleri Konuşanlar için Arapça Öğretiminde Arapça Şiirlerinin Hissedilmesi - Tecrübi Araştırma (Mekke: Arapça Dili Enstitüsü Dergisi - Ümmül Kura Üniversitesi 1984) 2, 495 - 510.