Mütercimi bilinmeyen eksik Kelile ve Dimne tercümesinin yeni varakları

Year 2020, Issue: 21, 475 - 493, 21.12.2020

Ali İhsan Yapıcı

https://doi.org/10.29000/rumelide.841090

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışmada mütercimi bilinmeyen eksik Kelile ve Dimne tercümesinin yeni varakları üzerinde durulacaktır. Bahse konu bu Kelile ve Dimne tercümesi, Fransa'da Bibliotheque universitaire des langues et civilisations (BULAC) Ms. Turc 205 numarada Hümâyûn-nâme adıyla kayıtlıdır. Katalogda, Ali Çelebi tarafından yazılan Hümâyûn-nâme’nin farklı bir versiyonu olabileceği, XVI. yüzyıla ait olduğu ve aynı esere ait başka parçaların Bibliotheque National’de Gallica Ms. Turc 1243 numarada kayıtlı bulunduğu bilgisi verilmiştir. Gerek yazmada kullanılan kâğıt ve süslemeler gerekse imla ve üslup özellikleri, toplam on dört varaktan oluşan bu metnin 2019 yılında tarafımızdan yayımlanan Ms. Turc 1243 numarada kayıtlı eserin başka bir parçası olduğunu göstermektedir. Anadolu merkezli Oğuz yazı dilinin önemli eserlerinden biri olan Kelile ve Dimne’nin önceki çalışmalarda bahsi geçmeyen bu tercümesi, yapmış olduğumuz iki çalışmayla ilim dünyasına tanıtılmıştır. Baştan ve sondan eksik olan bu tercüme, minyatürlü ve süslü olması sebebiyle muhtemelen parçalanarak satılmış olmalıdır. BULAC’taki katalogda verilen Bibliotheque National Ms. Turc 1243 numaralı yazmadaki varakların bir kitapçıdan satın alındığı bilgisi bu ihtimali akla getirmektedir. İlerleyen süreçte çeşitli kütüphanelerde bu tercümeye ait yeni parçaların ortaya çıkması muhtemeldir.

Keywords

Tercüme, Kelile ve Dimne tercümesi, Hümâyûn-nâme.

New folios of the missing Kelile and Dimne translation which ıt's translator is unknown

Abstract

In this study, the new folios of the incomplete Kelile and Dimne translation of which the translator is unknown will be discussed. This Kelile and Dimne translation is registered in France at Bibliotheque universitaire des langues et civilizations (BULAC) Ms. Turc 205, under the name Hümâyûn-nâme. In the catalog, it is informed that there may be a different version of Hümâyûn-nâme written by Ali Çelebi, that it belongs to the XVI. century and that other pieces belonging to the same work are registered in the Bibliotheque National at Gallica Ms. Turc 1243. The paper and decorations used in writing, as well as the spelling and stylistic features, show that this text, consisting of a total of fourteen sheets, is another part of the work published by us in 2019, numbered Ms. Turc 1243. This translation of Kelile and Dimne, one of the important works of the Anatolian centered Oghuz written language, which was not mentioned in previous studies, has been introduced to the world of science with two studies we have done. This translation, which is missing from the beginning and the end, must have been sold in pieces due to its miniature and ornamentation. The information that given in the catalog in BULAC, that the pages in the manuscript registered with number Ms. Turc 1243 at Bibliotheque National, were purchased from a bookstore suggests this possibility. In the future, new parts of this translation may emerge in various libraries.

Keywords

Translation, Kelile and Dimne translation, Hümâyûn-nâme

References

• Aumer, J. (1875). Die Türkische Handschiften der Königlichen Staatsbibliothek in München. Münih.
• Balcı, R. (2007). Kâtip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn. İstanbul: Tarih Vakfı.................
• Brockelmann, C. (1977). Kelile ve Dimne, İslam Ansiklopedisi, C. VI, s. 552-558. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Bülbül, T. (2017). Kelile ve Dimne Hikâyelerinin Yaratımı ve Aktarımı: Pançatantra’dan Hümâyûn-nâme’ye. International Journal of Languages Education and Teaching, 5/4, December, 978-995.
• Çimen, F. (2015). Molla Muhammed Timur’un Âsâru’l-İmâmiyye (Çağatayca Kelile ve Dimne Tercümesi) adlı eseri-metin, notlar, dizin-sözlük. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Fleischer, H. L. (1831). Catalogus Codicum Manuscriptorum Orientalium Bibliothecae Regiae Dresdensis. Leipzig.
• Götz, B. (1968). Türkische Handschriften, C. II. Wiesbaden..................... . İtil, A. (1964). Pançatantra. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 22, S. 1-2, s. 123-128.
• Kalyon, A. (2004). Kelile ve Dimne’nin Tercüme Serüveni. Dîvân İlmî Araştırmalar, S. 16 (2004/1), s. 227-237.
• Karaismailoğlu, A. (2002). Kelile ve Dimne. İslam Ansiklopedisi, C. 25, s. 210-212, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Levend, A. S. (1964). Ümmet Çağında Ahlâk Kitaplarımız. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1963, s.89-115. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Orak, K. ve Berköz, M. (2013). Kelile ve Dimne Tercümeleri ve Kitlelerin Eğitimindeki Rolü. Türkiyat Mecmuası, C. 23, s. 207-232.
• Parladır, Ş. (2011). Resimli Nasihatnameler: Alî Çelebi’nin Hümâyûnnâmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Tezcan, S. (1995). Mesud ve XIV. Yüzyıl Türk Edebiyatı Üzerine Yeni Bilgiler. Türk Dilleri Araştırmaları, C. V, s. 65-84. Ankara: Simurg.
• Toska, Z. (1989). Türk Edebiyatında Kelile ve Dimne Çevirileri ve Kul Mesûd Çevirisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Yapıcı, A. (2019), Mütercimi Bilinmeyen Eksik Bir Kelile ve Dimne Tercümesi. Ankara: Sonçağ.
• Yazar, S. (2011). Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Şerh ve Tercüme Geleneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.