1923 - 1940 ARASI CUMHURİYET DÖNEMİ KADIN ROMANLARINDA İDEAL KADIN TİPİ OLARAK ERKEKLEŞEN KADIN*

Year 2016, Issue: 7, 35 - 51, 21.10.2016

Tuba Yılmaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.336563

Cited By: 1

Abstract

Tanzimat ile başlayan yenileşme hareketleri öncelikle askerî
sahada gerçekleşir. Toplumsal birtakım kaygılar yenileşmenin kadının hayatında
da söz konusu edilmesi gerektiği inancını öne çıkarır. Kadının değişimi, askerî
alanda kazanılması beklenen muvaffakiyetin bir başka cihetini oluşturmaya
başlar. Artık devletin selameti kadının değişimine bağlı bir hâl alır. Tüm bu
gelişmeler dönemin romancıları tarafından kaleme alınan eserlerde de söz konusu
edilir. Özellikle kadın yazarlar bu konuda yol gösterici olur ve eserlerinde
yer verdikleri ideal kadın tasavvuru ile ‘yeni kadın’nın sınırlarını
belirlerler. Batılılaşma sürecinin hız kazanması ile kadının değişimi çeşitli
tartışmaları da beraberinde getirir. Kadına, erkeğe özgü tüm haklara sahip olma
çağrısını yapan bazı yazarlar bu hakkı elde edebilmeleri için kadını
erkekleştirme yoluna giderler. Bu davete karşı çıkan dönemin diğer yazarları
ise kadının kendi sahasında kalarak mücadele etmesinin doğru olduğunu
savunurlar. Yaşanan tartışmalar kaleme alınan eserlerde ‘erkekleşen kadın’
tipinin doğmasına yol açar. Bu yeni tip, kimi yazarlar tarafından ideal kadın
olarak değerlendirilirken kimileri ise erkekleşen kadını kendine has
değerlerden ödün veren kadın olarak ele alırlar. Bu çalışmada Cumhuriyet
döneminde kadın yazarlar tarafından kaleme alınan romanlarda söz konusu edilen
erkekleşen kadın tipi ve ortaya çıkan bu yeni kadın tipine yönelik eleştiriler
ve övgüler sebebiyle yaşanan tartışmalar üzerinde duruldu.

Keywords

Modernleşme, Yeni Kadın Algısı, Erkekleşen Kadın Tipi, Cumhuriyet Dönemi.

MANNISH WOMEN TYPES IN REPUBLIC PERIOD OF WOMEN’S NOVELS BETWEEN 1923 AND 1940

Abstract

The reformist movements, starting with
Tanzimat, firstly occur in the field of military. The
social worries show the necessity of reforms in the women's life. The idea of
women’s change, creates another dimension of expected success in the military
field during Tanzimat era. With the beginning of this idea, the salvation of
the Ottoman Empire depends on the change of women. All of these progresses are
questioned by the authors of the period. Especially authoresses advise
of modernization of women and they determine the boundaries
of ideal woman with the idea of ‘new women’ perception in the novels. With the
Westernization period the women change becomes fast but this transformation goes
in an unplanned way. Some writers push women to the area of men to take the
same rigts of men. On the other hand, the writers who object to this idea,
believe that women should stay in their area despite modernization. This study
focuses on the concepts of ‘ideal women’, ‘mannish women’ which were mentioned
by women writers in the novels of Republican era.

Keywords

modernization, new women's perception, mannish women, the republican period

References

• Adıvar, H. E. (2006a). Ateşten Gömlek. İstanbul: Özgür.
• Adıvar, (1943). Kalp Ağrısı / Sonsuz Panayır. İstanbul: Remzi.
• Adıvar, (2006b). Zeyno’nun Oğlu. İstanbul: Özgür.
• Adıvar, (2000). Sinekli Bakkal. İstanbul: Özgür.
• Armağan, M. (2006). Küller Altında Yakın Tarih. İstanbul: Timaş.
• Baykan, A. (1999). ‘Nezihe Muhittin’de Feminizmin Düşünsel Kökenleri’, Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931, (Yayına Hzl: Ayşegül Baykan ve Belma Ötüş- Baskett). İstanbul: İletişim.
• Çaha, Ö. (1996). Sivil Kadın. (Çeviren: Ertan Özensel). Ankara: Vadi.
• Çakır, S. (1994). Osmanlı Kadın Hareketleri. İstanbul: Metis.
• Çalışlar, İ. (2010). Halide Edib: Biyografisine Sığmayan Kadın. İstanbul: Everest.
• Çeri, B. (1996). Türk Romanında Kadın 1923-38 Dönemi. İstanbul: Simurg.
• Durakbaşa, A. (2000). Halide Edib Türk Modernleşmesi ve Feminizm. İstanbul: İletişim.
• Gürpınar, H. R. (1968). Kadın Erkekleşince. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• Namık Kemal, (1988).Vatan Yahut Silistre. (Hazl: Kenan Akyüz). Ankara: K.T.B.Y.
• Nezihe Muhiddin, (2006a). Bütün Eserleri 1. Güzellik Kraliçesi. (Hzl: Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kitap.
• Nezihe Muhiddin, (2006b). Bütün Eserleri 2. Bir Aşk Böyle Bitti. (Hzl: Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kitap.
• Okay, O. (2005). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh.
• Öztürkmen, N. M. (1999) . Edibeler-Sefireler-Hanımefendiler İlk Nesil Cumhuriyet Kadınlarıyla Söyleşiler. Reyo Matbaacılık.
• Şükûfe Nihal, (2008a). Bütün Eserleri 2. Çöl Güneşi. (Hzl: Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kitap.
• Şükûfe Nihal, (2008b). Bütün Eserleri 2. Yalnız Dönüyorum. (Hzl: Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kitap.
• Tek, M. F. (2002). Pervaneler. İstanbul: Kaknüs.
• Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat. İstanbul: Birikim.
• Yaraman, A. (2002). ‘Toplumsal Değişme ve Kadında Erkeksilik’. Psikanaliz Yazıları. (Yay. Hzl: Ayça Gürdal, Tevfika Tunaboylu, M. Levent Kayaalp, Raşit Tükel) İstanbul: Bağlam.
• Zihnioğlu, Y. (2003). Kadınsız İnkılap. İstanbul: Metis.
• Zorlutuna, H. N. (2002). Gülün Babası Kim? Ankara: Kültür Bakanlığı.