Charles Viotte’un Grammaire Turque’ü ve eserdeki atasözleri

Year 2022, Issue: 26, 90 - 98, 21.02.2022

Yakup Yılmaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1073844

Abstract

Transkripsiyon metinleri bir dilin kullandığı alfabeden başka bir alfabe ile yazılmasıyla ortaya çıkan metinlerdir. Türkçe, Arap alfabesiyle yazılırken Avrupa’da Latin veya başka alfabeyle oluşturulan Türkçe metinler transkripsiyon metni sayılır. Bu metinlerde yer alan söz varlığı devir özelliklerini ve sıklığı göstermesi bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Grammaire Turque Türkiye’deki tüccarların, askerlerin, yabancıların kullanımı için hazırlanmıştır. Kitapta çok gerekli kelimeleri içeren söz varlığı listesi; Fransızca ve Türkçe atasözleri, hikâyeler, fabllar, mektuplarla birlikte Türkçe, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca konuşma rehberi bulunmaktadır. Müellifin adı Charles Viotte, yayınevi Hermannstadt, yayıncı ve editör Theodore Steinhaussen, yayın yeri Leibzig ve yayın tarihi de 1856’dır. Eserde 1. Bölüm, gramer konularından oluşur (1-64. s.); 2. Bölüm, söz dizimi konularını, fiil ve çevresini, kavram alanlarına dair söz varlığını, Türkçe, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca söyleşi rehberini, konuşma yolları başlığı altında çok gerekli ilişki sözlerini, en gerekli cümleleri, diyalogları, eş anlamlı cümleleri, Türkçe ve Fransızca mektupları, fablları, anekdotları ve atasözlerini içerir (65-277. s.). Charles Viotte’un Grammaire Turque’ünde 45 atasözü mevcuttur. Eserde geçen atasözleri, sözlüklerden bulunmuş, biçim ve anlamlarıyla karşılaştırılmıştır. Bu çalışmayla Türk kültürünün öğretici ve düşündürücü unsuru olan atasözlerinin Batı ülkelerinde de dil öğretmek için değerlendirildiğini, kendi dillerindeki atasözleriyle karşılaştırdıklarını göstermek; günümüzdeki biçim ve anlam ile eserin yazıldığı devirdeki biçim ve anlamı sunmak amaçlanmıştır.

Keywords

Charles Viotte, Grammaire Turque, transkripsiyon metni, atasözü

Charles Viotte's Grammaire Turque and proverbs in the work

Abstract

Transcription texts are texts that are created by writing in a different alphabet than the alphabet used by a language. While Turkish is written with the Arabic alphabet, Turkish texts created with Latin or other alphabets in Europe are considered transcription texts. The vocabulary in these texts has a special importance in terms of showing the characteristics and frequency of turnover. Grammaire Turque has been prepared for the use of traders, soldiers, foreigners in Turkey. Vocabulary list with essential words in the book; there is a Turkish, French, English and Italian speaking guide, along with French and Turkish proverbs, stories, fables, letters. The author's name is Charles Viotte, the publishing house is Hermannstadt, the publisher and editor Theodore Steinhaussen, the place of publication is Leibzig and the date of publication is 1856. The vocabulary in these texts has a special importance. Part 1 of the work consists of grammatical subjects (1-64 pp.); Chapter 2 covers syntax topics, verb and its environment, vocabulary about conceptual fields, Turkish, French, English and Italian conversation guide, very necessary relation words under the heading of ways of speaking, the most necessary sentences, dialogues, synonymous sentences, Turkish and French. includes letters, fables, anecdotes and proverbs (65-277. p.). There are 45 proverbs in Charles Viotte's Grammaire Turque. The proverbs in the work were found from dictionaries and compared with their forms and meanings. This study, it is aimed to show that proverbs, which are the instructive and thought-provoking elements of Turkish culture, are also evaluated in Western countries for language teaching, and they are compared with the proverbs in their own language; it is aimed to present the form and meaning of today and the form and meaning of the period when the work was written.

Keywords

Charles Viotte, Grammaire Turque, transcription text, proverb

References

• Aksoy, Ö. A. (1994). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-Deyimler Sözlüğü (9 b., Cilt 2). İstanbul: İnkılâp.
• Ayverdi, İ. (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük (2 b.). İstanbul: Kubbealtı-Milliyet.
• Bekar, B. (2019). Batı Kültüründe Türk Atasözleri (16. Yüzyıl-19. Yüzyıl). Konya: Kömen.
• Duymaz, R. (2007). Atalar Sözü Müntehabât-ı Durûb-ı Emsâl. İstanbul: Gökkubbe.
• Erdem, S. (2010). Atasözlerinde Metaforların İşleyişi. Milli Folklor(88), 33-37.
• Eyüboğlu, E. K. (1973a). Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler-Atasözleri (Cilt 1). İstanbul: Doğan Kardeş.
• Eyüboğlu, E. K. (1973b). Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler-Deyimler (Cilt 2). İstanbul: Doğan Kardeş.
• Geçmen, C. (2004). Özgün Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Kültür.
• Hengirmen, M. (2011). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (Cilt 1). Ankara: Engin.
• Lorenz, O. (1871). Catalogue Général de la Librairie Française, Pendant 25 Ans (1840-1865). Paris: Otto Lorenz, Libraire-Editeur et Commissionnaire.
• Oy, A. (1991). Atasözü. TDV İslâm Ansiklopedisi (Cilt 4, s. 44-46). içinde Ankara: TDV.
• Tülbentçi, F. F. (1963). Türk Atasözleri ve Deyimleri. İstanbul: İnkılap.
• Viotte, C. (1856). Grammaire turque courte et facile. Paris.
• Yurtbaşı, M. (2013a). Sınıflandırılmış Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: Excellence.
• Zenker, J. T. (1861). Manuel de Bibliographie Oriantale II. Leipzig: Guillaume Engelmann.