Temel dil becerileri bağlamında Türkçe eğitiminin sahadaki sorunları ve çözüm önerileri

Year 2022, Issue: 26, 39 - 63, 21.02.2022

Yavuz Selim Bayburtlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1073839

Abstract

İnsanın çevresiyle iletişimi kullandığı dil vasıtasıyla olmaktadır. Anne karnında işitmeye başladığımız ana dilimiz hayatımızın sonuna kadar devam eden etkileşimsel ve gelişimsel bir süreci kapsar. Bu süreçte Türkçenin temel dil becerilerini edinerek iletişim kurmaya başlarız. Eğitim hayatının başlamasıyla temel dil becerilerinin kazanımları daha nitelikli olmaya başlar. Bir araştırma makalesi olan bu çalışmada, Türkçe derslerinde Türkçe öğretmenlerinin temel dil becerilerinin gelişim sürecinde karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara getirdikleri çözüm önerileri tespit edilmiştir. Bu amaçla Antalya ili merkez ilçelerinde görev yapan 43 farklı okuldan 82 Türkçe öğretmeniyle uzman görüşleri doğrultusunda oluşturulmuş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak araştırma verileri toplanmıştır. Araştırmada kolay erişilebilirlik ve yakınlık kriterlerine göre mümkün olduğu kadar Türkçe öğretmenine ulaşılmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlara göre tespit edilen öğrenci merkezli sorunların çözümü için öğrencilere çeşitli eğitimler verilip, etkinlik ve uygulamalarla temel dil becerilerinin desteklenmesinin faydalı olacağını sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe derslerinde temel dil becerilerinin birbirini etkileyen yapıları dikkate alınmalıdır. Bunun için her bir beceri alanı için aynı hassasiyet gösterilmelidir. Türkçe derslerinde, dört temel dil becerisine de hitap eden etkinliklerin yapılmasının yararlı olacağı düşüncesine göre hareket edilmelidir. Günümüz teknolojisiyle hayatımıza giren blog, sosyal medya gibi sanal ortamlarda temel dil becerilerinin gelişiminin de takip edilerek öğrencilerin bu mecralardaki durumları kontrol edilebilir. Bu ortamlarda öğrencilerin temel dil becerilerine ilgilerini arttıracak uygulamalar geliştirilebilir.

Keywords

Dil becerileri, temel dil becerileri, Türkçe eğitiminin sorunları, Türkçe öğretmenlerine göre temel dil becerileri, sorunlar ve çözüm önerileri

The problems of Turkish education in the field in the context of basic language skills and suggestions for solutions

Abstract

It is through the language that a person uses to communicate with his environment. Our mother tongue, which we begin to hear in the womb, covers an interactive and developmental process that continues until the end of our lives. In this process, we start to communicate by acquiring the basic language skills of Turkish. With the beginning of educational life, the acquisition of basic language skills begins to be more qualified. Turkish teachers' basic language skills in Turkish lessons have been identified in this study, which is a research article, the problems they face in the development process and the solutions they bring to these problems have been identified. For this purpose, research data were collected using a semi-structured interview form created in accordance with expert opinions with 82 Turkish teachers from 43 different schools working in the central districts of Antalya province. In the research, Turkish teachers were reached as much as possible according to the criteria of easy accessibility and proximity. According to the results obtained from the research findings, it was concluded that it would be useful to provide students with various trainings and support their basic language skills with activities and applications to solve the student-centered problems identified. The structures of basic language skills that affect each other should be taken into account in Turkish lessons. For this, the same sensitivity should be shown for each skill area. In Turkish lessons, it should be acted upon according to the idea that it will be useful to conduct activities that address all four basic language skills. By following the development of basic language skills in virtual environments such as blogs, social media that come into our lives with today's technology, the status of students in these media can be controlled. In these environments, applications can be developed that will increase students' interest in basic language skills.

Keywords

Turkish language skills, basic language skills, problems of Turkish education, basic language skills according to Turkish teachers, problems and solution suggestions

References

• Akbayır, S. (2011). Yazılı anlatım nasıl yazabilirim? Ankara: Pegem Akademi.
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2021). Yazılı ve sözlü anlatım kompozisyon sanatı (28. baskı). Ankara: Akçağ.
• Akyol, H. (2019). Türkçe ilkokuma ve yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Akyol, H. (2021). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Pegem Akademi.
• Altuntaş Gürsoy, İ. ve Akyüz, E.(2015). Üçüncü ve dördüncü sınıf dinleme eğitiminde karşılaşılan güçlüklerin öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi: nitel bir çalışma. International Journal of Language Academy. Volume 3/3.293/305
• Arıcı, A. F.(2012). Okuma eğitimi. İstanbul: Pegem Akademi.
• Aşılıoğlu, B. (2009).Türkçe öğretmen adaylarına göre derslerde karşılaşılan başlıca dinleme engelleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (29), ss.45-63.
• Işık, R., ve Erdem İ (2016). Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 11(3), 1309 - 1332. Baş, B. (2012). İlköğretim Türkçe programına sözlü ve yazılı kültür temelli bir eleştiri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 271-290.
• Başaran, M., ve Erdem, İ. (2009). Öğretmen adaylarının güzel konuşma becerisi ile ilgili görüşleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi 17 (3), s. 743- 754. B
• Bayram, B. (2019). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi dinleme eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Millî Eğitim, 48(1), 57–80.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel.
• Ceran, D. ve Deniz, K. (2015). TEOG sınavı sorularının okuma becerisiyle çözülebilme düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 92-109.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal.
• Coşkun, M. V. (2009). Ana dili eğitiminde parçalarüstü birimlerin önemi ve teknoloji destekli olarak kavratılması. Bilig, s. 48, 41-52.
• Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006). Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine karşilaştirmali bir çalişma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 437-458.
• Çifçi, M. (2006). Türkçe öğretiminin sorunları (77 – 134) Türkçenin Çağdaş Sorunları, Ed: Gülsevin, G., Boz, E. (3.Basım). Ankara: Gazi.
• Dağ, N. (2010). Okuma güçlüğünün giderilmesinde 3p metodu ile boşluk tamamlama (cloze) tekniğinin kullanımı üzerine bir çalışma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1), 63-74.
• Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. İstanbul: MEB.
• Doğan, Y. (2012). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, Y. (2019). Dinleme/izleme becerisi ile Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda bu becerinin geliştirilmesi için önerilen yöntemlere yönelik bir analiz. Millî Eğitim, 48(1), 31–56.
• Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), ss.269-307.
• Göçer, A. (2010). Öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarının Türkçe öğretmenlerince değerlendirilmesi üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011, 30(2), s. 71-97.
• Gündüz, O. ve Şimşek, T. (2013). Anlama Teknikleri I- Uygulamalı Okuma Eğitimi. Ankara: Grafiker.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel.
• Güneş, F. (2009). Türkçe öğretiminde günümüz gelişmeleri ve yapılandırıcı yaklaşım, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(11), 1-21.
• Güneyli, A. (2007). Etkin öğrenme yaklaşımının anadili eğitiminde okuma ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaptan, S. (1995). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışı Web Ofset Tesisleri.
• Kara, Ö,.T. (2009) İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersinde konuşma becerisinin geliştirilmesinde dramanın kullanılması ve bir uygulama örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt XI, Sayı 2.
• Karadağ, Ö. ve Maden, S. (2013). Yazma eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. (A. Güzel ve H. Karatay, Ed.). Türkçe öğretimi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin.
• Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi nedir? Nasıl oluşmuştur? F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Ed.) içinde, Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve Yaklaşımları.
• Kocaadam, D. (2011). Not alarak dinleme eğitiminin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi üzerindeki etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6,7,8.) sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• Mert, E. L. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23- 48.
• Onan, B. (2015). Derin yapı yüzey yapı ilişkisi bağlamında temel dil becerileri üzerine bir analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 91-110.
• Öz, F. (2015). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı.
• Özbay, M. ve Zorbaz, K. Z. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazma tutukluğu düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161, 47-72.
• Özbay, M. (2014). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Sever, S. (1998). Dil ve iletişim (etkili yazılı ve sözlü anlatım). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 31(1), 51-66.
• Sever, S. (2015). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı.
• Sidekli, S. ve Yangın, S. (2005). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin okuma becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11.
• Tavşancıl, E., ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
• Tekşan, K. (2001). Yazılı anlatım geliştirmede ön hazırlığın etkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının temel dil becerilerinden okuma ile ilgili kavramları öğrenme düzeyleri ve kavram yanılgıları. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 29-47.
• Temizkan, M. (2021). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
• Temizyürek, F. (2003). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatının önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları, Türkçenin Öğretimi özel Sayısı, S. 13, 161-167.
• Tok, M. ve Ünlü, S. (2014). Yazma becerisi sorunlarının ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:13 Sayı:50 (73-95)
• Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies. Volume 5 Issue 7, p. 735-750.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 24, 543-559.
• Uçgun, D. (2007). Konuşma eğitimini etkileyen faktörler, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 22 (1), (59-67)
• Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 23, s. 461-472
• Ural, A. ve Ülper, H. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel modelleme ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(2), 214-241.
• Uzunkol, E. (2013).Akıcı okuma sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve giderilmesine yönelik bir durum çalışması.. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, Nisan 2013, ss.70-83
• Üstüner, A., Şengül, M. (2004). Çoktan seçmeli test tekniğinin Türkçe öğretimine olumsuz etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 197-208.
• Yaman, H. ve Yavuz, E. (2007) İnternet kullanımının Türkçeye etkileri: nitel bir araştırma, Journal of Language and Linguistic Studies 3(2) 237-249.
• Yıldız, C. (2003). Türkçe öğretiminde alternatif yöntemler. Ankara: Anı.
• Yıldız, C. (Ed.). (2013). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldırım, F. ve Tahiroğlu, T. (2006). İnternette Türkçe kullanım sorunları (Editörler: Gülsevin, G. ve Boz, E.). Türkçenin çağdaş sorunları. (359-378). Ankara: Gazi.
• Yılmaz, M. (2008). Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323-350.
• Yılmaz, T. ve Doğan, Y. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin anlamını bilmedikleri kelimeler ve Türkçe ders kitaplarındaki kelime çalışmaları bağlamında kelime öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 279-285.