TULUI AS A SEVENTEENTH CENTURY POET AND HIS RAKHSHIYA

Yıl 2018, Sayı: 2, 119 - 145, 29.10.2018

Ozaj Suliman

Öz

This article investigates the life and works
of Tului who is one of seventeenth century poets. It especially focuses on his
work named Rakhshiya which is registered under the title of “Kasâid-i Nafaî and
Tulû‘î and Âli” in Turkish manuscript part of Istanbul Köprülü Library. Its registration
number is 362/35. The work is comprised of 138 verses which authored in qasidah
and the aruz prosody form as failatun / failatun / failatun / failun. The
author who used long Arabic and Persian phrases in his work Rakhshiya has been
influenced by one of seventeenth century movement named Sebk-i Hindi. The poet
in his work Rakhshiya which it can be understood from its name eulogized the
horses of Murad IV. Here it is presented the transcription text of Rakhshiya to
the researchers.

Anahtar Kelimeler

17 century, Tului, Qasidah, Rakhshiya, Murad IV

17. Yüzyıl Şairlerinden Tulû‘Î ve Rahşiyye’si

Öz

Bu makalede 17. yüzyıl şairlerinden Tulû‘î’nin hayatı, eserleri ve
özelde Rahşiyye isimli eseri değerlendirilecektir. Tulû‘î’nin 17. yüzyılda
kaleme aldığı Rahşiyye İstanbul Köprülü Kütüphanesi Türkçe Yazmalar
bölümünde 362/35 numarayla “Kasâid-i Nef’î ve Tulû‘î ve Âli” adı ile
kayıtlıdır. Eser 138 beyit olup kaside nazım şekliyle telif edilmiştir. Aruz
ölçüsünün “fâilâtün / fâilâtün / fâilâtün / fâilün” kalıbıyla kaleme
alınmıştır. Uzun Arapça ve Farsça terkiplerle örülü eserde 17. yüzyılın önemli
akımlarından Sebk-i Hindî’nin etkisi görülmektedir. Şair, Rahşiyye’de adından
da anlaşıldığı gibi 17. yüzyıl padişahlarından IV. Murad’ın atlarını
methetmektedir. Çalışmada ayrıca Rahşiyye’nin çevriyazım metni
araştırmacıların istifadesine sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

17. Yüzyıl, Tulû‘î, Kaside, Rahşiyye, IV. Murad

Kaynakça

• Çelebi, Kınalızâde Hasan, Tezkiretü’ş-şu’arâ. (haz. İbrahim Kutluk), Ankara: Türk Tarih Kurumu, Yayınları, 1989. Kalkandelenli İbrahim Tulû’î hk. bilgi için bkz. Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-şu’arâ: İnceleme-Metin. (haz. Filiz Kılıç), İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2010. Mehmet Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri, C. II, İstanbul: Meral Yayınları, 1972. Pala, İskender, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: L&M, Yayıncılık, 406. Riyâzî, Riyâzu’ş-şu’arâ, Süleymaniye Ktp. Lala İsmail. Sâmî, Şemseddin, Kâmûsu’l-A’lâm, İstanbul: C. IV, 1311. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa Bölümü, Demirbaş No: 00362-030. Süreyya, Mehmed, Sicill-i Osmânî Yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye, (haz. Mustafa Keskin, Ayhan Öztürk, Hamdi Savaş, Havva Kurt), İstanbul: C. III, Sebil Yayınları, 1996. Şenödeyici, Özer, Koşik, Halil Sercan, “IV. Murad’ın Bağdat seferi hakkında yazılmış Bir Kaside: Tulû’î’nin Pesendîde-nâmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 2/1(Haziran 2014):133-150. Tulû’î, Rahşiyye, İstanbul Köprülü Kütüphanesi Koleksiyonu, Kayıt Numarası: 362/35, Varak Numarası: 96b-99b, Süleymaniye Kütüphanesi Tuman, Mehmet Nâil, Tuhfe-i Nâilî, Divân Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Bizim (haz. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı), Ankara: C. II, Büro Yayınları, 2001. İnternet Kaynakları Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, “yazmalar.gov.tr” Erişim: 24. Ekim 2018. http://www.yazmalar.gov.tr/eser/pasa-name/91987 Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, “yazmalar.gov.tr” Erişim: 24 Ekim 2018. http://www.yazmalar.gov.tr/detay_goster.php?k=125373