Kur’an’ın Kur’an’la Tefsiri Bağlamında Nisa Suresi 34. Âyetinin Tahlil ve Değerlendirmesi

Yıl 2020, Sayı: 18, 38 - 67, 20.12.2020

İrfan Çakıcı

https://doi.org/10.32950/rteuifd.791893

Öz

İlk nesil kendi dilleriyle gönderilen Kur’an’ı belli ölçüde anlasalar da özellikle uygulamaya dair bazı âyetleri anlamada zorluk yaşamış ve bu zorlukların aşılması için de Hz. Peygamber’in açıklamalarına ihtiyaç duymuştur. Rasûlullah da bazen anlamı kapalı olan kimi âyetleri açıklamış bazen de kimi hükümleri bizzat tatbik ederek ashabına göstermiştir. Doğrusu zamanla şartlar değişse de nübüvvet dönemde yaşanan bu durum benzer şekilde her dönemde yaşanmıştır. Bu anlamda kimi âyetlerin anlaşılması ve yorumlanması noktasında her dönemde farklı problemlerle karşı karşıya kalınmış ve bunların çözüme kavuşması için yeni araştırmalara ihtiyaç duyulmuştur. Bunlardan biri de aile içinde kadının eşine karşı olumsuz tutumundan kaynaklanan bir problemin çözümüyle ilgili وَاضْرِبُوهُنَّۚ “onları darp edin” âyetinin anlaşılması noktasında yaşanmıştır. Âyette geçen ضَرَبَ kelimesinin hem manasının kapalı olması hem de cümle içindeki durumuna göre farklı anlamlara gelmesi söz konusu ifadenin farklı şekillerde anlaşılmasına yol açmış, özellikle de günümüzle geçmiş dönem araştırmacıları arasında ciddi bir yorum farklılığının oluşmasına sebep olmuştur. Biz de bu çalışmada bir yandan bütün bu farklı görüşleri analiz ettik bir yandan da âyeti Kur’an’ın Kur’an’la tefsiri ilkesine göre tahlil ve değerlendirmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, Tefsir, Kadın, Vurma, Mesafe Koyma

تحليل وتقييم الآية 34 من سورة النساء في سياق تفسير القرآن بالقرآن

Öz

على الرغم من أن الجيل الأول فهموا أن القرآن أنزل بلغتهم الخاصة إلى حد ما ، إلا أنهم واجهوا صعوبات خاصة في فهم بعض آيات المعاملات والتغلب على هذه الصعوبات احتاجوا إلى بيانات النبي. وكان رسول الله صلى الله عليه وسلم يشرح أحياناً بعض الآيات التي معانىها مغلق ، وأحياناً يبيِّن بعض الأحكام لأصحابه بطبيق خاص به. في الواقع ، إن تغيرت الظروف بمرور الوقت فإن هذا الوضع الذي حدث في فترة النبوة تحقق في كل فترة مشابهًا به. وبهذا المعنى ، ظهرت مشاكل مختلفة في كل فترة من حيث فهم وتفسير بعض الآيات ، ولحلها حاجة إلى أبحاث جديدة. أحدهم متعلق بفهم آية "وَاضْرِبُوهُنَّ " في حل مشكلة ناجمة عن موقف المرأة السلبي تجاه زوجها في الأسرة. إن حقيقة أن كلمة "ضرَب" المذكورة في الآية مغلقة ولها معان مختلفة وفقًا لموقفها في الجملة أدّت في فهم العبارة إلى أشكال مختلفة ، وتسببت بشكل خاص في اختلاف كبير في التفسير بين باحثي اليوم والماضي. في هذه الدراسة ، قمنا بتحليل كل هذه الآراء المختلفة ومن ناحية أخرى حاولنا تحليل الآية وتقييمها وفقًا لمبادئ تفسير بالقرآن.

Anahtar Kelimeler

القران, التفسير, المرءة, الضرب, المسافة

Analysıs And Assesment Of The 34th Verse Of Surah Nısa In The Context Of The Qur'an Interpretatıon Wıth The Quran

Öz

The first generation understood Qur’an which was revealed in their own language. Human being need to make a certain amount of effort for understanding and practicing a revelation. As a matter of fact, while sometismes human attempt was sufficient to understand the messages, sometimes even the individual effort alone couldn’t be sufficient to reach the message of the relevation. In this case, they would need the guidance of Allah almighty through His prophet. The last example of this case was experienced during the prophethood period with the revelation of the Quran. however, they needed the guidance and explanations of the Prophet when come to implementation of some messages. Thus, the prophet explained and read between lines to clarify certain verses and sometimes he personally implemented the message of verses in his life as a demonstrator. In fact, despite of changing conditions and times, this situation remain similar in subsequent periods. In this sense, different problems were encountered in each period in terms of understanding and interpreting some verses and new researches were needed to resolve them. One of a considerable example has been experienced at the point of understanding the verse وَاضْرِبُوهُنَّۚ “beat them” about the solution of a problem arising from the negative attitude of the woman towards her husband in the family. Its reason is that is that the word ضَرَبَ mentioned in the verse has a closed and varied meanings depending of its usage in the sentence. Therefore, this cause the message of the verse has been understood differently and lead significant interpretation differences between past and today’s investigators. In this study, we analysed all these different views and further tried to make an assessment as in the context of the Quran's interpretation with the Quran.

Anahtar Kelimeler

Qur'an, Tafseer, Women, Beat, Distantiation

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemü’l-müfehres li el-fâzı’ıl-Kur’ani’l-Kerim. Kahire: Dâru’l-kütübi’l-mısriyye, 1364/1994.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. Thk. Ahmed Muhammed Şakir. Kahire: Dârü’l-hadis, 1416/1995.
• Akk, Hâlit Abdurrahman. Usûlu’t-Tefsîr ve Kavâiduhû.Dımeşk: Darü’n-nefais, 1406/1986.
• Altınay, Ayşe Gül – Arat, Yeşim. Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. İstanbul: Metris Yayınları, 2007.
• Ateş, Süleyman. “İslam’ın Kadına Getirdiği Haklar”, İslami Araştırmalar Dergisi 5/4 (Ekim 1991): 320-327.
• Aydın, Zeynel Abidin. “Nisâ Sûresinin 34. Âyeti Bağlamında Evlilik Hayatında Kadının Geçimsizliği Durumunda Uygulanacak Çözümlerden Darb’a Dair”, Karşılaştırmalı Dini Araştırmalar 12/27 (Ankara 2017): 97-100.
• Bayraktar, Bayraklı. Yeni bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2007.
• Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin, b. Mesud eş-Şafiî. Meâlimü’t-tenzîl fi tefsîri’l- Kur’ân. Thk. Abdürrezzak el-Mehdî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâs, 1420/1999.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk. Muhammed Abdülkadir. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2003.
• Bozova, Raziye. Naslar Çerçevesinde Kadının Dövme Meselesi ve Kadının Dövülmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Dımeşk: Dârü tavki’n-necât, 1422/2001.
• Cevherî, İsmail b. Hammad. es-Sihah Tâcü’l-luġa ve ṣıḥâḥu’l-ʿArabiyye. Thk. Ahmed Abdü’l-Ğafur. Beyrut: Dâru’l-ilim, 1407/1987.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah. Sünen-ü Dârimî. 4 Cilt. Suud: Dârü’l-muğni, 1412/2000.
• Demir, Fahri. “İslam ve Kadın”. Diyanet İlmi Dergi 30/3 (Temmuz-Ağustos-Eylül 1994): 2-14.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as b. İshak el-Ezdî es-Sicistanî-. Sünenü Ebî Dâvud. Thk. Muhammed Muhyi’d-Dîn. 4 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-asriyye, ts.
• Ebû Hayyân, Muhâmmed b. Yusuf el-Endelûsî. el-Bahru’l-Muhît. Thk. Sıdkı Muhammed Cemil. Beyrut: Darü’l-fikr, 1420/1999.
• Ebû Şehbe, Muhammed. el-Medhal li-dirâseti'l-Kur'âni'l-Kerîm. Riyad: Darü’s-sevâ, 3. Basım, 1407/1987.
• Emin, İhsan. Menhec en-nektu fi’t-tefsir. Beyrut: Darü’l-hadiye, 1468/2007.
• Halil b. Ahmed el-Ferâhîdî. Kitâbu’l-ayn. 8 Cilt. Thk. Mehdi el-Mahzûmî. B.y.: Dârü ve mektebetü’l-hilal, ts.
• Hâzin, Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-Bağdâdî. Lübâbü’t-teʾvîl fî meʿâni’t-tenzîl. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415/1995.
• Itr, Nûreddin. Ulûmu’l-Kur’âni’l-Kerim. Dımeşk: Matbaatü’t-tıbak, 1993.
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir Muhammed b. Muhammed et-Tunusi. et-Tahrir ve’t- Tenvir. 30 Cilt. Tunus: Daru Tunusiyye, 1984.
• İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b.Gâlib el-Endelüsî. el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz. Thk. Abdü’s-Selâm Abdü’ş-Şâfî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l- ilmiyye, 1422/2001.
• İbn Ebi Hatim, Ebu Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim. Thk. Esat Muhammed et-Tayyib. 11 Cilt. Suud: Meketebetü’n-Nezzâr, 1419/1998.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. Thk. Sami b. Muhammed Selame. 8 Cilt. Dımeşk: Daru dayyibeti lin’neşr, 1420/1999.
• İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvini. Sünenü İbn Mace. Thk. Muhammed Fuad. B.y.: Darü ihyâi’l-kütüb, ts.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâluddin Muhammed b. Mükerrem el-Ensâri. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Darü Sâdır, 3. Basım, 1414/1994.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Karaman, Hayrettin. İslam’da Kadın ve Aile. İstanbul: 1994.
• Kattân, Mennâ Halil. el-Mebâhis fî ulûmî’l-Kur’ân. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1994.
• Kaya, Osman. “Nisâ Sûresi 34. Âyet Bağlamında Kur’an ve Sünnete Göre Kadın Erkek Eşitliği ve Kadınların Dövülmesi Meselesi” Route Educational and Social Science Journal, 4/6 (Ekim 2017): 326-327
• Kazvini, Muhammed b. Abdurrahman Ebü’l-Muâlî. el-Îzah fi ulumi’l-belâğa. Thk. Muhammed Abdü’l-Mün‘im. Beyrut: Dârü’l-cîl, ts.
• Köse, Saffet. “Kavvam-İtaat İlişkisi Bağlamında Karı-Koca Münasebetlerine Bakış”. BÜİF Dergisi 2/2 (2015): 84-126.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân. Thk. Ahmet Berdûnî. 20 Cilt. Kahire: Darü’l-kütübi’l-mısriyye, 1384/1964.
• Kutluay, İbrahim. “Kadına Şiddeti Meşrûlaştırdığına Delil Olarak Kullanılan Bazı Âyet ve Hadislerin Değerlendirilmesi”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi 182 (Kış 2018): 439-467.
• Ma‘mer b. el-Müsenna, Ebu Ubeyde el-Basri. Mecâzü’l-Ku’an. Thk. Muhammed Fuvvat. Kahire: Mekebetü’l-hanci, 1381/1961.
• Mâturîdî, Muhammed b. Muhammed Ebû Mansur. Tefsîru’l-Mâturîdî. Thk. Mecdi Baslum. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1426/ 2005.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasen el-Belhî. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. Thk. Abdullah Mahmud Şehhat. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâs, 1423/2003.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî Müslim b. el-Haccac. Sahîhu’l-Müslim. Thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi türâsi’l-Arabî, 1363/1943.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Ali b. Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk. Hasen Abdu’l-Mün‘im. 10 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1421/2001.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed, b. Mahmud. Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl. Thk. Yusuf Ali. 3 Cilt. Beyrut: Dârül’kütübi’t-tayyib, 1419/1998.
• Özbuğday, Şükrü. “Kadın Erkek Eşitliği Üzerine Birkaç Söz”. Diyanet İlmi Dergisi 2/35 (Nisan Mayıs-Haziran, 1999): 35-40.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Thk. Saffan Adnan ed-Dâvûdî. Beyrut: Dârü’l-kalem, 1412/1991.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn et-Taberistânî. Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Dârü ihyai’t-türâs, 3. Basım, 1420/1999.
• Sa‘lebî, Ahmet b. Muhammed b. İbrahim. el-Keşf ve’l-beyan an tefsiri’l-Kur’an. Thk. Muhammed b. Aşur. 10 Cilt. Beyrut: Daru ihyai’t-türas, 1422/2002.
• Sabbağ, Muhammed b. Lutfi. Lemehât fi ulumi’l-Kur’an. Beyrut: Meketbetü’l-İslamiyye, 1410/1990.
• Savaş, Rıza. İslâm’ın Işığında Kadın. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. ed- Dürru’l-mensûr fî tefsîri’l-me’sûr. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-fikr, ts.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl. 4 Cilt. B.y.: Heyetü’l-Mısrıyye, 1394/1974.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. Fethü’l-Kâdîr. 6 Cilt. Beyrut: Dârü İbn Kesir, 1414/1994.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed Ebü’l-Kâsım. el-Muʿcemü’l-evsaṭ. Thk. Tarik b. İvaz. 10 Cilt. Kahire: Darü’l-haremeyn ts.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân. Thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 cilt. B.y.: Müessesetür’r-risâle, 1420/1999.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhamed b. Îsâ b. Sevre es-Sülemî. Sünenü’t-Tirmizî. Thk. Beşar Avvâd. 6 Cilt. Beyrut: Dâru garbi’l-İslâmiyyîn, 1419/1996.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, 1992.
• Yıldırım, Duran Ali. “Cahiliyeden İslam’a Kur’an’ın Gerçekleştirdiği Karakter Değişimi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 48 (Aralık 2019): 423-459.
• Zeccâc, Ebû İshak. Meâni’l-Kur’ân ve ihrabihi. Thk. Abdülcelil. 5 Cilt. Beyrut: Alemü’l-kütüb, 1408/1988.
• Zehebî, Muhammed es-Seyyid Hüseyin. et-Tefsir ve’l-müfessirun. 3 Clit. Kahire: Mektebe, ts.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer Ahmed Carullah. el-Keşşâf an hakâikı gavâmizi’t-tenzîl ve uyûni’l-akâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 3. Basım, 1407/1987.
• Zerkeşî, Ebu Abdurrahman Bedreddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhân fî ulûmi’l-Ķur’an. Thk. Muhammed Ebû’l-Fazl İbrahim. 4 Cilt. Beyrut: Daru ihyai’l-kütüb, 1376/1957.
• Zürkânî, Muhammed Abdulazîm. Menâhilü’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Fevvâz Ahmed Zümerlî. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, 3. Basım, 1415/1995.