Yekta Kopan’ın “Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri” adlı öykü kitabı üzerine sözlüksel alan kuramı temelinde bir inceleme

Year 2020, Issue: Ö8, 234 - 247, 21.11.2020

Ceren Selvi

https://doi.org/10.29000/rumelide.824558

Abstract

Sözlüksel alan kavramı, bir kavram etrafında bir araya gelen ve bireylerin zihninde aynı imgenin canlanmasını sağlayan yapısal düzendir. Sözlüksel alanın tespiti için tek bir metne veya tek bir yazara/şâire odaklanmak gerekir. Bir metin içerisinde yer alan çeşitli kavramlar/motifler bir araya gelerek o metnin sahip olduğu sözlüksel alanı karşılarlar. Sözlüksel alan terimi, aynı metin içerisinde sabit kalmak şartı ile, metin çözümlemesinde çok önemli bir yere sahiptir. Bir metnin sözlüksel alanı, birçok imgenin kaynağı olabilir ve metin içerisinde yer alan motifler bir anlam alanı etrafında toplanarak metnin sözlüksel alanının tespitini kolaylaştırır.Dilde yer alan sözcükler yapısal dilbilimden itibaren gösterge olarak anılmıştır. Bu göstergeler bir araya gelerek dilin dizgesini/yapısını oluştururlar. Bir gösterge tek başına bir anlam ifade etmezken diğer göstergeler ile bir araya geldiği zaman bir anlam alanı oluştururlar. Bu oluşan anlam alanına bağlam adı verilmektedir. Sözlüksel alan ile metnin sahip olduğu bu bağlamlar ortaya çıkarılmaktadır. Bir metin içerisinde sözlüksel alan oluşturan terimlerin tespiti; metin oluşturan yazarın imge dünyasını ortaya koyması bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada da sözlüksel alan hakkında yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilecek ve Yekta Kopan'ın “Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri” adlı öykü kitabı içerisinde yer alan Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri, Düş Eş, Rakı, Su ve Buz, Maskeli Süvari, Oyun Evi, Elma Ağacındaki Cadı, Çıkış Noktası, Mevsim Normalleri, Köprüden Görünüş ve Yayınlanmamış Bir Söyleşi adlı öyküler üzerinde sözlüksel alan sınıflandırması yapılacaktır. Her bir öykünün temel çıkış noktasını oluşturan motifler tespit edilecek, bu motiflerin oluşturduğu sözlüksel alan kavramı açıklanacak ve kısaca öykünün teması ele alınacaktır. Yapılan bu çözümleme ile yazarın dünyaya bakış açısı, imge dünyası ve okuyucuya iletmek istediği mesajlar dilbilim alanının bakış açısı ile ortaya konmaya çalışılacaktır.

Keywords

Dilbilim, sözlüksel alan, aağlam, Yekta Kopan

An ınvestıgatıon on the story book of Yekta Kopan "Recıpes For a Lonelıness From The Cuısıne Of Love" on the basıs of the lexıcal fıeld theory

Abstract

The lexical field concept is the structural order that comes together around a concept and enables the same image to be revived in the minds of individuals. To determine the lexical field, it is necessary to focus on a single text or a single author / poet. Various concepts / motifs in a text come together to meet the lexical field of that text. The lexical field term has a very important place in text analysis, provided that it remains constant within the same text. The lexical area of a text can be the source of many images, and the motifs in the text are gathered around a meaning area, making it easier to identify the lexical area of the text. The words in the language have been referred to as indicators since structural linguistics. These signs come together to form the string / structure of the language. While an indicator alone does not make sense, when it comes together with other indicators, they form an area of meaning. This field of meaning is called context. With the lexical field, these contexts of the text are revealed. In this study, information about the studies on the lexical field will be given and Yekta Kopan's recipes of Loneliness from Love Cuisine, Dream Spouse, Rakı, Water and Ice, Masked Horseman, Playhouse, Apple Tree A lexical area classification will be made on the stories named Witch, Origin Point, Seasonal Normals, View from the Bridge and An Unpublished Interview. The motifs that constitute the basic starting point of each story will be determined, the lexical field concept created by these motifs will be explained and the theme of the story will be briefly discussed. With this analysis, the author's point of view to the world, the world of images and the messages he wants to convey to the reader will be tried to be revealed with the perspective of the field of linguistics.

Keywords

Linguistics,, Lexical Field, Context, Yekta Kopan

References

• Aksan, D. (2016). Anlambilim. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Alptekin, A. B. (2007). Âşık Veysel Türküz Türkü çağırırız. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Günay, D. (2007). Sözcükbilime Giriş. İstanbul: Multilingual......................
• Huber, E. (2013). Dilbilime Giriş. İstanbul: Yabancıdil Yayınları.................................
• İmer, K.-Kocaman, A.-Özsoy, S. (2013). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Anlam (Anlam Bilimi ve İletişim). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları....................
• Kıran, Z.- Kıran, Eziler A. (2013). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayıncılık. ...........................
• Kopan, Y. (2018). Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri. İstanbul: Can Yayınları.........................
• Palmer, F. R. (2020). Semantik Yeni Bir Anlambilim Projesi. Ankara: Fol Kitap.................................
• Sert, G. (2019). Anlam alanı ve anlam ezgisi açısından eş anlamlı durum sıfatları: “muhtemel” ve “olası” örneği, Teke, Sayı: 8/1, s. 93.121. doi: http://dx.doi.org/10.7884/teke.4395
• Toklu, O. (2015). Dilbilime giriş. Akçağ Yayınları: Ankara. ................................
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual.................................
• Yılmaz, H.-Efe, K. (2019). Behçet Necatigil’in ‘Kan’ Şiirinde Kavram Alanları ve Sözcük Ağları, The Journal of Turkic Language and Literature Surveys, 4 (1), s. 25-50.