Altay dil ailesine mensup olan Türkçede bir kelimenin köküne inmenin yolu ona eklenen yapım ve çeki eklerini tanımakla mümkündür. Yapım ve çekim ekleri ayıklandıktan sonra elde kalan kelime için ise kök terimi kullanılmaktadır. Kök, bir kelimenin manası ve yapısı bozulmayan en küçük birimi olarak tanımlanmaktadır; bu yüzden de kök için çekirdek kelime tabiri kullanılmıştır.
Türkçe gibi eklemeli bir dilde bir kelimenin köküne ulaşmak zor olmasa da bunun her zaman için mümkün olmadığı unutulmamalıdır. İşte bu köklerden birisi de çalışmaya konu olan ka- fiili ve türevleridir.
Bu çalışmada DLT’de “etrafını çevirmek” ve “sandığa doldurmak” anlamlarıyla tanıklanmış olan ka- fiili ve türevleri üzerinde durulmuştur. Ka- fiiline bazı araştırmacılar tarafından özellikle DLT’deki ikinci anlam dikkate alınarak ve kar-, kat- gibi türevlerinden yola çıkılarak “eklemek, yığmak, biriktirmek” gibi anlamlar verilmiştir; ancak fiile yüklenen bu anlamlar, fiilin diğer türevlerini göz önünde bulundurunca yeterli bulunmayabilir ki burada fiile, başka türevlerinden de yola çıkılarak “yükselmek / yükseltmek, artmak / artırmak, yukarı doğru çıkmak / çıkarmak (*ka-l-k-“ayağa kalkmak, yerinden doğrulup yükselmek); kabarmak / kabartmak (*ka-b < kā-p+ar-); yerinden hızla çekip yukarı kaldırmak (*ka-p-)” gibi farazi manalar yüklenmiştir.
Çalışmanın giriş kısmında Altay dil ailesi, Türkçenin yapısı ve kök terimi hakkında ana hatlarıyla bilgi verildi. Daha sonra ana kısımda *ka- fiili ve türevleri art zamanlı ve eş zamanlı olacak şekilde ele alındı. Çalışma sonuç kısmında genel bir değerlendirme ve kısa bir önerme ile sonlandırıldı.
Yok
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | June 24, 2023 |
Publication Date | June 24, 2023 |
Submission Date | April 12, 2023 |
Acceptance Date | May 18, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 Volume: 10 Issue: 1 |
Recep Tayyip Erdoğan University Journal of Social Sciences © 2015 is licensed with Creative Commons Attribution-NonCommercial-NonDerivative 4.0 (CC-BY-NC-ND 4.0).