Bir uzmanlık alanı olarak tıp çevirisi dersinin çeviri eğitimindeki yeri

Year 2021, Issue: 25, 1301 - 1313, 21.12.2021

G. Duygu Tümer Aslı Selcen Aslan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1032601

Abstract

Çeviri sosyal bir iletişim aracı olduğundan toplumsal normlarla yakından ilişkilidir. Normlar toplumsal dinamiklere koşut değişir ve gelişir. Çeviri süreci de içinde yer aldığı mekanizmanın gerekliliklerine göre şekillenir. Temel amacı çeviri edinci kazandırmak olan çeviri eğitiminin kapsamı da toplumsal ve mesleki normlar doğrultusunda belirlenir. Eğitim sürecinde, akademik temelde yürütülen uygulama çalışmalarıyla öğrenciye çeviri olgusunu kuşatan normlara ilişkin farkındalık kazandırılmaya çalışılır. Bu bağlamda, çeviri eğitiminde uygulama dersleri çeviri gerçeklerinin ve sektör dinamiklerinin saydamlaştığı bir ortam sunmaktadır. Müfredatlarda yer alan her bir uzmanlık alanı çevirisi dersi ilgili alana özgü koşulları tanıma ve çeviriye ilişkin yöntem bilgisi ışığında çeviri süreçlerini yönetebilme becerilerine katkı sağlar. Çeviride uzmanlık alanı derslerinden biri olan tıp çevirisi, alanın sunduğu metin türü çeşitliliği sayesinde öğrenciye bilgisini gerçek çeviri işi ortamında sınama fırsatı sunar. Bu çalışmanın amacı, çeviriyi kuşatan normları “mesleki normlar” ve “beklenti normları” başlıkları altında inceleyen Andrew Chesterman’ın görüşlerinden yola çıkarak tıp çevirisi dersinin çeviri edincine katkısını değerlendirmektir. Bu doğrultuda, Türkiye’de lisans düzeyinde çeviri eğitimi veren bölümlerin müfredatları incelenerek tıp çevirisi dersinin çeviri eğitimindeki yeri belirlenmiş ve dersin kendine özgü farklılıkları ele alınmıştır. Daha sonra, tıp çevirisi dersinin çeviri edincine katkısı irdelenerek derslerdeki uygulama çalışmalarının planlanmasına yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Bu kapsamda, Christiane Nord’un çeviri amaçlı metin çözümlemesi modelinden yola çıkılarak örnek bir tıp çevirisi süreci ele alınmıştır. Bu yolla, tıp çevirisi dersinin çeviri edinci kazanımındaki işlevsel rolü somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Çeviri normları, çeviri eğitimi, çeviride uzmanlık alanları, tıp çevirisi, çeviri edinci

Medical translation course as a special topic in translator training

Abstract

Translation, as a utilizer and a tool for communication, is closely related to the norms, and norms change and evolve, following social dynamics. The translation process is transmuted in along with the necessities of the ensuing machinery of the day. Norms also frame translator training whose primary purpose is to equip students with translation competence. In the educational process, we try to develop awareness about the norms surrounding translation phenomenon through the practices designed on academic basis. In this context, applied courses in translator training provide an environment where translation actuality and industry dynamics become transparent. Each specialized translation course in the curriculum contributes to understanding the conditions specific to the relevant field and managing translation processes considering translation methodology. Medical translation, which is one of the specialization courses in translation, offers students the opportunity to test their knowledge in an authentic translation market environment, thanks to the variety of text types the field offers. This study aims to evaluate the contribution of the medical translation course to translation competence, based on the views of Andrew Chesterman, who examined the norms surrounding translation under the headings of "professional norms" and "expectation norms". In this direction, we examined the departments' curricula that provide translator training at the undergraduate level in Turkey. We determined the place of the medical translation course in translator training and discussed the specific differences among variations. Afterwards, we tried to spot the contribution of the medical translation course to translation competence. We also examined and evaluated possible ways to plan the application in the course. In this context, an exemplary medical translation practice is presented based on Christiane Nord's translational text analysis model. With this practice, we tried to substantiate the functional role of the medical translation course in gaining translation competence.

Keywords

Translation norms, translator training, special topics in translation, medical translation, translation competence

References

• Akbulut, A. N. (1995). Çeviri Eğitiminde Öğrenciye Çeviri Edinci Kazandırma: Çevirmen Kararları ve Dayanakları. (I. Bengi-Öner, Dü.) Çeviribilim 1, 13-24.
• Ammann, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. (E. D. Ekeman, Çev.) İstanbul: Multilingual.
• Birkan Baydan, E (2016). Çeviri Eğitiminde Çeviri/Çevirmenlik Edinci: Problem Çözme ve Karar Verme Konusunda Bir Farkındalık Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 4(7), 103-125.
• Chesterman, A. (1993). From 'Is' to 'Ought': Laws, Norms and Strategies. Target, 5(1), 1-20.
• Çetintaş Sönmez, E. (2011, Haziran). Tıp Metinlerinin Çevirisine İlişkin Yaklaşımlar ve Beklentiler: Bir Olgu Çalışması. Yüksek Lisans Tezi.
• Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. (2021, 08 24). Derece Programları: https://debis.deu.edu.tr/ders-katalog/2015-2016/tr/bolum_1081_tr.html adresinden alındı
• Durukan, E., & Çelikay, M. (2018). Çeviri Edinci Kavramına Yönelik Kapsayıcı Bir Tanım Önerisi. Turkish Studies, 13(12), 161-176.
• Ertan, E. (2013). Uzmanlık Alanları Çevirilerinin Tarihsel Süreci Eğitimi Önemi ve Çeviri Uygulamalarındaki Konumu. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Eser, O. (2015). Çeviribilimde Edinç Araştırmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi . (2021, 08 24). Mezuniyet Öncesi Eğtim Çatısı: https://istanbultip.istanbul.edu.tr/tr/content/mezuniyet-oncesi/egitim-catisi adresinden alındı Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık ve Araştırma Hastanesi. (2021, 08 25). https://hastane.ksu.edu.tr/Default.aspx?SId=19183 adresinden alındı
• Kussmaul, P. (2011). Components of Translation Competence. Turgay Kurultay'a Bir Armağan. Çevbiribilimden Kestiler (s. 245-259). içinde İstanbul: Multilingual.
• Nord, C. (2005). Text Analysis in Translation. Theory, Methodology, and Didactic Application of a Model for Translation-Oriented Text Analysis (2 b.). Amsterdam-New York: Rodopi.
• Nord, C. (2008). Defining translation functions. The translation brief as a guideline for the trainee translation. Ilha do Desterro, 41-55.
• Ordu Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi. (2021, 09 02).
• https://ordueah.saglik.gov.tr/TR,292600/hasta-yatis-ve-taburculuk-islemleri.html adresinden alındı Öncü, T. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Bağlamında Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi Dersi. Yüksek Lisans Tezi.
• Polama, M. M. (2010). Çağdaş Sosyoloji Kuramları (1. baskı: 1993 b.). (H. Erbaş, Çev.) Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Pym, A. (1999). Okay, So How Are Translation Norms Negotiated? A Question for Gideon Toury and Theo Hermans. C. Schäffner (Dü.) içinde, Translation and Norms (s. 106). Multilingual Matters.
• Pym, A. (2003). in an Electronic Age. In Defence of a Minimalist Approach. Meta, 48(4), 481-497. Redifining Translation Competence
• Yök Atlas. (2021, 08 15). Yök Lisans Atlası: https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php adresinden alındı