Alexandre Dumas Père’in Monte-Cristo Kontu adlı romanıyla Ahmet Mithat Efendi’nin Denizci Hasan adlı romanının karşılaştırılması

Year 2020, Issue: 18, 457 - 469, 21.03.2020

Ali Yağlı

https://doi.org/10.29000/rumelide.706107

Abstract

Alexandre Dumas Père 19. yüzyıl Fransız yazarları arasında daha çok tarihi ve macera romanlarıyla tanınmış meşhur bir romancıdır. Yazarın Monte-Cristo Kontu adlı romanı birçok dile çevrilmesinin yanı sıra sinemaya da en fazla uyarlanan romanlar arasında yer alır. Monte-Cristo Kontu Tanzimat Edebiyatı döneminde Türkçeye çevrilen ilk romanlar arasında yer alması bakımından büyük önem arz etmektedir. Ahmet Mithat Efendi Monte-Cristro Kontu romanını okuduktan sonra Denizci Hasan’ı yazdığını bu romanının ön sözünde belirtir. Ahmet Mithat’ın Monte-Cristo Kontu’ndaki aynı romantik, egzotik ve romanesk unsurları kendi romanına yansıttığı söylenebilir. Monte-Cristo’nun Edmond Dantès’i ve Denizci Hasan’ın ana kahramanı Hasan’ın sadece meslekleri değil aynı zamanda karakterleri de birbirine benzer. Çalışmamız nitel araştırma yöntemi içerisinde yer alan doküman analizine dayalı tematik bir karşılaştırma yöntemini takip ederek oluşturulmuştur. Her iki romandaki bazı benzerlikler ve farklılıklar, rastlantısal olaylar ve farklı koşullar da vurgulanmaktır. Monte-Cristo Kontu ile Denizci Hasan arasındaki bu karşılaştırmalı çalışma bize Dumas Père ve Mithat arasında da bazı ortak noktaları keşfetmemize olanak sağladı. Örneğin, her iki yazarın da uzunca yazmayı çok sevdiğini ve zengin bir hayal gücüne sahip olduğu saptadık. Fransa'da Dumas Père çağdaşları tarafından yazım tekniği nedeniyle çok eleştirildi; benzer şekilde Ahmet Mithat da, Türk yazarlar tarafından kendi döneminde aynı nedenden dolayı çok eleştirilmiştir. Bu çalışma sonucunda Ahmet Mithat Denizci Hasan’ı, Dumas Père stilinden etkilenerek yazdığı ortaya çıkmaktadır.

Keywords

Alexander Dumas Père, Monte Cristo, Ahmet Mithat Efendi, Denizci Hasan

A comparative study between the Count of Monte-Cristo of Alexandre Dumas Père and Denizci Hasan (Hasan The Sailor) of Ahmet Mithat Efendi

Abstract

Alexandre Dumas Père is one of the best known authors among French writers in the 19 th century by his historical novels and adventures. His novel Monte Cristo has been not only translated into several languages but also adapted to cinema several times. Monte Cristo was one of the first French novels translated into Turkish in the Tanzimat literature. There is no doubt that Ahmet Mithat composed Denizci Hasan after reading Monte Cristo. We found that Mithat created the same romantic and exotic air in his novel. Edmond Dantès and Hasan are the sailors and this brings two heroes closer not only to the professional side but also to the character. The study is based on the document analysis technique used in the qualitative research methodology. The purpose of our work is to highlight some similar facts and some coincidental events as well as some different circumstances in the two novels. Yet, this comparative study between Monte-Cristo and Denizci Hasan allowed us to discover some common points between Dumas Père and Mithat. For instance, the two authors like writing lengthy, and their imaginations are very rich. In France, Dumas is one of the authors who got criticized because of his style; Mithat is too much criticized among the Turkish literature for the same reason. When we examined the writing of Dumas, we found that Mithat took as a model Dumas Père in terms of his style in the novel.

Keywords

Alexander Dumas Père, Monte Cristo, Ahmet Mithat Efendi, Hasan the Sailor

Une étude comparative entre Le Comte de Monte-Cristo d’Alexandre Dumas Père et Denizci Hasan (Hasan le Marin) d’Ahmet Mithat Efendi

Abstract

Alexandre Dumas Père est l’un des auteurs le plus connu par ses romans historiques et d’aventures parmi les écrivains français au XIXe siècle. Son roman Monte-Cristo n’a pas été seulement traduit dans de nombreuses langues mais encore adapté plusieurs fois au cinéma. Monte-Cristo a été traduit l'un des premiers romans français en turc lors de la littérature Tanzimat. Il est hors de doute qu’Ahmet Mithat a composé Denizci Hasan après avoir lu Monte-Cristo. Nous avons constaté que Mithat a créé le même air romantique, exotique et romanesque dans son roman. Le fait qu'Edmond Dantès et Hasan soient des marins rapproche les deux héros l’un de l’autre non seulement sur le plan professionnel mais encore sur le plan caractère. L'étude est basée sur la technique d'analyse de documents utilisée dans la méthodologie de recherche qualitative. Le but de notre travail est, en suivant une méthode de comparaison thématique, de mettre en évidence certains faits similaires, certains événements analogues et coïncidents ainsi que certaines circonstances différentes dans les deux romans. Pourtant cette étude comparée entre le Comte de Monte-Cristo et Denizci Hasan nous a permis de découvrir quelques points communs entre Dumas Père et Mithat. Par exemple, les deux auteurs aiment écrire longuement, et leurs imaginations sont très riches. En France, Dumas Père est l’un des auteurs beaucoup plus critiqués à cause de son style; de même Mithat est, parmi les littérateurs turcs, très critiqué par la même raison. Quand nous avons examiné l’écriture de Dumas Père, nous avons constaté que Mithat a pris le style de Dumas Père comme model.

Keywords

Alexandre Dumas Père, Monte-Cristo, Ahmet Mithat Efendi, Hasan le Marin

References

• Adewale, W.T. (2015). Analyse de l’Action dans Le Comte De Monte Cristo d’Alexandre Dumas au Moyen du Modèle Actantiel, Department Of European Languages University Of Lagos, Research Available, November.
• Akiki, K. (2013). La Recette du Roman Populaire Façon Alexandre Dumas, Université Sorbonne Nouvelle, Paris 3 École Doctorale, Littérature française et comparée, U.F.R. Littérature, linguistique et didactique Thèse de doctorat en Littérature française.
• Akyüz, K. (1975). İn Préface de Denizci Hasan, Tome I, I. Baskı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Aytaç, G.(2001). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Kültür Bakanlığı , Ankara: Kültür Eserleri.
• Bornecque, J.H. (1962). L’introduction du Comte de Monte-Cristo, Paris: Garnier.
• Dumas, A. (Père).(1998). Le Comte de Monte-Cristo, Tome I-II, Pari: Pocket.
• Eco, U. (1993). De Superman au Superhomme, Paris, B. Grasser.
• Eugène, C.(1995). La préface du Comte de Monte-Cristo, Paris: Pocket.
• Isabelle. J. (1973). Alexandre Dumas Romancier, Paris, Les éditions ouvrières.
• Leclercq P. R.(2002), Alexandre le Monumental, in Le Monde des Livres, Vendredi 21 Juin.
• Mithat, A. Efendi. (1975). Denizci Hasan, (Hasan le Marin), Tome I-II, I. Baskı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Moran, B. (1998). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, (Un regard critique sur le roman turc), 7. Baskı, İstanbul: İletişim.
• Raicu, E. (2015).The Count of Monte Cristo between 1844 and 2002, Paper presented at: CINE CRI’15. II. International Film Studies and Cinematic Arts Conference, June 10-11, Nâzım Hikmet Cultural Center, Istanbul: Turkey.
• Robichon, J. (1957). Histoire d’un Roman, Paris: Au Club du livre du mois.
• Sağlık, Ş. (2000). Roman Popüler ve Estetik Boyutları (le Romanpopulaire et sa dimention ésthétique), in Türk Yurdu, Sayı: 153-154, Cilt : 20, Mayıs-Haziran, Ankara, pp. 23-30.
• Stendhal (1938). De l’Amour, Paris: Cluny.
• Sur, J. (1970). Monte-Cristo de la Canebière. in Europe, No : 490-91, Fevrier-Mars, pp. 80-85.
• Tobias, R. (1996). Roman Yazma Sanatı, Çev. Mehmet Harmancı. İstanbul: Say.
• Verdier, R. (1980). La Vengeance, Volume I, Paris: Cujas.