Yapısal Dönüşüm ve Dönüşümün Yapısı: Türkiye Örneği

Year 2015, Volume: 1 Issue: 2, 112 - 128, 01.08.2015

Harun Yakışık Özlem Fikirli

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’nin; teorik yaklaşımlar çerçevesinde yapısal dönüşümü 1996-2013 dönemi için incelenmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kaynaklarından elde edilen, sektörlerin istihdam, dış ticaret ve Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) payları ile ilgili veriler grafikler kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen değerlendirme sonuçlarına göre, Türkiye’nin imalat sanayi, dış ticaret ve istihdam alanlarında, kalkınma teorilerinin ortaya koyduğu yapısal dönüşüm öngörülerinden sapmalar içerdiği görülmüştür.

Keywords

Yapısal Dönüşüm, Dış Ticaret, Ekonomik Kalkınma

Structural Transformation and Structure of Transformation: Sample of Turkey

Abstract

In this study, process of structural transformation of Turkey was evaluated for the period of
1996 to 2013 in the light of theoretical approaches. Data about employment, foreign trade and GDP shares of
sectors, compiled from Turkish Statistical Institute (TurkStat) are evaluated by using graphs. According to the
results, it is observed that structural transformation of Turkey has some deviations from development theories.

Keywords

Structural Transformation, Foreign Trade, Economic Development

References

• Acar, O. (2009). Türkiye Ekonomisindeki Yapısal Dönüşümün Dinamikleri, Uluslar arası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Sayı: XXXI
• Adelman, I. ve Morris, C. T. (1967). Society Politics an Economic Development: A Quantitative Approach, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• Aktaş, C. (2009). “Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi” Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18) 2009/2.
• Altvater, E. (1984). “Neo-Liberal Karşı Devrimin Hiç de Gizli Olmayan Çekiciliği”, Çev: N. Satlıgan, İktisat Dergisi, Sayı: 241.
• Amin, S. (1991). Eşitsiz Gelişme, Çev: A. Kotil, Arba Yayınları, İstanbul.
• Ankara Ticaret Odası, www.atonet.org.tr, Gümrükte Kuşatma. (Erişim Tarihi: 10.02.2015)
• Arslanhan, S. ve Kurtsal, Y. (2010). Güney Kore İnovasyondaki Başarısını Nelere Borçlu? Türkiye İçin Çıkarımlar, TEPAV Politika Notu, (Erişim Tarihi: 01.02.2015)
• http://www.tepav.org.tr/upload/files/12858286955.
• Avrupa Birliği Bakanlığı, www.ab.gov.tr, Türkiye-AB İlişkilerinin Tarihçesi, Erişim: 17.02.2015
• Balassa, В. (1967). Trade Creationand Trade Diversion in the European Common Market. The Economic Journal, vol. 77.
• Barro, R.J. (2000). “Inequality and Growth in a Panel of Countries”, Journal of Economic Growth, Volume 5.
• Bhagwati, J. (1994). "Threatsto the World trading System: Income Distribution and the Selfish Hegemon" Journal of International Affairs, Spring
• Bauer, P. (1956). Lewis’ Theory of Economic Growth: A Review Article. American Economic Review 46(4): 632-41. Reprinted in Bauer (1972).
• Bulut, M. (1999). "XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Hollandalı Tüccarların Osmanlı Bölgelerindeki Faaliyetleri", Osmanlı cilt. 3, Yeni Türkiye Yay. Ankara.
• Chenery, H.B. (1960): ‘Patterns of Industrial Growth’, American Economic Review, Cilt 50, Sayı 4.
• Clark, C (1940). “The Conditions of Economic Progress”.
• Clark, C. (1957). The Conditions of Economic Progress, 3.Edition, London, Macmillan.
• Çeştepe, H., Yıldırım, E., Bayar, M. (2013). Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret: Toda-Yamamoto Yaklaşımıyla Türkiye’den Nedensellik Kanıtları, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 27.
• Demirhan, E. (2005). “Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği” Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Cilt 60, Sayı 4.
• Dodaro, S. (1993). “ExportsandGrowth: A Reconsideration of Causality”, TheJournal of Developing Areas.
• Fisher, A (1939) Production: Primary, Secondary and Tertiary, Economic Record
• Frankel, J. ve Romer, D. (1999). “Does Trade Cause Growth?”, American Economic Review, 89.
• Friedman, M. (1998). "A Comment on CSWEP," Journal of Economic Perspectives, American Economic Association, vol. 12(4).
• Gerni, C., Emsen, Ö.S. ve Değer, M.K. (2008). İthalata Dayalı ihracat ve Ekonomik büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi, 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20-22 Şubat 2008, DEÜ İİBF İktisat Bölümü, İzmir. http://www.deu.edu.tr/userweb/iibf_kongre/dosyalar/deger.pdf. (Erişim Tarihi: 29.01.2015).
• Grossman, G. M. & Helpman, E. (1993). "Trade Wars and Trade Talks," NBER Working Papers 4280, National Bureau of Economic Research, Inc.
• Güngör, B. ve Kurt, M. (2007). “Dışa Açıklık ve Kalkınma İlişkisi (1968 – 2003): Türkiye Örneği” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt:21, Erzurum.
• Hausmann, R. and Rodrik, D. (2003). ”Economic development as self-discovery. ” Journal of Development Economics, Volume 72.
• Kaynak, M. (2001). Kalkınma İktisadı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Kavoussi, R.M. (1984). “Export Expansion and Economic Growth: Further Empirical Evidence”, Journal of Development Economics, Vol. 14.
• Kazgan, G. (1988). Ekonomide Dışa Açık Büyüme, Son Gelişme ve Rakamlarla Güncelleştirilmiş 2. Basım, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
• Keesing, D.B. (1966). Labor Skills and Comparative Advantage. American Economic Review, 56(1/2).
• Kenen, P.B. (1965). Nature, Capital and Trade. Journal of Political Economy, 73(5).
• Kenessey, Z. (1987) “The Primary, Secondary, Tertiary And Quaternary Sectors Of The Economy”, The Review of Income and Wealth, Review of Income and Wealth, Volume 33, Issue 4.
• Kıran, B. ve Güriş, B. (2011). “Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme” Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11, Sayı:2, Eskişehir.
• Krueger, A. O. (1997). Trade Policy and Economic Development: How We Learn The American Economic Review, Vol. 87, No. 1.
• Krugman, P. (1979). “Increasing Returns, Monopolistic Competition and International Trade”. Journal of International Economics, Vol. 9.
• Krugman, P. (2001). Other’s People’s Money, The New York Times, July 18.
• Lal, D. (1987). Markets, Mandarins, and Mathematicians. Cato Journal 7 (1).
• Lewis, W.A. (1954). Economic Development with Unlimited Supplies of Labour”, Manchester School of Economic and Social Studies 22:139-91, Çev.: Metin Berk, Ankara:Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi Yayınları (1966), Ankara. Kuznets, S. (1963). “Quantitative Aspects of the Economic Growth of Nations”, Economic Development and Cultural Change, 11(2).
• List, F. (1841). The National System of Political Economy, 1841’de yayınlanan Almanca aslından Sampson Lloyd tarafından 1885’te çevirilen İngilizcesinden alıntı, Longmans, Green, and Company London; Chang, H.J. (2002). Kicking Away the Ladder – Development Strategy in Historical Perspective, Anthem Press, London. Chang, H.J. (2003), Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü, Çev: Tuba Akıncılar Onmuş İletişim Yay. İst. ). Aktaran: Chang, H.J. 2003. ’Sanayileşmenin Gizli Tarihi’
• Little, I. M. (1961). Review of P. Bauer: Indian Economic Policy and Development. Economic Journal 72.
• Marangos, J. (2008), “The Evolution of the Anti-Washington Consensus Debate: From ‘Post-Washington Consensus’ to ‘After the Washington Consensus’, Competition & Change, Vol. 12, No. 3, September 2008. Aktaran: Tekgül, Y. ve Cin M.F. (2014).
• Marangos, J. (2009), “The Evolotion of theTerm ‘Washington Consensus’”, Journal of Economic Surveys Vol. 23, No. 2. Aktaran: Tekgül, Y. ve Cin M.F. (2014).
• Onuncu Kalkınma Planı Öncelikli Dönüşüm Programları Eylem Planları (1c),http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/content.aspx?l=aef6c539-6ca3-484c-aea6-ea4551a35a71&i=686. (Erişim Tarihi: 31.01.2015).
• Onuncu Kalkınma Raporu, 2014-2018, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachments/247/%C4%B0malat%20Sanayiinde%20D%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm%20%C3%96zel%20%C4%B0htisas%20Komisyonu%20Raporu.pdf. (Erişim Tarihi: 01.02.2015).
• Öz, S. (2009). Kriz ve Korumacılık: Tarih Tekerrür Edecek mi?
• Özgen F.B. ,Yenipazarlı A. (2002). "Globalizasyon Hakkındaki Doğru", Liberal Düşünce Dergisi, Yıl 7, Sayı 27.
• Parasız, İ., (2008). Ekonomik Büyüme Teorileri, Ezgi Kitabevi, 3. Baskı, Bursa.
• Posner, M. V. (1961). “International Trade and Technical Change”, Oxford Economic Papers.
• Prebisch, P. (1962). The Economic Development of Latin America and Its Principal Problems, Economic Bulletin for Latin America.
• Rivera-Batız, L. And Romer, P. (1991). "Economic Integration and Endogenous Growth", Quarterly Journal of Economics, 106 (2).
• Rodrik, D. (2012). "Who Needs the Nation State?," CEPR Discussion Papers 9040, C.E.P.R. Discussion Papers.
• Shapiro, C. (2007). Patent Reform: Aligning Reward and Contribution, Working Paper 13141, http://www.nber.org/papers/w13141.pdf. (Erişim Tarihi: 12.03.2015).
• Simon, J. L. (1970). "The Concept of Causality in Economics", Kyklos, Vol. 23, Fasc. 2.
• Singer, H. (1950). “The Distributions of Gains Between Investing and Borrowing Countries”, American Economic Review, Papers and Proceedings, Vol. 40.
• Soyak, A. (2003) Türkiye’de İktisadi Planlama: DPT’ye İhtiyaç var Mı? Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2.
• Sönmez, M. (2010). “Krizle Büyüyen İşsizlik, Güvencesizleştirme”, Özgürlük Dünyası, Sayı.214
• http://www.ozgurlukdunyasi.org/arsiv/36-sayi-214/308-krizlebuyuyen-issizlik-guvencesizlestirme. (Erişim Tarihi: 06.01.2014).
• Stiglitz, J. (2000). Capital Market Liberalization, Economic Growth and Insatability, World Development, Vol28, Issue6.
• Stolper, W.F., & Samuelson, P.A. (1941). “Protection and Real Wages”, The Review of Economic Studies, Volume 9, Issue 1.
• Suiçmez, H. (2007). “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Verimlilik Artış Performansı Işığında Nasıl Bir Kalkınma Politikası Benimsemeli?”, İşveren Dergisi, http://www.tisk.org.tr/isveren_yazdir.asp?yazi_id=1618&id=84&baslik_id=&yapi=&gecerli_sayfa =. (Erişim Tarihi: 07.11.2012)
• Şimşek, M. (2003). “İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri İle Analizi: 1960 – 2002” D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:18, İzmir.
• Taban, S. ve Kar, M. (2014). Kalkınma Ekonomisi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa
• Taylor, T. (2002). “The Truth About Globalization”, (Çeviren: F.B. Özgen Ve A. Yenipazarlı), Liberal Düşünce, Yıl:7, Sayı:27.
• Tekelioğlu, M. (1993). İktisadi Düşünceler Tarihi, Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana.
• Tekgül, Y. ve Cin, M.F., (2014). ‘Neoklasik Paradigma Olarak Washington / Post Washington Uzlaşısının Yükselişi ve Düşüşü: Post Keynesyen Alternatif Yaklaşım’, International Conference on Eurasian Economies (2014) Bildirileri, İstanbul: Beykent Üniversitesi.
• TÜİK, Veri Tabanları
• http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.do?metod=search&araType=vt.(Erişim Tarihi: 01.11.2014).
• Tüsiad-Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu Çalışma Raporu Serisi 0904, http://core.kmi.open.ac.uk/download/pdf/6504362.pdf. (Erişim Tarihi: 16.09.2014).
• Weiss, L. & Hobson, J. M.(1999). Devletler ve Ekonomik Kalkınma, Karşılaştırmalı Bir Tarihsel Analiz, çev. K. Dündar, Dost Yayınları, Ankara.
• Yeldan, E., Taşçı, K., ve Voyvoda, E. (2012). Orta Gelir Tuzağından Çıkış: Hangi Türkiye? http://turkonfed.org/Files/ContentFile/ogt-1sektorel_analiz.pdf. (Erişim Tarihi: 02.11.2014).
• Yeldan, E. (2010). İstihdamsız Büyüme, Esnek İşgücü, http://yeldane.bilkent.edu.tr/Yeldan251_24Sub10.pdf. (Erişim Tarihi: 02.08.2015).
• Yükseler, Z. ve Türkan, E. (2008). Türkiye’nin Üretim ve Dış Ticaret Yapısında Dönüşüm Küresel Yönelimler ve Yansımalar, TÜSİAD-T/2008-02/453, Mikado Matbaacılık, İstanbul